Pod koniec tego szalonego roku ponownie ujawnił się szał związany z kryptowalutami. Cena najpopularniejszej z nich – bitcoina – zbliżyła się do rekordu z 2018 roku i obecnie oscyluje w okolicach 19 tysięcy dolarów za jedną cyfrową monetę.
Jedną z przyczyn takiego nagłego zainteresowania bitcoinem może być ogłoszenie przez serwis PayPal obsługi kryptowalut. Pomimo że – jak pokazuje historia – wkrótce może nastąpić korekta kursu, to jednak warto przyjrzeć się uważniej całemu zagadnieniu. Ale nie tylko samym kryptowalutom. Dużo ważniejsze wydają się stojące za nimi technologie, czyli blockchain i rozproszony rejestrowi.
Indeks górny Bitcoin na początku grudnia znowu bije rekordy popularności. Źródło: CoinMarketCap Indeks górny koniecBitcoin na początku grudnia znowu bije rekordy popularności. Źródło: CoinMarketCap
Aktualizowanie danych w czasie rzeczywistym
E‑biznes nigdy nie śpi. Coraz częściej trzeba działać tu i teraz, a to wymaga odpowiednich informacji, które pozwalają podjąć decyzje o charakterze strategicznym. Obecne rozwiązania elektronicznej wymiany danych pomiędzy różnymi systemami działają zbyt wolno, przez co że się zdarzyć, że okno czasowe potrzebne do zrealizowania jakiejś transakcji może być zamknięte. Temu wyzwaniu może sprostać technologia blockchain. W systemach opartych na łańcuchach bloków dane aktualizowane są w czasie rzeczywistym, dzięki czemu różni aktorzy mogą na bieżąco kontrolować informacje, jakie do rozproszonego rejestru wprowadzają inni użytkownicy.
Ogromny potencjał
Szacuje się, że do 2027 roku 10% wartości światowej gospodarki będzie przetwarzane w blockchainie. Jak wynika z ankiety przeprowadzonej przez organizację APQC, 80% przepytanych ekspertów zajmujących się łańcuchami dostaw zetknęło się z tą technologią, a 37% przyznało, że firmy, dla których pracują, prowadzą projekty wykorzystujące rozproszony rejestr. Blockchain najczęściej jest wykorzystywany w logistyce (58%), dostawach (31%) i planowaniu (29%).
PRZECZYTAJ TAKŻE » » »
Blockchain nie jest panaceum na wszystkie problemy
Był okres, kiedy blockchain przeżywał istny boom w praktycznie wszystkich dziedzinach gospodarki. Pokazuje to nadzieje i potencjał tkwiące w tej technologii, jednak trzeba zdawać sobie sprawę, że jest to ciągle młode rozwiązanie i nie wszystkie wdrożenia mają sens biznesowy. Blockchain w pewnym momencie stał się słowem‑wytrychem, za którym często nie kryło się nic poza marketingiem. Sprzyjało temu niezrozumienie technicznych aspektów i prawdziwego znaczenia tego narzędzia dla gospodarki, które może okazać się fundamentalne. Podobnie jak protokół TCP/IP jest informacyjnym krwioobiegiem Internetu, analogicznie blockchain stanie się podstawą działania Internetu Rzeczy (IoT).
Indeks górny Zainteresowanie blockchainem w ostatnim czasie wyraźnie wyhamowało. Źródło: CB Insights Indeks górny koniecZainteresowanie blockchainem w ostatnim czasie wyraźnie wyhamowało. Źródło: CB Insights
Inteligentne umowy
Jednym z zastosowań, które już dziś jest stosowane w biznesie, są inteligentne kontrakty realizowane za pośrednictwem blockchainu. Stało się to sposobem dla wielu firm na ograniczenie kosztów związanych z procedurami dotyczącymi zawierania i realizacji umów z kontrahentami. Dwie strony, podpisując wirtualny kontrakt, umawiają się tym samym na konkretne, zautomatyzowane działanie, w przypadku wywiązania się ze zlecenia. Jako przykład można podać rozliczanie dostaw produktów przez firmy logistyczne. Kiedy kurier dotrze do punktu docelowego z towarem, określona wirtualna „wyrocznia” (ang. oracle) wbudowana w system, na podstawie danych zdecyduje o przekazaniu zapłaty. Technologia blockchain i inteligentne kontrakty sprawdzają się także w przypadku sieci energetycznych. Smart grid to rozwiązanie, które pozwala rozliczać transakcje pomiędzy dostawcami a odbiorcami energii.
Cyfryzacja łańcuchów dostaw
Na początku 2018 roku firmy IBM i Maersk ogłosiły rozpoczęcie prac nad platformą TradeLens, która miała na celu digitalizację wszystkich procesów związanych z dostarczaniem produktów pomiędzy krajami na różnych kontynentach. Obecnie TradeLens obsługuje ponad dwa miliony połączeń dziennie, realizowanych przez ponad 175 różnych przewoźników. Według Światowej Organizacji Handlu wartość wymiany towarów pomiędzy różnymi krajami szacowana jest na 18 bilionów dolarów rocznie, z czego 12 bilionów dolarów to wartość przesyłek transportowanych drogą morską. Z roku na rok znaczenie handlu międzynarodowego będzie rosło, jednak przestarzałe procedury oparte na papierowych dokumentach przewozowych spowalniają rozwój logistyki. Cyfryzacja zwiększyłaby wartość całego rynku o 15%, co przekłada się na około 1,8 biliona dolarów w 2020 roku i aż o 5,2 biliona dolarów rocznie w 2050.
Zaletami technologii blockchain są niezmienność danych, transparentność i bezpieczeństwo, dzięki czemu idealnie nadaje się ona do cyfryzacji łańcuchów dostaw.
Pozwala to śledzić cykl życia produktu od jego wyprodukowania, przez transport, aż do dostarczenia do klienta końcowego, a nawet podczas samego użytkowania – w takim wypadku producent może oferować dodatkowe usługi np. w postaci zdalnego wsparcia i nowych funkcji dostarczanych w formie aktualizacji.
Co łączy kryptowaluty, blockchain i rozproszony rejestr?
Kryptowaluty można traktować jako przykład użycia technologii rozproszonego rejestru (DLT), której jedną z realizacji jest blockchain. Aby zanadto nie wdawać się w szczegóły techniczne, cyfrowe magazyny danych możemy podzielić na takie, które umożliwiają zmianę wprowadzonych informacji (tak jest chociażby w przypadku relacyjnych baz danych) i wirtualne rejestry, które są odpowiednikiem ksiąg głównych od lat stosowanych w firmach. Wśród tych drugich możemy wyróżnić rejestry scentralizowane, czyli kontrolowane przez jeden podmiot oraz zdecentralizowane (DLT), które nie mają konkretnego zarządcy, a z założenia każdy podmiot mający dostęp do rejestru ma własną kopię wszystkich wpisów.
Jak już wspominałem wcześniej, blockchain (dosłownie: łańcuch bloków) jest konkretną realizacją idei rozproszonego rejestru i można go traktować jak rozproszoną strukturę danych, będącą podstawą do tworzenia nowych usług i aplikacji. Zastępuje zatem relacyjne bazy danych, jednak warto jeszcze raz podkreślić, że rozważając inwestycje w tę technologię, trzeba pamiętać o różnicach pomiędzy obydwoma rozwiązaniami. Aby ułatwić podjęcie decyzji, czy wprowadzenie blockchainu przyniesie wymierne korzyści w działalności biznesowej, polecam zapoznanie się z poniższym diagramem i udzielenie odpowiedzi na kilka kluczowych pytań dotyczących charakteru prowadzonej działalności.
Efekt skali
Trzeba mieć na względzie także fakt, że korzyści wynikające z technologii blockchain są tym bardziej zauważalne, im bardziej otwarty jest system korzystający z łańcucha bloków. Tymczasem wiele firm, które zainwestowały w blockchain, stawia na rozwiązania zamknięte, co w większości wypadków można z powodzeniem zrealizować za pomocą relacyjnych baz danych, które od kilkudziesięciu lat sprawdzają się w zastosowaniach biznesowych.
Kryptowaluty
Jednym z pierwszych zastosowań technologii blockchain były kryptowaluty (a konkretnie wciąż najpopularniejsza z nich, czyli bitcoin). Umożliwiają one dokonywanie transakcji i z założenia miały być alternatywą dla systemów bankowych, jednak szeroka adopcja tego rozwiązania (głównie ze względu na wymienione wcześniej cechy blockchainu i rozproszonych rejestrów) okazała się kłopotliwa i raczej trudno się spodziewać, że kryptowaluty w końcu wyprą transakcje bankowe. Kryptowaluty stały się jednak katalizatorem zmian w sektorze finansowym, który zauważył zalety usług opartych na blockchainie i zaczął eksperymentować z własnymi wdrożeniami tej technologii.
PRZECZYTAJ TAKŻE » » »
Gotowość na e-commerce
Jak w rekordowo krótkim czasie stworzyć platformę e-commerce, wyznaczyć kierunek rozwoju firmy, budować jej markę w sieci i poza nią?
Głównymi wadami kryptowalut jako środka płatniczego są: brak możliwości cofnięcia transakcji i duże ryzyko kursowe. Z tego ostatniego powodu część serwisów wycofało funkcję płatności krytowalutami. Tak zrobiła m.in. amerykańska firma Valve, właściciel Steama, czyli największej na świecie platformy z grami. Mimo to, rynek kryptowalut wart jest w momencie pisania tego tekstu ponad 560 miliardów dolarów, z czego ponad 350 miliardów dolarów to łączna wartość wszystkich tokenów wspomnianego bitcoina.
Indeks górny 10 najpopularniejszych kryptowalut. Źródło: CoinMarketCap Indeks górny koniec10 najpopularniejszych kryptowalut. Źródło: CoinMarketCap
Warto jednak wiedzieć, że na rynku kryptowalut panuje duża konkurencja i pojawia się wiele rozwiązań alternatywnych, opartych na nieco innych założeniach i wdrożeniach. Drugą najpopularniejszą kryptowalutą, wycenianą na prawie 67 miliardów dolarów, jest Ether, działający na własnym rozproszonym blockchainie o nazwie Ethereum. Stworzony w 2015 roku przez Vitalika Buterina cyfrowy pieniądz pozwala pisać programy, realizujące inteligentne kontrakty, co sprawia, że Ethereum znajduje szersze zastosowanie niż tylko jako środek płatniczy czy spekulacyjny (jak jest w przypadku Bitcoina).
Trzecią najpopularniejszą kryptowalutą jest XRP, która – w przeciwieństwie do Ethereum i Bitcoina – nie jest oparta na blockchainie, ale na własnej realizacji rozproszonego rejestru o nazwie XRP Ledger. Obecnie wycena XRP to blisko 25 miliardów dolarów.
Uwaga na oszustów!
Ze względu na fakt, że kryptowaluty i blockchain są stosunkowo nowym rozwiązaniem, pojawiło się niestety wiele osób, które postanowiły zarobić na niewiedzy. Upadki takich giełd kryptowalut, jak Mt. Gox, Bitconnect, czy polskiego Bitmarketu, wiązały się z wielomilionowymi stratami inwestorów. Szkody klientów Bitmarketu oszacowano na łączną kwotę 100 milionów złotych, a szansa na to, że uda się te pieniądze odzyskać, jest niewielka.
Te przykłady pokazują, jak bardzo niepewny jest to rynek, z czego trzeba zdawać sobie sprawę inwestując swoje pieniądze w kryptowaluty i serwisy umożliwiające wymianę cyfrowych odpowiedników pieniędzy.
Wyzwania natury prawnej
Innym wyzwaniem związanym z działaniem rozproszonego rejestru jest kwestia ochrony danych osobowych. Z definicji, większość rozwiązań zakłada, że danych przechowywanych w rozproszonym rejestrze nie można zmieniać. W związku z tym, jeśli z jakiegoś powodu pojawią się w nim informacje wrażliwe, nie da się ich usunąć. Tu idea stojąca za technologią blockchain zderza się z RODO i tzw. „prawem do bycia zapomnianym”, co ogranicza możliwe zastosowania systemów opartych o łańcuchy bloków.
Pomimo wad i technicznych niuansów, nie powinniśmy pomijać zalet technologii stojącej za kryptowalutami, bo to prawdopodobnie blockchain i rozproszone rejestry staną się podstawą internetu rzeczy i krwioobiegiem gospodarki przyszłości.
PRZECZYTAJ TAKŻE » » »
7 obszarów, w których prawo nie nadąża za nowymi technologiami
Aż 91% polskich przedsiębiorców uważa, że prawo nie nadąża za nowymi technologiami. Oto wykaz najbardziej opóźnionych – i zagrożonych – obszarów biznesu.
