Badania publikowane w ostatnich latach między innymi na łamach „Harvard Business Review Polska” pokazały, że działy zakupowe stopniowo przechodzą od tradycyjnego administrowania zamówieniami i kontrolą procesów w stronę strategicznego zarządzania kategoriami i dostawcami, co wpływa na wzrost ich znaczenia w organizacjach.

Dziś okazuje się, że rola zakupowców może być jeszcze istotniejsza, gdyż wzięli na cel pozyskiwanie innowacji. Nowy obszar zainteresowań jest efektem doświadczeń polskich firm, których działania pokazują, że programy wdrażania innowacji nie skutkują, jeśli nie wypracuje się skutecznego sposobu pozyskiwania nowatorskich rozwiązań. I właśnie istotną rolę w tym obszarze może odgrywać dział zakupów, gdyż to on ma kontakt z dostawcami i potencjalnymi kontrahentami, którzy są źródłem pomysłów oraz rozwiązań. Takie postrzeganie funkcji zakupowych stoi w sprzeczności z ich tradycyjną rolą koordynatorów procesów zaopatrzeniowych. Dlatego firma KPMG postanowiła sprawdzić w realiach polskich organizacji, czy działy te mogą rzeczywiście pomóc w pozyskaniu pomysłów.

Badanie, którego wnioski zebrano w raporcie Procurement Innovation Challenge – jak kupować innowacje, kupując innowacyjnie, potwierdziło, że na styku dostawców i odbiorców istnieje duży potencjał do wspólnego wypracowywania nowych rozwiązań oraz że taka współpraca mogłaby być korzystna dla obu stron. Aż 71% dostawców postrzega swoją innowacyjność jako wyróżnik na tle konkurencji, a równocześnie aż 59% organizacji zakupowych wyraziło zainteresowanie poszukiwaniem innowacji wspólnie z dostawcami. Obie strony dostrzegają przy tym szereg korzyści ze współpracy przy projektach innowacyjnych. Według dostawców, należą do nich zwiększenie przychodów ze sprzedaży produktów, przy których wdrożono rozwiązania innowacyjne, i redukcja kosztów materiałowych w komponentach, w których zastosowano innowacje (łącznie 58% wskazań). Oznacza to równocześnie wzrost wpływu funkcji zakupów na wynik finansowy firmy i jej sprzedaż, potwierdzając stopniowe odchodzenie od sfery kosztów w stronę przychodów i budowania przewagi konkurencyjnej spółek. Wśród innych korzyści wymieniano też skrócenie okresu wdrożenia nowego rozwiązania i większą satysfakcję po stronie partnera biznesowego wewnątrz spółki.

Firmowe działy zakupów są postrzegane przez wewnętrznych interesariuszy najczęściej jako jednostki organizacyjne, które potrafią optymalnie dobrać dostawców, a ich wartość dodana wynika z przełożenia uzyskiwanych efektów na ograniczenie kosztów.Jednak analiza praktyki biznesowej w sferze zakupów pozwala stwierdzić, że funkcje zakupowe w przedsiębiorstwach ulegają daleko idącym zmianom.

Badania prowadzone podczas spotkań Forum Zakupów Strategicznych współorganizowanego przez KPMG pozwalają stwierdzić, że dobiega końca era, w której wartość wnoszoną przez funkcję zakupową wyrażają wyłącznie oszczędności kosztowe. Rośnie za to świadomość i rola partnerstwa z dostawcami, podwykonawcami i otoczeniem biznesu oraz zarządzanie relacjami z interesariuszami wewnętrznymi i zewnętrznymi, którzy mogą być nieocenionym źródłem innowacji i pomysłów nie tylko na cięcie kosztów, ale i na zwiększanie przychodów. Eksperci KPMG zdefiniowali pięć kluczowych trendów w zarządzaniu zakupami, które do 2025 roku odegrają strategiczny wpływ na wyniki osiągane przez polskie przedsiębiorstwa.

W 1983 roku Peter Kraljic na łamach „Harvard Business Review” po raz pierwszy zwrócił uwagę na wartość płynącą z zarządzania funkcją zakupową. Stwierdził, że rynkowe wahania cen oraz wyczerpujące się zasoby naturalne wpływają na jej niską efektywność i wezwał do zmiany, której celem miała być transformacja działów zakupowych aż do osiągnięcia poziomu strategicznego zarządzania dostawami. Czy trzy dekady później polski biznes zrozumiał wartość zaproponowanej przez Kraljica zmiany?