Ustawa wprowadzająca zmiany podatkowe w ramach Polskiego Ładu to 258 stron przepisów, które wymagają nowelizacji aż 26 ustaw.
Nowe przepisy dotyczą szeregu zagadnień, głównie zmian dla podatników podatku CIT i VAT, ale także wielu innych kwestii, takich jak choćby rozliczanie wynagrodzeń i składek na ubezpieczenie zdrowotne, dostępnych ulg czy zachęt inwestycyjnych itd. Części z nich pewnie jeszcze nawet nie jesteśmy świadomi, ponieważ „wyjdą w praniu”. Przedstawiamy przegląd zmian dotyczących relatywnie szerokiego grona podatników.
OBNIŻENIE LIMITU PŁATNOŚCI GOTÓWKOWYCH W RELACJACH Z KONTRAHENTAMI
Zmiana limitu oznacza, że podatnicy CIT nie zaliczą do kosztów podatkowych wydatku w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji o wartości przekraczającej 8 tys. zł (lub równowartość tej kwoty) zostanie zrealizowana: • bez pośrednictwa rachunku bankowego lub • przelewem na rachunek spoza białej listy (w przypadku dostawy towarów lub świadczenia usług, potwierdzonych fakturą, dokonanych przez podatnika VAT czynnego), lub • z pominięciem mechanizmu podzielonej płatności mimo zawarcia na fakturze sformułowania „mechanizm podzielonej płatności”. Do końca 2021 roku limit wynosi 15 tys. zł, zgodnie z ustawą Prawo przedsiębiorców.
PŁATNOŚCI GOTÓWKOWE W RELACJACH Z KONSUMENTAMI
Konsument będzie zobowiązany do dokonywania płatności za pośrednictwem rachunku płatniczego, jeżeli jednorazowa wartość transakcji z przedsiębiorcą (niezależnie od liczby wynikających z niej płatności) przekroczy 20 tys. zł lub równowartość tej kwoty. Powyższy przepis został dodany do Ustawy o prawach konsumenta. Jeśli cała płatność za transakcję na kwotę powyżej limitu transakcji gotówkowych zostanie dokonana gotówką, to wydatek nie będzie mógł być uznany przez płacącego za koszt.
NIELEGALNE ZATRUDNIENIE / WYNAGRODZENIE „POD STOŁEM”
Ustawodawca dał pracownikom możliwość – bez ponoszenia jakichkolwiek konsekwencji – zgłaszania przypadków pracy na czarno czy otrzymywania wynagrodzenia „pod stołem”.
W związku z tym pracodawca zostanie obciążony konsekwencjami nielegalnego zatrudnienia, tj.:
• będzie musiał zapłacić podatek oraz składki ZUS na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne od wynagrodzenia za pracę na czarno lub wypłaconego „pod stołem”;
• dodatkowo u takiego pracodawcy powstanie przychód w wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę za każdy miesiąc nielegalnego zatrudnienia, niezależnie od tego, czy faktycznie i w jakiej wysokości wypłaci wynagrodzenie;
• nie będzie mógł zaliczyć do kosztów podatkowych wypłaconego wynagrodzenia oraz składek ZUS.
Ustawodawca dał pracownikom możliwość – bez ponoszenia jakichkolwiek konsekwencji – zgłaszania przypadków pracy na czarno czy otrzymywania wynagrodzenia „pod stołem”.
Pracownik z kolei nie będzie obciążany żadnymi konsekwencjami nielegalnego zatrudnienia:
• nie zapłaci podatku ani składek ZUS od wynagrodzenia za pracę na czarno lub wypłaconego „pod stołem”;
• będzie miał dostęp do opieki zdrowotnej oraz świadczeń z ubezpieczenia społecznego.
MINIMALNY PODATEK DOCHODOWY
Minimalny podatek dochodowy będą płacić spółki będące podatnikami CIT oraz podatkowe grupy kapitałowe, które w roku podatkowym:
• poniosły stratę ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych
lub
• osiągną udział dochodów ze źródeł przychodów innych niż zyski kapitałowe w przychodach innych niż te uzyskane z zysków kapitałowych, w wysokości nie większej niż 1%.
NIEZADEKLAROWANE DOCHODY
Osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, które uzyskały dochody lub przychody, które nie zostały zadeklarowane w całości lub w części do opodatkowania na terytorium Polski, będą mogły te dochody i przychody zgłosić do opodatkowania przejściowym ryczałtem od dochodów w wysokości 8% podstawy opodatkowania.
PRZERZUCANE DOCHODY
Ten nowy podatek wyniesie 19%. Przerzucane dochody będą stanowiły koszty (m.in. usługi materialne czy należności licencyjne) poniesione bezpośrednio lub pośrednio na rzecz podmiotu powiązanego ze spółką, stanowiące należność tego podmiotu. Będzie to dotyczyć przypadków, w których:
• faktycznie zapłacony podatek dochodowy przez podmiot powiązany za rok, w którym otrzymał należność, w państwie jego siedziby, zarządu, zarejestrowania lub położenia, jest niższy o co najmniej 25% niż kwota podatku dochodowego, który byłby od niego należny, gdyby dochody tego podmiotu zostały opodatkowane z zastosowaniem 19% stawki CIT (podatek faktycznie zapłacony jest rozumiany jako podatek niepodlegający zwrotowi lub odliczeniu w jakiejkolwiek formie, w tym na rzecz innego podmiotu) oraz gdyby koszty:
• te podlegające zaliczeniu w jakiejkolwiek formie do kosztów uzyskania przychodów, odliczeniu od dochodu, podstawy opodatkowania lub od podatku tego podmiotu powiązanego
lub
• wypłacane przez ten podmiot powiązany w formie dywidendy lub innych przychodów z udziału w zyskach osób prawnych za rok, w którym otrzymał należność – stanowiły co najmniej 50% wartości uzyskanych przez ten podmiot przychodów określonych zgodnie z przepisami o podatku dochodowym lub zgodnie z przepisami o rachunkowości.
KOSZTY FINANSOWANIA DŁUŻNEGO
Z kosztów niepodatkowych będą wyłączane koszty finansowania dłużnego w części, w jakiej nadwyżka kosztów finansowania dłużnego przewyższa (zmiana art. 15c CIT):
• kwotę 3 mln zł
albo
• kwotę obliczoną według wprowadzonego do ustawy o CIT wzoru, przy zastosowaniu ww. limitu w wysokości 30%.
UCHYLENIE ART. 15E USTAWY CIT
Ustawodawca zdecydował się uchylić art. 15e ustawy CIT, który stanowi o wyłączaniu z kosztów podatkowych kosztów niektórych usług i praw poniesionych bezpośrednio lub pośrednio na rzecz podmiotów powiązanych lub podmiotów mających miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową.
PODATEK U ŹRÓDŁA (WHT)
Zmiany dotyczące podatku u źródła obejmują szereg kwestii, w tym:
• zmianę definicji rzeczywistego właściciela;
• dopuszczenie wydawania opinii o stosowaniu zwolnienia (po zmianach – opinii o stosowaniu preferencji) na podstawie zapisów umów o unikaniu podwójnego opodatkowania;
• kryteria oceny dochodzenia należytej staranności;
• możliwość posługiwania się kopią certyfikatu rezydencji, jeżeli informacje wynikające z przedłożonej kopii certyfikatu rezydencji nie budzą uzasadnionych wątpliwości co do zgodności ze stanem faktycznym;
• zawężenie zakresu stosowania procedury zwrotu podatku do przychodów / dochodów pasywnych wypłacanych na rzecz podmiotów powiązanych.
ESTOŃSKI CIT
Estoński CIT (tj. w praktyce – polski ryczałt od dochodów spółek kapitałowych) obowiązuje od 1 stycznia 2021 roku. W obecnej formule nie cieszy się zbytnim zainteresowaniem ze względu na skomplikowane przepisy nawet z punktu widzenia księgowych czy wymagające kryteria wejścia i szereg warunków. W wersji 2.0 ustawodawca zdecydował się więc wprowadzić zmiany, żeby poszerzyć grono podatników korzystających z estońskiego CIT. Jakie to zmiany?
• Rozszerzenie katalogu podmiotów uprawnionych do opodatkowania ryczałtem.
• Rezygnacja z obowiązku ponoszenia określonych nakładów inwestycyjnych.
• Rezygnacja z warunku górnego limitu przychodów opodatkowanych ryczałtem.
• Brak obowiązku zapłaty podatku z korekty kosztów i przychodów przy przejściu na estoński CIT.
• Zmiana modelu rozliczania podatku po rezygnacji z opodatkowania estońskim CIT
SPÓŁKA HOLDINGOWA A CIT OD 2022 ROKU
Do ustawy CIT dodano rozdział 5b, który reguluje kwestię opodatkowania spółek holdingowych. Dywidenda otrzymywana przez polską spółkę holdingową ze spółki zależnej będzie zwolniona z podatku w 95%.
Spółka holdingowa to spółka z o.o. lub spółka akcyjna będąca podatnikiem, spełniająca łącznie poniższe warunki:
• musi posiadać nieprzerwanie przez minimum 1 rok, bezpośrednio na podstawie tytułu własności, co najmniej 10% udziałów (akcji) w kapitale spółki zależnej;
• nie może być spółką tworzącą PGK;
• nie może korzystać z określonych zwolnień podatkowych;
• musi prowadzić rzeczywistą działalność gospodarczą.
SPÓŁKI NIERUCHOMOŚCIOWE
Spółki nieruchomościowe będą wyłączać z kosztów podatkowych odpisy od środków trwałych z pierwszej grupy KŚT w części, w jakiej przekroczą one w roku podatkowym odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe z tytułu zużycia środków trwałych dokonywane dla celów rachunkowych.
Ważne obowiązki sprawozdawcze dla spółek nieruchomościowych to:
• do 31 stycznia 2022 roku wysłanie elektronicznie do ministra właściwego do spraw gospodarki sprawozdania o stosowanych terminach zapłaty w transakcjach handlowych;
• wysłanie elektronicznie informacji o udziałach w spółce nieruchomościowej (spółka oraz jej wspólnicy):
• będące podatnikami CIT – do końca trzeciego miesiąca po zakończeniu roku podatkowego,
• niebędące podatnikami CIT – do końca trzeciego miesiąca po zakończeniu roku obrotowego.
AMORTYZACJA NIERUCHOMOŚCI
Budynki i lokale mieszkalne, prawa do lokalu mieszkalnego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, będące składnikami majątku, nie będą stanowić środków trwałych ani wartości niematerialnych i prawnych i tym samym nie będą mogły być amortyzowane.
Powyższa zmiana dotyczy wszystkich podatników, w tym również spółek nieruchomościowych.
ZMIANA TERMINU SKŁADANIA INFORMACJI CIT‑ST
Obecnie informację CIT‑ST składają do urzędu skarbowego podatnicy posiadający zakłady (oddziały) położone na obszarze jednostki samorządu terytorialnego innej niż właściwa dla ich siedziby:
• w terminie wpłat zaliczek miesięcznych lub kwartalnych
oraz
• wraz z zeznaniem rocznym CIT.
Od 1 stycznia 2022 roku informacja będzie składana tylko raz – do 31 marca każdego roku, według stanu na 31 grudnia roku poprzedniego (zmiana art. 28 CIT).
ZMIANA TERMINU PRZEKAZYWANIA SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH DO SZEFA KAS
Ustawodawca zdecydował się na zmianę brzmienia art. 27 ust. 2 CIT, zgodnie z którym podatnicy obowiązani do sporządzenia sprawozdania finansowego będą przekazywać szefowi KAS – za pomocą środków komunikacji elektronicznej – w terminie 15 dni od dnia zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego, następujące dokumenty:
• sprawozdanie finansowe,
• odmowę podpisu,
• oświadczenie lub odmowę złożenia oświadczenia, jeżeli zostały sporządzone wraz ze sprawozdaniem z badania.
Spółki w tym terminie będą przekazywać także odpis uchwały zgromadzenia zatwierdzającej sprawozdanie finansowe.
Obowiązek przekazania sprawozdania finansowego szefowi KAS nie dotyczy podmiotów zwolnionych podmiotowo z podatku oraz podmiotów, które na podstawie odrębnych przepisów mają obowiązek przekazywania sprawozdań finansowych do Krajowego Rejestru Sądowego.
EWIDENCJE PODATKOWE – JPK_KSIĘGI
Od 2023 roku na podatników zostanie nałożony nowy obowiązek przekazywania do urzędu skarbowego ewidencji podatkowej w formie ustrukturyzowanej jednolitego pliku kontrolnego dla księgi rachunkowej.
Pierwsza taka ewidencja będzie wysyłana wraz z rozliczeniem rocznym za 2023 rok.
PODATNICY STOSUJĄCY ESTOŃSKI CIT – DEKLARACJE KWARTALNE
Od 2022 roku podatnicy, którzy będą opodatkowani ryczałtem od przychodów spółek, będą mogli składać kwartalne deklaracje VAT, jeżeli wartość sprzedaży wraz z kwotą podatku VAT nie przekroczy w poprzednim roku podatkowym 4 mln euro oraz spełnią warunki określone w art. 99 ust. 3a VAT.
GRUPA VAT – WSPÓLNE ROZLICZENIE PODMIOTÓW POWIĄZANYCH
Od 1 lipca 2022 roku podmioty powiązane (po spełnieniu określonych warunków) będą mogły m.in. rozliczać VAT wspólnie dla całej grupy (jeden JPK_VAT), ponadto transakcje między członkami takiej grupy nie będą podlegały VAT.
WIĄŻĄCA INFORMACJA STAWKOWA (WIS)
WIS nie będą wydawane, jeżeli zakres przedmiotowy wniosku o jej wydanie jest przedmiotem zawartego porozumienia inwestycyjnego – w dniu złożenia wniosku.
ZWROT PODATKU VAT W 15 DNI
Podatnicy stosujący obrót bezgotówkowy będą mogli ubiegać się o zwrot (pod pewnymi warunkami) podatku VAT w terminie 15 dni.
Jeżeli podatnik nie zapewni możliwości dokonywania zapłaty przy użyciu instrumentu płatniczego w każdym miejscu, w którym działalność gospodarcza jest faktycznie wykonywana, czasowo nie będzie przysługiwało mu prawo do stosowania rozliczeń kwartalnych i zwrotu VAT w terminie 25‑dniowym.
Podatnicy stosujący obrót bezgotówkowy będą mogli ubiegać się o zwrot (pod pewnymi warunkami) podatku VAT w terminie 15 dni.
Ponadto, jeżeli wbrew obowiązkowi, podatnik nie zapewni współpracy kasy rejestrującej z terminalem płatniczym, za pomocą którego będzie przyjmować płatności zgodnie z wymaganiami technicznymi dla kas rejestrujących, naczelnik urzędu skarbowego nałoży na niego karę pieniężną.
USŁUGI FINANSOWE
Podatnik świadczący usługi finansowe będzie mógł zrezygnować ze zwolnienia z opodatkowania tych usług podatkiem VAT, pod warunkiem że:
• będzie zarejestrowany jako podatnik VAT czynny oraz
• złoży naczelnikowi urzędu skarbowego pisemne zawiadomienie o wyborze opodatkowania tych usług przed początkiem okresu rozliczeniowego, od którego będzie rezygnował ze zwolnienia.
Powyższa zmiana dotyczy usług finansowych wskazanych w art. 43 ust. 1 pkt. 7, 12 i 38–41, które korzystają ze zwolnienia z VAT.
Ponowne skorzystanie ze zwolnienia będzie mogło być stosowane nie wcześniej niż po upływie 2 lat, licząc od początku okresu rozliczeniowego, od którego wybrał opodatkowanie usług. W tym przypadku trzeba będzie złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego pisemne zawiadomienie o rezygnacji z opodatkowania przed początkiem okresu rozliczeniowego, od którego ponownie będzie korzystał ze zwolnienia.
CZYNNY ŻAL – KOREKTA CZĘŚCI EWIDENCYJNEJ JPK_VAT
Od 2022 roku nie trzeba będzie składać czynnego żalu w przypadku korekty części ewidencyjnej JPK_VAT, jeżeli zaległość w VAT zostanie niezwłocznie uiszczona, a przed złożeniem korekty JPK_VAT nie wszczęto postępowania przygotowawczego lub nie ujawniono faktu złożenia błędnego JPK_VAT w toku toczącego się postępowania.
JPK_VAT – NOWA STRUKTURA
Już dla rozliczeń za styczeń 2022 roku będzie obowiązywała nowa struktura JPK_VAT. W nowej strukturze dodano:
• pole dla daty upływu terminu płatności i daty dokonania zapłaty, w przypadku korekt dokonywanych przez podatnika (wierzyciela) w ramach tzw. ulgi na złe długi;
• oznaczenie, że podatnik ułatwił w okresie rozliczeniowym dokonanie czynności z art. 109b (dotyczących pakietu e‑commerce);
• oznaczenie WSTO_EE (zastąpiono oznaczenia SW i EE);
• oznaczenie IED – dla transakcji, dla których miejscem dostawy jest terytorium kraju, dokonywanych przez podatników za pomocą interfejsu elektronicznego.
KRAJOWY SYSTEM E‑FAKTUR, FAKTURY USTRUKTURYZOWANE
Krajowy System e‑Faktur oraz nowy rodzaj faktury – faktura ustrukturyzowana – zostały wprowadzone ustawą z 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw. Od 2022 roku stosowanie nowych przepisów będzie dobrowolne, natomiast od 2023 roku ma się stać obligatoryjne.
Oto najważniejsze zmiany:
• wprowadzenie Krajowego Systemu e‑Faktur (KSeF);
• wprowadzenie pojęcia faktur ustrukturyzowanych oraz zasad ich wystawiania, otrzymywania i przechowywania;
• wprowadzenie zasad korygowania faktur ustrukturyzowanych;
• umożliwienie wystawiania faktur nie wcześniej niż 60. dnia przed dokonaniem dostawy lub wykonaniem usługi;
• preferencyjny zwrot VAT w terminie 40 dni od dnia złożenia rozliczenia;
• faktury wystawiane ponownie – brak konieczności dodawania oznaczenia DUPLIKAT;
• faktury korygujące – brak konieczności dodawania wyrazów FAKTURA KORYGUJĄCA albo KOREKTA;
• rozliczenie korekty in minus u sprzedawcy – prawo do korekty podatku należnego w okresie rozliczeniowym, w którym wystawi fakturę korygującą bez posiadania dodatkowej dokumentacji;
• JPK_FA – dla faktur ustrukturyzowanych nie będzie trzeba przesyłać na żądanie organów podatkowych;
• określenie podmiotów, które mogą korzystać z KSeF, oraz zasad uwierzytelniania tych podmiotów.
TAX FREE TYLKO NA PUESC OD 1 STYCZNIA 2022 ROKU
Podmioty, które obsługują klientów w procedurze Tax Free, muszą dokonać rejestracji na platformie PUESC do 31 grudnia 2021 roku. Od początku nowego roku bowiem usługi z zakresu Tax Free będą już dostępne tylko na PUESC.
NABYCIE SPRAWDZAJĄCE – NOWE NARZĘDZIE KONTROLNE FISKUSA
Nabycie sprawdzające to nabycie towarów i usług polegające na weryfikacji, czy podatnik należycie wywiązuje się z obowiązków przewidzianych w prawie podatkowym.
To oznacza, że w praktyce urzędnicy skarbowi będą mogli legalnie nabywać na obszarze całej Polski np. określone towary, a dopiero po ich nabyciu będą okazywać legitymację służbową, informować kontrolowanego o nabyciu sprawdzającym i pouczać o jego prawach i obowiązkach. Ponadto urzędnik będzie uprawniony w czasie dokonywania nabycia sprawdzającego do legitymowania tożsamości sprzedawcy. Powyższy przepis został dodany w Ustawie o Krajowej Administracji Skarbowej.
NOWOŚCI W ULGACH PODATKOWYCH
Ustawodawca wprowadził nowe ulgi oraz zmodyfikował zasady korzystania z już obowiązujących, tj.:
• ulga B+R – zwiększono limit odliczeń w ramach tej ulgi do 200% wydatków poniesionych na wynagrodzenia pracowników, którzy są zaangażowani w prace B+R; zwiększona została też wysokość limitów odliczeń dla podmiotów posiadających status centrów badawczo‑rozwojowych (CBR);
• ulga IP Box – wprowadzono możliwość łącznego stosowania ulgi B+R z ulgą IP Box;
• ulga na innowacyjnych pracowników – płatnicy PIT, którzy z uwagi na zbyt niski dochód nie rozliczyli w pełni ulgi B+R, będą mogli pomniejszyć kwotę podlegających przekazaniu na rachunek urzędu skarbowego zaliczek na podatek pracowników, których zaangażowanie w działalność B+R wynosi co najmniej 50%;
• ulga na prototypy – wydatki ponoszone na wprowadzenie nowego produktu będą mogły stanowić dodatkowy koszt podatkowy w wysokości 30%;
• ulga na robotyzację – wydatki poniesione na nabycie robota przemysłowego oraz osprzęt do niego będą mogły zostać ponownie odliczone od podstawy opodatkowania w wysokości 50%;
• ulga na wprowadzenie nowego produktu (ulga na ekspansję) – wydatki poniesione na zwiększenie przychodów ze sprzedaży nowych produktów będą mogły zostać ponownie odliczone od podstawy opodatkowania.
PODPISYWANIE SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH
Do ustawy o rachunkowości zostały wprowadzone przepisy upraszczające proces podpisywania sprawozdań finansowych. Elektroniczne sprawozdanie finansowe i sprawozdanie z działalności, sprawozdanie z płatności będzie mógł podpisać jeden członek zarządu wieloosobowego. W tym przypadku konieczne będzie jednak uzyskanie od pozostałych członków zarządu oświadczenia, że sprawozdanie finansowe spełnia wymagania przewidziane w ustawie o rachunkowości lub odmowę złożenia takiego oświadczenia. W przypadku odmowy złożenia oświadczenia konieczne będzie sporządzenie pisemnego uzasadnienia odmowy jego złożenia. Odmowa złożenia oświadczenia będzie jednocześnie traktowana na równi z odmową podpisania sprawozdania, co więc oznacza, że będzie musiało zostać sporządzone uzasadnienie.
UJEDNOLICENIE FORMATU SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH
Zmiany dotyczą:
• emitentów, których papiery wartościowe zostały dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym;
• jednostek sporządzających sprawozdania finansowe zgodnie z MSR – niebędących emitentami, których papiery wartościowe zostały dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym.
Ustalony został również nowy format dla sprawozdań składanych w cyklu rocznym:
• XHTML – zgodnie z rozporządzeniem Komisji (UE) 2019/815 – dla emitentów oraz jednostek sporządzających sprawozdania finansowe zgodnie z MSR – niebędących emitentami;
• inny format przeszukiwalny – wyłącznie dla jednostek sporządzających sprawozdania finansowe zgodnie z MSR – niebędących emitentami.
