CSR powinien zaczynać się od troski o dzieci, które w przyszłości staną się świadomymi konsumentami i pracownikami. PGNiG zdało sobie z tego sprawę i stworzyło program „Być jak Ignacy”, który pozwala odkryć na nowo wielką postać polskiej techniki i historii – Ignacego Łukasiewicza.
Partnerem materiału jest PGNiG.
Działalność PGNiG SA i Fundacji PGNiG nieodłącznie związana jest z surowcami, które wydobywane są z ziemi. Bez nich firma tego typu nie powstałaby i nie mogłaby istnieć. Surowce jednak, mimo że są obecne pod ziemią od milionów lat, dopiero od niedawna (w skali historii świata) są eksploatowane i wykorzystywane w postaci energii w domu i biznesie.
Przemysł naftowy, którego PGNiG SA jest polskim liderem, nie narodziłby się na ziemiach Polski, a w szczególności na terenie Galicji, bez Ignacego Łukasiewicza. To wielki, lecz nieco zapomniany wynalazca, którego zawsze warto przypominać. Nosząca imię Ignacego Łukasiewicza Fundacja PGNiG szerzenie wiedzy o tej postaci uczyniła jednym z celów swojej działalności. Dzięki osiągnięciom wynalazcy w 1909 roku, czyli w kilka dekad po jego śmierci, wydobywano w Galicji ponad 2 miliony ton ropy. Eksploatacja na taką skalę dawała regionowi trzecie miejsce w światowej produkcji. Wcześniej jednak Łukasiewicz wynalazł lampę naftową, zbudował pierwszą w Polsce destylarnię ropy naftowej, przygotowywał powstanie przeciw zaborcom oraz wsławił się działalnością charytatywną. Z jego inicjatywy w latach 70. XIX wieku powstały tak zwane Kasy Brackie – pierwsze w Europie instytucje ubezpieczeniowe na wypadek choroby, inwalidztwa czy starości. Robotnicy korzystali z bezpłatnej opieki lekarskiej, otrzymywali wynagrodzenie w czasie choroby, a po przepracowaniu 20 lat w kopalni emeryturę.
Fundacja chciała zainspirować innych postacią Łukasiewicza, a w szczególności dotrzeć do dzieci, które w przyszłości mogą stać się wykwalifikowanymi pracownikami PGNiG. To podstawy edukacyjnego programu CSR „Być jak Ignacy”. Ignacy Łukasiewicz był idealnym kandydatem na przewodnika po świecie nauki. Dzieci potrzebują autorytetów do swojego rozwoju. Wybitne jednostki – wzory do naśladowania – oprócz wartości poznawczych (wiedzy, kompetencji) oraz moralnych (zasad postępowania) dają również poczucie bezpieczeństwa. Dzieci przyjmują normy przekazywane im przez autorytety i stosują je jako własne.
Ignacy wchodzi do szkół
Aby osiągnąć założony cel, to znaczy zafascynować dzieci postacią Łukasiewicza, postanowiono użyć nowoczesnych metod komunikacji w postaci mediów społecznościowych, a także narzędzi edukacyjnych, takich jak komiks, nowoczesne filmy edukacyjne, scenariusze lekcji i doświadczenia empiryczne. Jest to odpowiedź na wyzwania związane z systemem nauczania przedmiotów przyrodniczych, na których dzieci uczą się przeważnie samej teorii, a nie ćwiczą umiejętności, takich jak rozumowanie naukowe i stosowanie metody badawczej. Nie wynika to ze złej woli nauczycieli, ale z braku dostępu do odpowiednich narzędzi. W badaniach SECURE (projekt Kolegium Śniadeckich Wydziału Fizyki Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie) nauczyciele wskazują niedobór pomocy naukowych do nauczania praktycznego jako drugi najważniejszy (po zbyt dużej liczbie uczniów w klasie) problem, który przeszkadza w rozwoju naukowym dzieci (Raport o stanie edukacji, 2013).
Dominującą metodą nauki, jeśli chodzi o przedmioty przyrodnicze, jest – co wynika z badań „Diagnoza potrzeb nauczycieli przyrody w szkole podstawowej w zakresie wsparcia dla prowadzenia lekcji metodą badawczą” Pracowni Przedmiotów Przyrodniczych Instytutu Badań Edukacyjnych – metoda słowna w formie pracy z podręcznikiem i wykład lub wykład z prezentacją. Jest to tym bardziej niepokojące, że dotyczy dzieci w wieku 10–12 lat, dla których aktywność, zwłaszcza lokomotoryczna, jest niezwykle ważna. Takie podejście dydaktyczne do uczniów ciągle jeszcze zainteresowanych przedmiotami przyrodniczymi może drastycznie obniżyć ich motywację do nauki, szczególnie tych przedmiotów, które tradycyjnie mają opinię trudnych – chemii i fizyki. – Dzieciaki uwielbiają eksperymentować, dotykać, działać – mówi Barbara Zimowska‑Ciupka, opiekun koła „Być jak Ignacy” w Szkole Podstawowej nr 3 w Środzie Wielkopolskiej. – Udział w programie „Być jak Ignacy” był dla mnie mobilizacją, aby reaktywować koło naukowe, które realizowałam wcześniej.
Skąd pomysł na zakładanie kół naukowych w szkołach? W programie „Być jak Ignacy” posłużono się mechanizmem rywalizacji. Główną osią I edycji był Konkurs o tytuł Naukowej Szkoły Ignacego. Wzięło w nim udział 159 szkół z całej Polski. Zakładano w nich specjalne koła naukowe, a zadanie konkursowe polegało na wykonaniu prezentacji podsumowującej przez uczniów zaangażowanych w program. Rywalizacja między kołami przyczyniła się do rozwoju umiejętności społecznych ponad 3000 uczniów, którzy wzięli udział w programie. Nauczyli się oni sprawnego komunikowania się, pracy w zespole oraz prezentowania wyników pracy lub własnych osiągnięć. Sprawność w posługiwaniu się tymi „miękkimi” umiejętnościami będzie niezwykle przydatna w dorosłym życiu, bez względu na ścieżkę kariery, jaką wybiorą młodzi ludzie.
Mobilne laboratorium wyjeżdża w Polskę
W konkursie wygrało 16 szkół podstawowych (po jednej z każdego województwa), a jedna z nich – Szkoła Podstawowa w Podchojnach – otrzymała tytuł Szkoły Roku. Laureatami zostały przeważnie szkoły położone w mniejszych miejscowościach. – Zależało nam na tym, aby docenić społeczności lokalne. Uważamy, że jako jedna z największych polskich firm powinniśmy być obecni w terenie, przy naszych klientach – mówi Zbigniew Kajdanowski, dyrektor Departamentu Marketingu PGNiG SA. – Dla zwycięskich szkół mamy niespodziankę. W tym roku szkolnym odwiedzi je nasze mobilne laboratorium mieszczące się w specjalnie przystosowanym autobusie. Będą to specjalne „czwartki z Ignacym” – zdradza.
Autobus brał w tym roku udział w trasie „Lata z Radiem” i cieszył się wielkim powodzeniem. – Bardzo miło spędziliśmy czas na stanowisku PGNiG – mówi Ania, mama dwójki dzieci. – Szczególnie spodobało mi się to, że dla obu moich pociech się coś znalazło. Starszy syn wraz z Ignacym (w którego rolę wciela się animator – red.) wykonywał eksperymenty naukowe na żywo, a młodszy został w tym czasie w „Strefie małego inżyniera” – cieszy się mama. Ta strefa to kolorowa makieta, na której dzieci za pomocą drewnianych klocków, szybów wiertniczych i wagoników uczą się, jak wydobywać i transportować ropę naftową. Hitem „Lata z Radiem” okazały się tak zwane torby Bernoulliego, czyli dwumetrowe balony, które można napełnić jednym dmuchnięciem. Zabawa ilustruje równanie Bernoulliego o bezwirowym przepływie cieczy i gazów.
To dopiero początek wieloletniego programu
W październiku 2017 roku rozpoczyna się II edycja projektu „Być jak Ignacy” i jednocześnie kolejny Konkurs o tytuł Naukowej Szkoły Ignacego. Przewodnikami po świecie nauki dla dzieci będą tym razem wybitni polscy naukowcy, tworzący „drużynę Ignacego”. Będą wśród nich między innymi Mikołaj Kopernik, Maria Curie‑Skłodowska, Ernest Malinowski, Kazimierz Michałowski, Stefan Drzewiecki, Jacek Karpiński, Kazimierz Prószyński. Fundacja PGNiG planuje wraz z Ministerstwem Edukacji wyposażyć każdą szkołę biorącą udział w pomoce naukowe (w tym scenariusze lekcji), które wraz z całością programu będą cennym uzupełnieniem podstawy programowej nauczania.
Program „Być jak Ignacy” wpisuje się w Strategię Zrównoważonego Rozwoju Grupy Kapitałowej PGNiG na lata 2017–2022. Jest częścią zadań związanych z polem obszaru społecznego, a w szczególności kapitału społecznego pod hasłem: „Zaangażowanie w rozwój kapitału społecznego oraz intelektualnego w Polsce poprzez otwarcie się na nowe inicjatywy oraz wspieranie projektów pro bono”.