Innowacje w regionach coraz bardziej zielone – liderami Pomorze, Małopolska i Mazowsze

Ekologia, troska o środowisko i rozwój innowacji zajmują coraz więcej miejsca w strategiach rozwoju województw. Aby sprawdzić, jak wygląda zaangażowanie regionów Polski w zieloną transformację, Bank Millennium opracował indeks eko‑innowacyjności. Liderami zestawienia są województwa pomorskie, małopolskie i mazowieckie. Raport Eko‑indeks Millennium – potencjał eko‑innowacyjności regionów powstał we współpracy z partnerami merytorycznymi: Urzędem Patentowym RP, Akademią Górniczo‑Hutniczą w Krakowie oraz Szkołą Główną Handlową w Warszawie.

Innowacje i ekologia to istotne trendy, których połączenie ma pozytywny wpływ na gospodarkę i środowisko oraz przyszłość planety. Autorzy Eko‑indeksu Millennium, zainspirowani przez Eco‑Innovation Observatory, który cyklicznie bada eko‑innowacyjność na poziomie krajów Unii Europejskiej, zweryfikowali podejście do tych dwóch kwestii reprezentowane przez poszczególne województwa Polski.

– „Regulacje związane z ekologią postrzegane są wciąż bardziej jako blokada, a nie stymulanta dla innowacji. Jednak wdrażanie rozwiązań ekologicznych, szczególnie tych innowacyjnych, to inwestycja, która w długiej perspektywie przynosi korzyści. Chcielibyśmy, aby nasze opracowanie posłużyło jako platforma do dyskusji na temat znaczenia i rozwoju zielonych innowacji w naszym kraju, a także zachęciło do współpracy, bo jak pokazują wyniki naszego badania, sprzyja ona eko‑innowacjom. Dyskusja o poprawie świadomości ekologicznej jest szczególnie pożądana w warunkach kryzysu energetycznego, który dotyka obecnie Europę” – powiedział Grzegorz Maliszewski, główny ekonomista Banku Millennium oraz autor i pomysłodawca Eko‑indeksu Millennium.

Kryteria, na których oparty jest Eko‑indeks Millennium, były przedmiotem współpracy, a także analiz i konsultacji z partnerami merytorycznymi raportu. Część danych została przygotowana specjalnie na potrzeby opracowania.

– „Urząd Patentowy chroni własność przemysłową, wspierając tym samym innowacyjność i konkurencyjność polskiej gospodarki. Jednym z bardzo istotnych elementów rozwoju gospodarki jest ekologia. Dołączyliśmy do współpracy przy Eko‑indeksie Millennium, gdyż dane, którymi dysponujemy stanowią ważny przejaw aktywności eko‑innowacyjnej. Na potrzeby raportu przygotowaliśmy i udostępniliśmy dane dotyczące eko‑technologii, które dotąd nie były publikowane. Identyfikacja tych rozwiązań została przygotowana na podstawie Międzynarodowej Klasyfikacji Patentowej (ang. International Patent Classification), z uwzględnieniem symboli zaproponowanych w IPC Green Inventory” – powiedziała Edyta Demby‑Siwek, Prezes Urzędu Patentowego RP.

Pomorskie, małopolskie i mazowieckie najbardziej eko‑innowacyjne

Czołówka eko‑innowacyjnych regionów jest na przestrzeni ostatnich pięciu lat względnie stabilna – to województwa pomorskie, małopolskie i mazowieckie. Na czele zestawienia znalazło się Pomorze, choć różnice w wartościach Eko‑indeksu wśród liderów nie są znaczne. To regiony, gdzie ulokowane są duże ośrodki gospodarcze i akademickie, będące jednocześnie liderami szeroko rozumianej innowacyjności, choć zauważalne są różnice w akcentach ekologicznych.

Wartość Eko‑indeksu powyżej poziomu krajowego mają także województwa dolnośląskie oraz podkarpackie. Wyniki kolejnych pięciu regionów oscylują wokół poziomu ogólnopolskiego. Są to województwa: warmińsko‑mazurskie i śląskie, wielkopolskie i łódzkie oraz podlaskie.

Jak wynika z raportu Banku Millennium, w aż 10 województwach wartość Eko‑indeksu wzrosła względem ubiegłego roku, najsilniej w woj. warmińsko‑mazurskim, pomorskim i łódzkim. Na eko‑innowacyjność należy patrzeć jak na proces i z tego punktu widzenia warto odnotować, że na przestrzeni ostatnich 5 lat poziom indeksu wzrósł w niemal wszystkich regionach, a znaczna część z nich skróciła dystans do lidera. Najsilniej jest to widoczne w łódzkim i warmińsko‑mazurskim, które w tym horyzoncie czasowym najbardziej skróciły dystans do najlepszego województwa.

– „Wyniki Eko‑indeksu odzwierciedlają zmiany zachodzące w regionach, uwzględniając zarówno działalność podmiotów gospodarczych, jak i gospodarstw domowych. Zwiększenie wartości subindeksów w wielu regionach potwierdza zaangażowanie w realizację celów zrównoważonego rozwoju, wdrażanie zasad gospodarki o obiegu zamkniętym i polityki klimatycznej. Takie działania mogą przyczyniać się do poprawy jakości życia mieszkańców, jak również zwiększać bezpieczeństwo surowcowe i energetyczne” – komentuje dr hab. prof. AGH Joanna Kulczycka, Prodziekan ds. Współpracy i Rozwoju, Akademia Górniczo‑Hutnicza.

– „Świat zmierza w kierunku zrównoważonego rozwoju i w dłuższej perspektywie rozwiązania eko‑innowacyjne będą coraz istotniejszą częścią nowych modeli biznesowych. Eko‑indeks Millennium otwiera duże możliwości interpretacyjne i wskazuje walory w zakresie przewag konkurencyjnych poszczególnych regionów. Wyniki mogą wydawać się zaskakujące w części składowych, jednak mają potencjał wspierający i inspirujący do dalszego rozwoju eko‑innowacji, jako źródło dobrych praktyk. Należy zwrócić uwagę, że celem analizy potencjału nie jest ocenianie regionów, ale ewaluacja procesu ich rozwoju w obszarze zielonych innowacji” – powiedziała prof. dr hab. Hanna Godlewska‑Majkowska, Dyrektor Instytutu Przedsiębiorstwa w Kolegium Nauk o Przedsiębiorstwie, Szkoła Główna Handlowa.

Jak powstał Eko‑indeks?

Forma prezentacji zmiennych miała na celu odzwierciedlenie orientacji regionów w kierunku eko‑innowacyjności niezależnie od ich wielkości i potencjału gospodarczego. Jedną z takich zmiennych jest odsetek patentów na eko‑innowacje w ogólnej liczbie udzielonych patentów, która została przygotowana przez Urząd Patentowy RP na potrzeby niniejszego indeksu.

Szeroki zakres analizowanych danych umożliwia przegląd poszczególnych województw w różnych wymiarach eko‑innowacyjności, a także zbadanie ich mocnych i słabych stron. Wyniki Eko‑indeksu Millennium opierają się na danych Głównego Urzędu Statystycznego oraz Urzędu Patentowego RP. Zmienne składające się na indeks zostały zgrupowane w 4 kategoriach: nakłady na eko‑innowacje, efekty eko‑innowacji, aktywność społeczno‑ekonomiczna w obszarze eko‑innowacji i efektywność wykorzystania zasobów.

Dla celów zrealizowanego badania wszystkie zmienne zostały wystandaryzowane, w wyniku czego każda z nich w poszczególnych latach objętych analizą przyjmuje wartości od 0 (województwo o najniższym odczycie danej zmiennej w danym roku) do 100 (lider w danej zmiennej w danym roku). Dla każdej grupy danych został wyliczony subindeks, który jest średnią arytmetyczną wystandaryzowanych zmiennych, wchodzących w skład danej kategorii (każda z nich ma jednakową wagę w subindeksie). Zestawienie ogólne Eko‑indeksu Millennium jest średnią arytmetyczną wszystkich siedemnastu zmiennych wchodzących w skład indeksu przy utrzymaniu ich równych wag.

Eko‑Indeks uwzględnia dane za okres 2016*–*2020. Prezentacja pięcioletniej perspektywy danych pozwala na bardziej kompleksową analizę procesu eko‑innowacyjności i na ocenę trendów średniookresowych. Skład uwzględnionych zmiennych jest także pochodną dostępności danych statystycznych.

EKO‑INDEKS Millennium – raport do pobrania