4PL (Fourth Party Logistics) to usługa polegająca na zaprojektowaniu, zarządzaniu i nadzorze całego łańcuchu dostaw klienta. Tego rodzaju kompleksowe rozwiązania znane są na świecie od ponad 20 lat, ale w Polsce dopiero zyskują na popularności. O tym, czym charakteryzuje się 4PL, rozmawiamy z Rafałem Krajewskim, dyrektorem generalnym GEFCO Polska, oraz Georgesem Gomesem, dyrektorem GEFCO 4PL.
Na czym polega 4PL? Czym się różni od obecnie stosowanych w Polsce modeli?
Rafał Krajewski: Aby w pełni odpowiedzieć na to pytanie, zacznę od opisania poprzednich modeli zarządzania procesami logistycznymi. W modelu 2PL partnerzy logistyczni przedsiębiorstwa wykonują pojedyncze usługi na rzecz swojego klienta, ponosząc odpowiedzialność za terminowość i jakość swojego wycinka. Przykładem mogą być przewoźnicy, którzy realizują przewozy pomiędzy punktem odbioru i dostawy, mając zakontraktowaną częstotliwość i terminy. Rozwiązanie 3PL jest już bardziej kompleksowe. Rola dostawcy może polegać na doborze typu i liczby środków transportu pod zlecony wolumen, operator angażuje do realizacji kontraktu różne formy transportu (np. transport drogowy czy morski), swoje zasoby HR i IT, pełniąc jednocześnie rolę centrum dowodzenia (control tower) dla przepływów, za które odpowiada. Modele 4PL charakteryzują się dużo większą integracją. Klient wskazuje, co i dokąd chciałby przetransportować, a operator wspólnie z klientem projektuje rozwiązanie i zarządza procesem. 4PL to outsourcing projektowej, zakupowej i fizycznej części logistyki. Co ważne, operacje są mocno spersonalizowane i dostosowane do indywidualnych potrzeb klientów. Różnice między 3PL a 4PL widać również w przebiegu procesu przetargowego. W pierwszym przypadku klient, który sam zaprojektował rozwiązania logistyczne, wysyła zapytanie ofertowe do potencjalnych dostawców. Natomiast w 4PL opracowanie architektury procesu i znalezienie najlepszych pod względem jakości i ceny dostawców jest zadaniem operatora logistycznego.
Nie można powiedzieć, że integracja 4PL jest zawsze lepsza od 3PL. Przy wyborze konkretnego modelu należy wziąć pod uwagę wielkość i skalę działalności firmy, złożoność potrzeb logistycznych, zasoby, kwalifikacje i wiedzę o rynku. Rozwiązanie 4PL wiąże się z jeszcze głębszym wejściem w procesy logistyczne klienta, aby mógł on skoncentrować się na swojej podstawowej działalności.
Dla jakich firm są przeznaczone rozwiązania 4PL?
R.K.: 4PL to rozwiązanie dla wszystkich przedsiębiorstw, niezależnie od ich wielkości. Sprawdzi się świetnie w dużych firmach, które muszą mocno koncentrować się na podstawowej działalności, pozostawiając projektowanie i sterowanie logistyką podmiotom zewnętrznym. Usługa 4PL jest również pomocna w firmach z małymi działami logistyki, które nie mają wystarczającej wiedzy oraz zasobów, aby podążać za zmieniającym się rynkiem logistycznym. Kilkuosobowy dział firmy może mieć kłopoty z zarządzaniem rozbudowaną logistyką i planowaniem. Dynamicznie zmieniająca się baza partnerów i coraz to nowe potrzeby logistyczne sprawiają, że działom wewnętrznym coraz trudniej jest utrzymać oczekiwaną efektywność, szczególnie w zakresie projektowania rozwiązań i wyboru operatorów wyspecjalizowanych w konkretnych rynkach i usługach. To skłania zarządy firm do restrukturyzacji działów logistyki w celu redukcji kosztów, większej oszczędności czasu i usprawnienia procesów.
Outsourcing logistyki to trudna decyzja, ale gdy zostanie podjęta w prawidłowy sposób, może przynieść naprawdę duże zyski
Jakie korzyści przynoszą klientom usługi 4PL?
Georges Gomes: Rozwiązanie 4PL daje klientom dostęp do głębszych warstw rynku. Firma decydująca się na usługę GEFCO 4PL dowiaduje się, który z operatorów 3PL oferuje najlepsze rozwiązania i ceny, bezpośrednio po podpisaniu umowy. Otrzymuje również bardzo dobre narzędzia, w tym gotowy proces pozyskiwania dostawców i dokonywania zakupów. Do tego dochodzą oszczędności, bo koszty stałe w przypadku 4PL są dzielone między kilka firm. 4PL daje klientom dużą przewagę na rynkach, na których ciężko znaleźć specjalistów lub gdy są potrzebne dodatkowe, kosztowne szkolenia. To jeszcze nie wszystko, bowiem integratorzy procesów logistycznych umożliwiają korzystanie z gotowych rozwiązań IT, pozwalających na prowadzenie księgowości od sprawdzenia poprawności faktury przez sprawy podatkowe aż po raportowanie. To wszystko sprawia, że firmy, które decydują się na usługę 4PL, rzadko z niej rezygnują – powrót do 3PL i własnego działu logistyki po prostu traci uzasadnienie ekonomiczne. 4PL daje oszczędności, dostęp do wiedzy o rynku i trendach, a także przenosi na operatora odpowiedzialność za jakość serwisu.
PRZECZYTAJ TAKŻE: Lądem, wodą i powietrzem »
Logistyka pełna potencjału
Na polskim rynku przewozów towarowych wyraźnie dominuje transport samochodowy. Coraz większe znaczenie zyskuje jednak transport intermodalny.
Czym się charakteryzuje wybór podwykonawców w modelu 4PL?
G.G.: Outsourcing logistyki to trudna decyzja, ale gdy zostanie podjęta w prawidłowy sposób, może przynieść naprawdę duże zyski. Jedną z zalet 4PL jest to, że przetarg na firmy logistyczne jest organizowany przez zewnętrznych specjalistów również w imieniu klienta. Proces wyboru dostawcy 3PL jest transparentny i opiera się jedynie na wskazanych kryteriach przetargowych, ponieważ dział zakupów po przygotowaniu zapytania ofertowego jest oddzielony od zespołów operacyjnych. GEFCO 4PL traktuje GEFCO 3PL na równi z innymi operatorami biorącymi udział w przetargu. Zapytanie ofertowe GEFCO 4PL trafia do różnych graczy na rynku, aby można było przedstawić klientowi najkorzystniejsze rozwiązania. Dodatkowo GEFCO 4PL umożliwia swoim zleceniodawcom udział w przetargu i udostępnia na ich życzenie informacje na temat kosztów i zakresu ofert złożonych przez dostawców 3PL. Na tej podstawie klienci mogą wskazać preferowanych podwykonawców oraz mają wpływ na ostateczną decyzję.
O wyborze dostawcy usług 3PL czasami decydują sprzyjające mu okoliczności, gdy na przykład dotychczasowe przepływy mogą być wykorzystane do obsługi nowego zlecenia. Przypuśćmy, że operator transportuje pojazdy gotowe z Niemiec do Francji i pojawia się przetarg na przewóz w odwrotnym kierunku. W tym przypadku taki przewoźnik dysponujący pustymi samochodami lub wagonami może zaproponować GEFCO 4PL bardzo atrakcyjną cenę. Nic dziwnego, że z kompleksowych usług GEFCO 4PL korzysta na przykład Grupa PSA, właściciel takich marek jak Citroën i Peugeot, a także koncern General Motors.
Od #4PL nie ma już odwrotu
Jaką gwarancję ochrony informacji mają klienci decydujący się na 4PL?
G.G.: Poufność w pracach integratora 4PL dotyczy przede wszystkim jego relacji z klientem. Klauzulą ochronną są objęte wszystkie informacje o operacjach firma‑klient i jego potrzebach biznesowych. Z kolei poufność wewnętrzna w GEFCO obowiązuje pomiędzy strukturami 3PL i 4PL. Wspólna jest kultura organizacyjna oraz zarząd. Natomiast wiedza o kliencie – jego potrzebach, sposobie funkcjonowania – oraz szczegóły ofert firm konkurujących z GEFCO 3PL pozostają poufne. O przejrzystości działań integratora 4PL świadczy fakt, że łatwo je audytować dzięki profesjonalizacji procesu zakupowego. My wypracowaliśmy procedury eliminujące ryzyko nieprawidłowości i nierzetelności przetargów.
Dlaczego 4PL jest w Polsce nadal tak mało popularne?
R.K.: Największą barierą jest brak świadomości o usłudze i korzyściach wynikających z oddania dużej części obowiązków działu logistyki w ręce integratora 4PL. Przeszkodą są również procesy decyzyjne. Szefowie firm niejednokrotnie boją się zmian. Wolą mieć logistykę u siebie. Kiedyś firmy tak samo myślały o transporcie. Chciały mieć własne samochody i nie ufały przewoźnikom. Ta sytuacja się jednak diametralnie zmieniła. Jestem przekonany, że firmy będą coraz częściej dostrzegać w operatorach 4PL strategicznych partnerów, bez których trudno o dobry wynik biznesowy.
Wydaje się, że od 4PL nie ma już odwrotu. Chcąc wygrać z rosnącą konkurencją, coraz więcej firm będzie musiało jeszcze bardziej skupić się na swojej głównej działalności, a logistykę oddać w ręce ekspertów. Dynamiczna informatyzacja sektora logistycznego będzie tylko temu sprzyjać.
