Do ochrony zdrowia nowej generacji będziemy wykorzystywać coraz więcej nowinek technologicznych, takich jak: urządzenia mobilne, specjalistyczne aplikacje, telekonsultacje, a nawet sztuczna inteligencja czy narzędzia typu data mining(1). Coraz więcej usług będzie świadczonych zdalnie w domu pacjenta lub w punktach usługowych, czy nawet z wykorzystaniem istniejących powierzchni usługowych (apteka, drogeria, punkty handlowe). Takie wnioski wypływają z badania PwC, zaprezentowanego w lipcowym raporcie Pacjent w cyfrowym świecie.
Jak wynika z analiz badawczych, w regionie Europy Środkowo‑Wschodniej prawie 60% pacjentów (w wieku powyżej 18 lat i z przychodami powyżej 300 euro netto miesięcznie) jest gotowych korzystać z rozwiązań telemedycznych, a przede wszystkim z telekonsultacji, telemonitoringu, telediagnostyki i telerehabilitacji. Około 45% osób w Polsce używa lub rozważa używanie aplikacji na urządzenia mobilne, w Niemczech około 24%, natomiast 32% w Wielkiej Brytanii.
60% pacjentów jest gotowych korzystać z rozwiązań telemedycznych #medycyna #zdrowie
Trend ten dobrze ilustruje rynek telekonsultacji, który w Polsce osiągnął tempo wzrostu ponad 100% rocznie. Oznacza to, że liczba telekonsultacji podwoiła się w ciągu zaledwie 12 miesięcy. W całej Europie Środkowo‑Wschodniej liczba telekonsultacji przekroczyła w 2015 roku 110 tysięcy.
Z porad tych specjalistów pacjenci chcą korzystać za pomocą telemedycyny (w%)
Na rozwój rynku wpływa coraz atrakcyjniejsza forma świadczonych usług, na przykład rośnie rola wideo (w ciągu minionego roku nastąpił wzrost z 10 do 25% wszystkich przeprowadzanych wideokonsultacji). Odbywa się to głównie kosztem spadającego udziału zwykłych konsultacji telefonicznych. Obiecująco wyglądają też prognozy wydatków prywatnych na różnego rodzaju usługi telemedyczne (w tym szczególnie telekonsultacje). Wynika to głównie z niedofinansowania publicznej ochrony zdrowia – co utrudnia dostęp do bezpłatnych świadczeń – z rosnących dochodów pacjentów, bardzo szerokiego dostępu do internetu i nowych technologii oraz z wygody w docieraniu do wybranego specjalisty i możliwości uzyskania drugiej opinii (potwierdzenia diagnozy). Pacjenci są coraz bardziej świadomi chorób i schorzeń, które ich dotykają, bo internet umożliwia im dostęp do wiedzy, wcześniej zarezerwowanej wyłącznie dla lekarzy specjalistów z danej dziedziny.
Teleopieka wspierana technologią może w pewnym zakresie coraz mocniej wspierać dysfunkcyjny system ochrony zdrowia. Dostępne technologie są na bardzo wysokim poziomie i podlegają ciągłemu doskonaleniu. Warte uwagi są przede wszystkim: szybkie systemy komunikacji, technologie ubieralne (wearables), np. zegarek z pulsometrem, oraz rozwinięte urządzenia medyczne, jak stacje domowe ze zdalnie podłączonymi urządzeniami, takimi jak: waga, ciśnieniomierz, holtery EKG, zdalne KTG, stetoskop, analizator oddechu, rejestrator medyczny z transmisją online, mobilny aparat do telerehabilitacji lub telediagnostyki, sensor do bezinwazyjnego pomiaru poziomu nasycenia tlenem hemoglobiny. Dostępne są programy i aplikacje wspomagające pracę diagnostyki obrazowej, systemy umożliwiające zdalne opisy badań radiologicznych, darmowe przeglądarki obrazów radiologicznych czy narzędzia sztucznej inteligencji.
Prywatni dostawcy usług medycznych
Rynek prywatnych usług ochrony zdrowia z wykorzystaniem telemedycyny (w większym lub mniejszym stopniu) w zależności od kraju w Europie Środkowo‑Wschodniej jest zdominowany przez pięć grup świadczeniodawców.
Metody dostarczania usługi w nowym modelu biznesowym
Sieci przychodni oferujące abonamenty medyczne. Ta grupa dostawców usług medycznych rozwinęła się najmocniej (np. Luxmed, Medicover, Enel‑Med, Polmed). Błyskawiczny rozwój był możliwy głównie dzięki coraz bardziej rozległej sieci placówek (otwieranie własnych lub konsolidacja rynku), a także nawiązaniu współpracy z lokalnymi placówkami w ramach sieci partnerskiej. W Polsce prywatnym abonamentem medycznym jest objętych 2,9 miliona osób.
Ubezpieczyciele. Obecnie rynek ten jest niewielki i w całej Europie Środowej i Wschodniej wyceniany na miliard złotych. Największymi graczami są: PZU, Axa, Signal Iduna, Interisk, Allianz. Rozwój zdrowotnych ubezpieczeń prywatnych mógłby w dużym stopniu wspomóc rozwiązania telemedyczne, np. poprzez zachętę do stosowania zdalnych urządzeń diagnostycznych i monitorujących.
Indywidualni lekarze. Prywatne gabinety lekarskie niezwiązane z większymi i bardziej rozpoznawalnymi markami są powszechną praktyką od wielu lat. W ten sposób lekarze świadczą usługi, łącząc tę pracę z zatrudnieniem w szpitalach, do których kierują pacjentów z segmentu ambulatoryjnego.
Firmy farmaceutyczne oraz firmy z sektora produktów i usług konsumenckich. Firmy farmaceutyczne, szukając nowych źródeł przychodów, skierowały swoje zainteresowanie w stronę ochrony zdrowia. Jednak zamiast rozwijać usługi tradycyjne, coraz mocniej angażują się w telemedycynę.
Firmy technologiczne. Rośnie liczba firm technologicznych działających w sektorze telemedycyny, np. producenci sprzętu, twórcy oprogramowania, twórcy baz danych czy algorytmów diagnostycznych. Na rynku obecne są zarówno duże międzynarodowe korporacje (Philips, Samsung), jak i lokalne, mniejsze firmy (np. Telemedycyna Polska, Pro‑Plus, Neurosoft, telemedi.co, Telmed czy Medicalalgorithmics).
(1) Data mining, czyli eksploracja danych, jest nowoczesną technologią służącą do zautomatyzowanego odkrywania statystycznych zależności i schematów w bardzo dużych bazach danych. Szymon Piątkowski, dyrektor, lider doradztwa biznesowego dla sektora ochrony zdrowia w Europie Środkowo‑Wschodniej, PwC