Reklama
Dołącz do liderów przyszłości i zdobądź przewagę! Sprawdź najnowszą ofertę subskrypcji
Ekspansja zagraniczna

Badania wskazują, że recesja może pomóc rozwijać się gospodarce 

13 listopada 2022 10 min czytania
Ben Laker
Badania wskazują, że recesja może pomóc rozwijać się gospodarce 

Ostatnie lata były trudne dla firm działających w ramach tzw. gospodarki kreatywnej). Najpierw żniwo zebrał krach finansowy, który rozpoczął się w 2007 roku, a globalna pandemia w 2020 roku sprawiła, że wiele firm zamknęło swoje podwoje na stałe. Teraz sektor stoi w obliczu kolejnego kryzysu: potencjalnej globalnej recesji. Co ma zrobić lider?

Obecny klimat ekonomiczny – po obu stronach Atlantyku – jest niepewny, a wiele branż odczuwa jego skutki. W Wielkiej Brytanii inflacja wzrosła do 10%, co jest najwyższym poziomem od kilku lat, a w tym samym czasie płace realne spadają. Funt stracił na wartości w stosunku do dolara amerykańskiego, przez co towary importowane stały się droższe, podobnie jak euro, którego wartość w ujęciu rocznym spadła o 14%. Tymczasem w USA rynek akcji jest niestabilny, a napięcia handlowe z Chinami wpływają na zaufanie inwestorów. Od marca FED pięciokrotnie podnosił stopy procentowe, w tym trzy razy z rzędu o 75 punktów bazowych (odpowiednio w czerwcu, lipcu i wrześniu). Działania FED zostały dobrze przyjęte przez rynki, a akcje poszybowały w górę. Niektórzy twierdzą jednak, że FED nie jest w stanie przewidzieć inflacji i że wyższe stopy procentowe tylko jeszcze bardziej zahamują wzrost gospodarczy. Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW) obniżył swoją prognozę światowego wzrostu gospodarczego o 0,4% do 3,2%. Ale MFW nie jest osamotniony w swojej ocenie: OECD również obniżyło swoją prognozę wzrostu.

Lider przedsiębiorczości Marc Bernegger wyjaśnił w wywiadzie: „Wzrost stóp procentowych, rosnąca inflacja i drożejące towarów niezmiennie wskazuje na recesję, a ta niewątpliwie ma miejsce właśnie teraz, niezależnie od granic państwowych”. Jednak, choć jego zdaniem sytuacja wygląda ponuro, jest nadzieja dla kreatywnej gospodarki.

To oczywiste, że w trudnych czasach konsumenci pożądają rozrywki i szukają sposobów ucieczki od problemów.

Chęć oderwania się od ponurej rzeczywistości oznacza, że zawsze będzie zapotrzebowanie na innowacyjne produkty i usługi. Po drugie, wiele firm korzysta z platform cyfrowych, aby dotrzeć do swoich odbiorców, co stanowi istotną szansę dla gospodarki kreatywnej. W burzliwych czasach brutalna rzeczywistość może wręcz wzmacniać kreatywność, ale wykorzystującą wówczas teorię oszczędnej innowacji (frugal innovation), czyli opracowywania produktów i usług, które są proste i przystępne cenowo, a jednocześnie oferują wartość dla konsumentów.

Oszczędna innowacja nie polega tylko na projektowaniu nowych produktów i usług, ale także na znajdowaniu nowych sposobów ich zastosowania. Weźmy na przykład pod lupę historię gospodarki współdzielenia, polegającej na dzieleniu się zasobami zamiast ich posiadania, która pomogła w rozwoju takich serwisów jak Airbnb, Uber i WeWork. Według szeroko zakrojonego badania, sponsorowanego przez British Council, oszczędna innowacja jest cennym narzędziem dla liderów wszystkich sektorów, którzy w warunkach niepewności chcą zachować pole do manewru. Ten konsensus wyłania się z programu Creative Spark: Higher Education Enterprise Program – pięcioletniej inicjatywy, która rozpoczęła się w 2018 roku, mającej na celu rozwój przedsiębiorczości w siedmiu krajach: Ukraina, Azja Środkowa (Kazachstan, Uzbekistan, Kirgistan) i Południowy Kaukaz (Azerbejdżan, Armenia, Gruzja). W programie wzięło udział ponad 1200 osób z branż kreatywnych i okazało się, że oszczędna innowacja jest kluczowym czynnikiem napędzającym kreatywność oraz przedsiębiorczość. Dlatego, choć wydaje się, że obecnie klimat gospodarczy jest niepewny, nadal istnieją możliwości, które liderzy mogą wykorzystać.

Centrum Studiów Euroazjatyckich (CEAS), które ma znaczący udział w programie British Council, zbadało, w jaki sposób innowacje rozwijają się w sektorze kreatywnym. Stwierdzono, że niepewność gospodarcza wzmacnia pomysłowość. Dzieje się tak dlatego, że oszczędne innowacje często rodzą się z konieczności, ponieważ ich twórcy starają się maksymalnie wykorzystać zasoby, jakimi dysponują, a to wymusza niezwykłą innowacyjność. Na przykład podczas kryzysu gospodarczego w 2008 roku projektanci mody w Hiszpanii stworzyli całe kolekcje z materiałów pochodzących z recyklingu, a w Grecji agencje reklamowe zaczęły oferować usługi pro bono małym firmom – co zostało później nazwane „estetyką kryzysową”.

CEAS, który cieszy się światową reputacją w zakresie badania krajów euroazjatyckich, przyjrzał się Ekosystemowi Przedsiębiorczości Kazachstanu (Entrepreneurial Ecosystem, EE) i jego interesariuszom, dostrzegają w nim instrument wzmocnienia przemysłu kreatywnego i polityki przedsiębiorczości tego kraju. Wnioski – możliwe do przeniesienia na inne kraje – sugerują, że oszczędne innowacje mogą być wspierane przez wdrożenie „zorientowanej na wzrost” polityki przedsiębiorczości, która łączy liderów przedsiębiorczości w klastry oparte na specjalizacji. Polityka ta powinna skupić się na zapewnieniu „miękkiej” infrastruktury, takiej jak przestrzenie co‑workingowe, akceleratory i inkubatory, które mogą służyć jako ważne platformy promujące rozprzestrzenianie się wiedzy i akumulację kapitału społecznego, czyli dwa istotne składniki oszczędnej innowacji zapewniające możliwości interakcji, tworzenie sieci i wymiany wiedzy.

Oba składniki, czyli wiedza i kapitał społeczny, można znaleźć w Kazachsko‑Brytyjskim Centrum Konkurencyjności (KBCC), międzynarodowym think tanku koordynowanym przez British Council i JSC Science Fund, który wyłonił się z partnerstwa badawczego CEAS z Kazachsko‑Brytyjskim Uniwersytetem Technicznym.

KBCC mówi jasno: rządy odgrywają rolę w promowaniu oszczędnej innowacji: orientacyjnego procesu prób i błędów, eksperymentów i iteracji. Innymi słowy, jest to proces twórczy. I właśnie dlatego obecny klimat niepewności stanowi okazję do rozkwitu dla przedsiębiorstw z branży kreatywnej.
„To, co mogą zrobić władze, to stworzyć środowisko sprzyjające kreatywności i przedsiębiorczości” – powiedział w wywiadzie Richard Meehan. Jego twierdzenie popiera Paul Glover, który dodał: „Oznacza to inwestowanie w edukację, badania i rozwój oraz promowanie współpracy między sektorem publicznym i prywatnym”.

Meehan i Glover – dwaj członkowie Rich Meehan Trio – mają świadomość, że obecna sytuacja nie napawa optymizmem. Wierzą mimo to, że ostatecznie branży kreatywnej, choć nie tylko, może wyjść to na dobre, o ile wszyscy przyjmą pewne zasady. Jakie to zasady i co oznaczają dla liderów?

Po pierwsze i najważniejsze należy zrozumieć, że potrzeby i pragnienia konsumentów zmienią się w czasie recesji – stwierdziła w wywiadzie Yelena Kalyuzhnova (????? ?????????), wiceprzewodnicząca Rady Ekonomicznej Brytyjskiego Instytutu Energetyki. Kalyuzhnova, która kieruje również CEAS, proponuje, aby liderzy byli przygotowani do odpowiedniego przestawienia swojej strategii innowacyjnej – na przykład dostosowania podejścia marketingowego, aby skupić się na wartości, a nie na luksusie.

Po drugie warto eksperymentować. „Oszczędna innowacja polega na robieniu więcej za mniej. Aby tak działać, trzeba wyjść poza schemat i nie bać się alternatywnych rozwiązań” – powiedziała Kalyuzhnova. Przykładem może być choćby niedawny wzrost popularności niezależnych muzyków, takich jak Meehan i Glover, którzy wykorzystują technologię do ominięcia tradycyjnych kanałów, publikując swoje utwory szybciej niż ich koledzy z dużych wytwórni, a tym samym zachowując większą kontrolę nad własną twórczością. Pamiętajcie, że zwinne podejście, czyli słynne agile rozpowszechnione przez zespoły programistyczne, może też pomóc w szybszym i skuteczniejszym rozpowszechnianiu informacji – np. wykorzystanie storyboardów może pomóc zespołom w jaśniejszym i bardziej zwięzłym komunikowaniu pomysłów, a przyjęcie narzędzia takiego jak Jira może pomóc w bardziej efektywnym zarządzaniu i śledzeniu zadań.

Po trzecie nie można zapominać o współpracy. Co dwie głowy, to nie jedna, a trzy są jeszcze lepsze. „Kiedy zasoby są ograniczone, ważne jest, aby połączyć swoje talenty i pracować razem dla wspólnego celu” – powiedziała Kalyuzhnova, która spotkała się z Lúcio Vinhasem de Souzą, doradcą w Europejskiej Służbie Działań Zewnętrznych w Brukseli, aby omówić implikacje badań CEAS dla polityki publicznej. Vinhas de Souza, który do niedawna kierował działem ekonomii Europejskiego Centrum Strategii Politycznej (EPSC) – wewnętrznego think tanku funkcjonującego przy Komisji Europejskiej, powiedział „dyskusja na temat badań nad kreatywną gospodarką, którymi kierowała Kalyuzhnova okazała się bardzo pożyteczna”.

Wreszcie, nie zapominajmy o potędze opowiadania historii. W tych niespokojnych czasach ludzie szukają narracji, które dają nadzieję i inspirują. Najlepsze historie potrafią przekroczyć granice i połączyć nas na głębszym poziomie. Przypominają nam o naszym wspólnym człowieczeństwie i inspirują do marzeń. Nie bójcie się więc opowiadać własnych historii o oszczędnej innowacji – być może to właśnie one zainspirują kogoś do zmiany świata.

Wprawdzie kryzys stanowi wyzwanie dla większości branż, to ostatecznie może pomoc im odciąć się od przeszłości oraz rozpocząć nową erę wzrostu i dobrobytu – ponieważ recesje zwykle prowadzą do okresów innowacji. Co więcej, w czasach trudności gospodarczych liderzy są często bardziej otwarci na nowe pomysły i skłonni do podejmowania ryzyka. A przecież podejmowanie ryzyka jest niezbędne w branżach kreatywnych. W rzeczywistości wiele z najbardziej innowacyjnych firm na świecie – w tym Apple, Google i Tesla – już w pewnym stopniu wprowadziło ostatnio oszczędne innowacje.

Ostatecznie oszczędna innowacja polega na robieniu więcej za mniej, z czego możemy skorzystać wszyscy, niezależnie od okoliczności i obsługiwanego rynku. Na co więc czekacie? Teraz nadszedł czas, aby stać się kreatywnym i pokazać innym, na czym polegają oszczędne innowacje.

O autorach
Tematy

Może Cię zainteresować

Multimedia
Myśli czy tylko udaje? O tym, czego AI długo jeszcze nie opanuje

Choć dzisiejsze generatywne modele językowe świetnie symulują wzorce językowe, to daleko im do prawdziwej inteligencji. Nie mają świadomości ani zdolności do adaptacji. Takie wnioski płyną z rozmowy Iwo Zmyślonego z Pawłem Szczęsnym z Neurofusion Lab, który podkreśla, że nadużywanie antropomorfizujących określeń („AI myśli”, „uczy się”) wynika głównie z marketingu i prowadzi do fałszywych oczekiwań. Krytykuje przy okazji pojęcie „halucynacji AI”, wskazując, że błędy modeli są nieuniknione ze względu na ich budowę. Ostatecznie AI może przynieść znaczące korzyści biznesowi, ale tylko gdy rozumiemy jej rzeczywiste możliwości i ograniczenia.

Grafika promocyjna w czerwonej kolorystyce prezentująca książkę dr n. med. Anny Słowikowskiej pt. „Serce w dobrym stylu. Jak zatroszczyć się o swoje zdrowie”. Po lewej stronie znajduje się biały napis: „MIT SMRP poleca książkę dr Anny Słowikowskiej”. Po prawej stronie okładka książki z dużym sercem z wykresu EKG na tle, tytułem i nazwiskiem autorki. „Serce w dobrym stylu. Jak zatroszczyć się o swoje zdrowie” – recenzja

Niejeden lider biznesu przekonał się zbyt późno, że największe zagrożenie dla jego imperium czaiło się nie na rynku, lecz we własnej piersi. W salach posiedzeń zarządów rzadko dyskutuje się o stanie tętnic prezesa – a przecież mogą one zaważyć na losach firmy równie mocno, co wyniki finansowe. Od lat korporacyjna kultura hołubi samopoświęcenie i żelazną wytrzymałość, przymykając oko na tlący się pod garniturem kryzys zdrowotny. Paradoksalnie ci sami menedżerowie, którzy szczycą się troską o swoje zespoły i deklarują dbałość o work-life balance, często ignorują własne symptomy i potrzeby ciała. Serce w dobrym stylu, książka dr n. med. Anny Słowikowskiej i Tomasza Słowikowskiego, stawia prowokacyjne pytanie: czy potrafisz zarządzać swoim zdrowiem równie świadomie, jak zarządzasz firmą? Autorzy nie mają wątpliwości, że zdrowie – a zwłaszcza serce – lidera to nie fanaberia, lecz strategiczny priorytet każdego człowieka sukcesu i każdej organizacji.

Pomoc AI przy podejmowaniu decyzji
Jak AI może pomóc podejmować lepsze decyzje pod presją?

Dane firmy Oracle wskazują, że aż 85% menedżerów doświadcza stresu decyzyjnego, a 75% z nich deklaruje dziesięciokrotny wzrost liczby podejmowanych decyzji w ciągu ostatnich trzech lat. Wsparcie ze strony sztucznej inteligencji wydaje się więc atrakcyjną alternatywą przy ciągłej pracy pod presją. Prawdziwy sukces w zarządzaniu zależy jednak od świadomego połączenia potencjału AI z ludzkimi możliwościami, takimi jak intuicja, doświadczenie i umiejętności interpersonalne.

Co potrafi AI, działając pod presją?

Potencjał technologiczny wzrasta z roku na rok. Sztuczna inteligencja, która jeszcze niedawno stanowiła bardziej symbol rozwoju niż realne wsparcie w codziennych obowiązkach, stała się obecnie powszechnym narzędziem pracy. W jakich obszarach wykorzystuje się ją najczęściej?

  • Monitoring i predykcja. Firmy takie jak Unilever wykorzystują sztuczną inteligencję do monitorowania łańcuchów dostaw w czasie rzeczywistym. Dzięki algorytmom AI możliwe jest wychwycenie anomalii, zanim doprowadzą one do poważnych konsekwencji biznesowych. Oprócz sfery biznesowej, inteligentne algorytmy są wykorzystywane w ten sposób na przykład do wykrywania na podstawie zdjęć satelitarnych powstających zagrożeń ekologicznych, które mogłyby zakłócić łańcuchy dostaw.

Horyzontalna ilustracja w realistycznym stylu przedstawia zmęczonego lidera siedzącego samotnie przy biurku w półmroku. Wokół niego porozrzucane są pomięte notatki, pusta filiżanka po kawie i otwarty laptop emitujący chłodne, niebieskie światło. Mężczyzna opiera głowę na dłoni, z pochyloną sylwetką i oznakami wyczerpania. Całość utrzymana jest w stonowanej kolorystyce, symbolizując przeciążenie pracą i emocjonalne wypalenie. Ilustracja odwołuje się do problematyki, jaką porusza psychologia pracy w kontekście przywództwa. Jak liderzy radzą sobie z przepracowaniem

Uważność nie wystarczy, gdy toniemy w nadmiarze obowiązków. Poznaj zaskakujące strategie zapracowanych liderów, które naprawdę działają.

W ostatnich latach wiele nagłówków sugerowało, że wszyscy jesteśmy już nieco wypaleni zawodowo. Od pasywno-agresywnego „quiet quitting” po tajemniczo brzmiącą „ghost work” – narracja głosi, że ludzie zasypiają za kierownicą, a w najlepszym razie przysypiają co kilka kilometrów.

Ale co, jeśli ta diagnoza nie jest do końca trafna – przynajmniej w odniesieniu do sporej grupy z nas?

Co, jeśli istnieje znacząca liczba osób, które czują się przeciążone pracą, a mimo to pozostają zmotywowane i skuteczne? W dzisiejszej rzeczywistości, gdzie zmiana warunków zatrudnienia często wydaje się poza naszym zasięgiem, warto przyjrzeć się tym pracownikom i zastanowić, czego możemy się od nich nauczyć, by nadal działać efektywnie.

dobrostan Zadbaj o siebie i swój zespół. Jak budować dobrostan w niestabilnych czasach?

Współczesny świat biznesu to arena ciągłych zmian, która wystawia na próbę odporność psychiczną pracowników i liderów. Jak w obliczu narastającej presji i niepewności budować organizacje, gdzie dobrostan jest filarem sukcesu? Zapraszamy do lektury artykułu, w którym Agata Swornowska-Kurto, bazując na raporcie „Sukces na wagę zdrowia – o kondycji psychicznej i przyszłości pracy”, odkrywa kluczowe strategie dla liderów. Dowiedz się, jak przeciwdziałać wypaleniu, budować autentyczne wsparcie i tworzyć środowisko, które inspiruje, zamiast przytłaczać.

nękanie oddolne Co zrobić, gdy podwładni cię sabotują?
Jak reagować, gdy wiarygodność lidera jest podkopywana – otwarcie lub za kulisami – a atmosfera w zespole staje się coraz bardziej toksyczna? Nękanie w miejscu pracy nie zawsze płynie z góry na dół Contrapower harassment to rzadko poruszany, lecz istotny temat związany z nękaniem w pracy. W przeciwieństwie do tradycyjnego postrzegania tego zjawiska, dotyczy ono […]
EOD Jak automatyzacja obiegu dokumentów wspiera zarządzanie czasem pracy

W dzisiejszej rzeczywistości biznesowej niezbędne jest sięganie po innowacyjne rozwiązania technologiczne. Taką decyzję podjęła firma Vetrex, wdrażając w swoich strukturach elektroniczny obieg dokumentów Vario firmy Docusoft, członka grupy kapitałowej Arcus. O efektach tego działania opowiedział Przemysław Szkatuła – dyrektor działu IT w firmie Vetrex.

Jakie cele biznesowe przyświecały firmie przy podjęciu decyzji o wdrożeniu systemu elektronicznego obiegu dokumentów?

Przemysław Szkatuła: Przede wszystkim chodziło o usprawnienie procesów wewnętrznych. Wcześniej obieg dokumentów był głównie manualny, co generowało wiele problemów kumulujących się pod koniec każdego miesiąca. Dzięki wdrożeniu systemu Vario wszystko odbywa się elektronicznie i wiemy dokładnie, na którym etapie procesu znajduje się faktura. To usprawnia przepływ informacji nie tylko w działach finansowych, lecz także między zwykłymi użytkownikami systemu. Dzięki wprowadzeniu powiadomień mailowych każdy użytkownik otrzymuje niezwłocznie informację o nowej aktywności, a kierownicy działów są świadomi, jakie koszty wystąpiły.

quiet quitting Nie pozwól by quiet quitting zrujnowało twoją karierę

Quiet quitting to nie cicha rewolucja, lecz ryzykowna strategia wycofania się z aktywnego życia zawodowego. W świecie przeciążonych pracowników i liderów często niedostrzegających rzeczywistych wyzwań swoich zespołów, bierna rezygnacja z zaangażowania może być kusząca, ale długofalowo – szkodzi wszystkim.

Case study
Premium
Czy planowanie strategiczne ma jeszcze sens?

Krakowski producent słodyczy Zafiro Sweets był przez lata doceniany w branży i wśród pracowników za wieloletni, stabilny wzrost poparty wysoką jakością produktów. Turbulencje rynkowe, napędzane dynamiką mediów społecznościowych i zmieniającymi się oczekiwaniami klientów, podważyły jednak jego dotychczasowy model działania, oparty na planowaniu strategicznym. Firma szuka sposobu, który pozwoli jej się zaadaptować do szybkich zmian zachodzących w jej otoczeniu. Marta Wilczyńska, CEO Zafiro Sweets, z niedowierzaniem patrzyła na slajd, który dostała od działu sprzedaży. Siedziała w restauracji w warszawskim Koneserze, gdzie wraz z Tomaszem Lemańskim, dyrektorem operacyjnym, oraz Justyną Sawicką, dyrektorką marketingu, uczestniczyli w Festiwalu Słodkości – jednej z branżowych imprez, które sponsorowali.

Premium
Zalecenia prof. Kazimierza suwalskiego dla młodych i doświadczonych liderów

Doświadczenie prof. Kazimierza Suwalskiego, chirurga i lidera, przekłada się na uniwersalne zasady skutecznego przywództwa. Poniższe zestawienie to zbiór praktycznych wskazówek, które wspierają rozwój zarówno młodych, jak i doświadczonych liderów – od budowania autorytetu i zarządzania zespołem po radzenie sobie z kryzysami i sukcesję przywództwa.

Materiał dostępny tylko dla subskrybentów

Jeszcze nie masz subskrypcji? Dołącz do grona subskrybentów i korzystaj bez ograniczeń!

Subskrybuj

Newsletter

Otrzymuj najważniejsze artykuły biznesowe — zapisz się do newslettera!