Partnerem materiału jest Astor.
Koncepcja Przemysłu 4.0 znana jest już od ośmiu lat. Obecnie staje się jednak przedmiotem gorącej międzynarodowej dyskusji na temat tego, jak firmy powinny dokonać skoku technologicznego i przygotować się do konkurowania w przemyśle przyszłości. Wśród firm, które już rozpoczęły transformację, można odnaleźć te, które odnoszą znaczące sukcesy, ale także takie, dla których pierwsze projekty mające zbliżyć je do Przemysł 4.0 skończyły się frustracją i spadkiem entuzjazmu. Zatem gdzie tkwi różnica między pierwszymi a drugimi? Dlaczego niektóre firmy umiejętnie wykorzystują wdrożenia nowych technologii, a niektóre nie osiągają zamierzonych celów?
PRZEMYSŁ 4.0 – nie tylko technologie
Pomimo iż pojęcie Przemysłu 4.0 staje się coraz bardziej popularne w mediach oraz publikacjach naukowych, nie ma jasno określonej i przyjętej przez większość ekspertów definicji tej koncepcji. Pojawiło się wiele prób jej doprecyzowania, jednak ze względu na znaczny obszar zmian powodowanych przez rozwiązania cyfrowe napędzające transformację trudno odnaleźć krótką i pełną definicję.
Jedno z najczęściej stosowanych opisów określa Przemysł 4.0 jako zbiorcze określenie dla innowacji technologicznych połączonych ze zmianą koncepcji organizacji łańcucha wartości i modelu biznesowego, związanych z rewolucyjnymi zmianami procesów produkcyjnych. Autorzy często zamiennie nazywają Przemysł 4.0 czwartą rewolucję przemysłową, chcąc podkreślić jej wpływ nie tylko na firmy, ale też na społeczeństwo.
Podsumowując, głównym wyznacznikiem wdrażania Przemysłu 4.0 jest połączenie procesów wdrażania innowacyjnych technologii ze zmianami modelu biznesowego. Zatem aby zwiększać swoje sukcesy na rynku i być bardziej konkurencyjnym, należy dokonywać zmian w tych dwóch obszarach.
Firmy, które koncentrują się początkowo na wprowadzaniu nowych rozwiązań technologicznych, bez wątpienia dokonują kroku w kierunku Przemysłu 4.0. Przykładowo, jeżeli chcemy zrobotyzować wybrany proces, to po prostu wdrażamy technologie. Jeżeli rozbudowujemy infrastrukturę sieciową, to po prostu inwestujemy w infrastrukturę. Tego rodzaju inwestycje, pomimo iż nie można określić ich Przemysłem 4.0, są istotnym etapem budującym gotowość technologiczną firmy do pełnej wizji 4.0.
Zrozumienie i świadomość dwóch wymiarów Przemysłu 4.0 – biznesowego i technologicznego – jest bardzo ważne, aby w procesie planowania strategicznego sobie i zespołowi zawiesić poprzeczkę na odpowiednim poziomie i nie szukać drogi na skróty.
Czym JEST dojrzałość (cyfrowa)?
Dojrzałość – „w pełni ukształtowany, mający wszystkie typowe cechy” (Słownik języka polskiego)
„oznacza pełnię lub doskonałość rozwoju lub wzrostu” (Oxford English Dictionary)
Dojrzałość cyfrowa jest to umiejętność organizacji do skutecznego wykorzystywania technologii cyfrowych poprzez reorganizację procesów i modelów biznesowych w celu zwiększania przewagi konkurencyjnej i osiągania sukcesów na rynku.
(definicja autorów Nosalska, Gracel)
Aby zmierzyć dojrzałość cyfrową i wyznaczyć sobie dalsze kroki w celu zwiększania doskonałości, warto przetestować różne modele dojrzałości cyfrowej. Są to praktyczne narzędzia, pozwalające dokonać samooceny dojrzałości, które stanową pierwszy krok do rozpoczęcia transformacji cyfrowej firmy.
Dojrzałość firmy można analizować na wielu poziomach i w wielu płaszczyznach. Z punktu widzenia zarządu firmy i właścicieli kluczowy będzie poziom dojrzałości strategicznej i rynkowej. Z punktu widzenia dyrektora operacyjnego konkretnej spółki lub dyrektora fabryki dużo ważniejsza będzie analiza dojrzałości skoncentrowana na perspektywie operacyjnej (np. na poziomie fabryki np. model MTMM lub analiza przemysłu 4.0 http://www.delab.uw.edu.pl/pl/przemysl‑4-0/ ) lub Digital Growth Scan – HBRP).
Z JAKIEGOŚ POWODU SIĘ NIE UDAŁO. Dlaczego?
W firmach wdrażających nowoczesne technologie można spotkać wiele ciekawych sytuacji.
…(STRATEGIA) Prezes przychodzi i mówi: Poproszę zrobotyzować produkcję w 6 miesięcy. Pieniądze nie mają znaczenia.
…(TECHNOLOGIA) Kupiliśmy zautomatyzowaną i zrobotyzowaną maszynę, ale pracuje tylko 20% czasu.
…(STRATEGIA) Wdrożyliśmy innowacyjny model biznesowy, ale planiści pracują tradycyjnie.
…(KULTURA) Inwestujemy w kompetencje, ale nie inwestujemy w technologie i nie dajemy ludziom przestrzeni firmy.
Eric Flamholtz, Yvonne Randle w książce Kultury firmy piszą, opierając się na badaniach, że „skuteczność organizacji we wdrażaniu różnych inicjatyw tkwi właśnie w kulturze organizacyjnej”. Zdaniem Johna Kottera i James Hacketa, silna kultura poprawia ogólną skuteczność organizacji, ponieważ przyczynia się do zbudowania wyjątkowo wysokiego poziomu motywacji wśród pracowników. Jest ona jednym z głównych wymiarów wszystkich modeli dojrzałości. Podobnie autorzy raportu Strategy, Not Technology, Drives Digital Transformation opisują dojrzałość cyfrową jako efekt „strategii, kultury i przywództwa”. To właśnie ludzie osadzeni w kulturze firmy – menedżerowie oraz pracownicy – kształtują efekty zmian i są kluczem do wdrażania transformacji cyfrowej w firmach.
CZY WYSTARCZY, ŻE MOJA FIRMA JEST DOJRZAŁA?
Często spotykamy się z sytuacją, w której firma wypuszcza na rynek bardzo innowacyjny produkt i przy próbie skalowania natrafia na wiele barier. Właśnie w tym momencie okazuje się, że równie ważne są inne aspekty dojrzałości cyfrowej, nie tylko firmy, której bezpośrednio dotyczą, ale i całego otoczenia biznesowego – partnerów, ich pracowników oraz klientów. Istotna jest również sama technologia, na której opieramy rozwój produktu, np. czy pozwala na cyfrową rozbudowę funkcjonalności produktu o wirtualną warstwę czy też dołączenie do niego wbudowanej usługi.
KIM JEST DOJRZAŁY MENEDŻER?
Za wszystkie zmiany w firmie odpowiadają liderzy – menedżerowie, których dojrzałość napędza strategie i wyznacza jej cele. Po czym poznać dojrzałego menedżera? Oto kilka cech, które możemy wymienić jako najważniejsze:
szeroki horyzont myślenia;
otwartość na zmiany i chęć testowania nowych rozwiązań;
umiejętność budowania interdyscyplinarnych zespołów opartych na zaufaniu;
przedsiębiorczość;
znajomość najnowszych trendów technologicznych oraz chęć samorozwoju.
JAK SPRAWDZIĆ DOJRZAŁOŚĆ/GOTOWOŚĆ CYFROWĄ?
Jakie pytania zadać sobie najpierw? Patrząc na cyfrową transformację z perspektywy strategicznej, kluczowe pytania są następujące:
W jakim stopniu wykorzystujecie kanały cyfrowe do poprawy doświadczenia klienta?
Na czym skupia się wasza strategia zarządzania danymi i czy są one uporządkowane w systemie zarządzania danymi?
Jak definiowana jest propozycja wartości? Czy wykorzystuje możliwości cyfrowych technologii?
Jakie są dominujące modele biznesowe?
W jakim stopniu wykorzystujecie w firmie ideę koopetycji?
Jeśli nie znasz odpowiedzi na to lub powyższe pytania, czas na samoocenę dojrzałości.
Odpowiedź na nie stanowi początek rozmowy o gotowości i dojrzałości w procesie transformacji cyfrowej biznesu do Przemysłu 4.0. Zachęcamy, by na tę drogę wkroczyć.
*Autorzy zajmują się badaniem dojrzałości cyfrowej firm w kontekście Przemysłu 4.0 oraz praktycznym wdrażaniem strategii cyfryzacji w firmach produkcyjnych.
