Przedsiębiorcy z nadzieją czekali na szumnie zapowiadaną przez rząd tzw. tarczę antykryzysową. Tarcza miała przeciwdziałać gospodarczym skutkom pandemii koronawirusa i ochronić biznes przed niechybnym kryzysem. Co udało się osiągnąć?
Gdy tylko pojawił się temat tarczy antykryzysowej, przedsiębiorcy z zapałem przystąpili do przygotowywania gotowych rozwiązań, z których rząd mógłby skorzystać. Organizacje zrzeszające przedsiębiorców wypracowały setki stron projektów ustaw, które mogłyby pomóc zarówno przedsiębiorcom, jak i zatrudnianym przez nich pracownikom. Ostatecznie posłowie, pierwszy raz w nowym trybie, zebrali się na posiedzeniu Sejmu, aby głosować nad nowymi rozwiązaniami. Posiedzenie zakończyło się o 6:30 rano w sobotę. Z jakim efektem? Otóż na gruncie prawa podatkowego tarcza jest uboga w realną pomoc. Zamiast umorzenia podatków mamy do czynienia głównie z przesunięciami terminów.
Poniżej omówienie najważniejszych zmian.
Ułatwienia w staraniu się o ulgi w spłacie podatków i zaległości podatkowych
W przypadku wniosków o udzielenie ulg w spłacie podatków w postaci odroczenia terminu płatności lub rozłożenia zapłaty na raty podatku bądź zaległości podatkowej ustawodawca zrezygnował z ustalenia opłaty prolongacyjnej (obecnie 4% kwoty podatku lub zaległości podatkowej). Zwolnieniem zostały objęte jedynie podatki stanowiące dochód budżetu państwa (PIT, CIT, VAT, akcyza). W przypadku podatków i opłat lokalnych opłata prolongacyjna będzie naliczana. Do skorzystania ze zwolnienia z opłaty prolongacyjnej wymagane jest złożenie odpowiedniego wniosku w okresie obowiązywania stanu epidemii albo w okresie 30 dni po jego odwołaniu.
Uprawnienie Ministra Finansów do zaniechania poboru poszczególnych podatków
Minister Finansów otrzymał delegację, aby w drodze rozporządzenia zaniechać w całości lub w części poboru odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych – mając na względzie okres obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii w związku z COVID‑19 oraz skutki nimi wywołane. Na chwilę obecną nie ma jeszcze odpowiednich rozporządzeń.
Odliczenie straty podatkowej „wstecz”
Wprowadzona została możliwość odliczenia straty z 2020 roku od dochodu z roku 2019 w przypadku, gdy przychody podatnika w 2020 roku będą niższe o co najmniej 50% w stosunku do przychodów osiągniętych w roku poprzednim. W 2021 roku, znając stratę z 2020 roku, podatnicy będą mogli złożyć korekty deklaracji za 2019 rok i jednorazowo obniżyć dochód z 2019 roku o wysokość tej straty, nie więcej jednak niż o kwotę 5 mln zł. W przypadku nieskorzystania z tej możliwości strata może zostać rozliczona na dotychczasowych zasadach.
Zaliczki na PIT pobrane w marcu i kwietniu 2020 roku
Zaliczki na PIT pobrane w marcu i kwietniu 2020 roku podlegają wpłacie do 1 czerwca 2020 roku. Regulacja ta ma zastosowanie do przychodu ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy oraz zasiłków z ubezpieczenia społecznego.
Odliczenie darowizn przekazanych na przeciwdziałanie COVID‑19
Wprowadzona została możliwość korzystnego odliczania od podstawy opodatkowania darowizn przekazanych od 1 stycznia do 30 września 2020 roku na przeciwdziałanie COVID‑19 określonym podmiotom leczniczym (np. szpitalom), Agencji Rezerw Materiałowych oraz Centralnej Bazie Rezerw Sanitarno‑Przeciwepidemicznych.
W przypadku darowizny przekazanej:
do 30 kwietnia 2020 roku – odliczeniu podlega 200% wartości darowizny;
w maju 2020 roku – odliczeniu podlega 150% wartości darowizny;
w okresie 1 czerwca – 30 września 2020 roku – odliczeniu podlega 100% wartości darowizny.
Aby skorzystać z nowych preferencji, darowizny powinny być przekazywane tylko na rzecz placówek medycznych, które są zamieszczone w wykazach dyrektorów poszczególnych oddziałów wojewódzkich NFZ (udostępnianych np. na stronach WWW oddziałów).
Ulga na złe długi w PIT oraz CIT po stronie dłużnika
Wprowadzono możliwość niewykazywania przez dłużników niezapłaconych zobowiązań przy obliczaniu zaliczek na podatek dochodowy. Warunkami łącznymi do skorzystania z możliwości jest spadek o co najmniej 50% przychodów w stosunku do analogicznego okresu z poprzedniego roku oraz poniesienie negatywnych konsekwencji ekonomicznych z powodu COVID‑19. Uprawnienie wierzycieli w zakresie ulgi na złe długi pozostaje bez zmian.
Płatność na rachunek bankowy spoza białej listy
W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii wydłużony został termin zgłoszenia o dokonaniu płatności na rachunek bankowy spoza tzw. „białej listy” do 14 dni. Jest on liczony od dnia zlecenia przelewu.
Nowe limity zwolnień przedmiotowych w PIT
Ustawa wprowadza nowe limity zwolnień przedmiotowych w PIT dla:
zapomóg wypłacanych z funduszy zakładowej lub międzyzakładowej organizacji związkowej pracownikom należącym do tej organizacji – do wysokości nieprzekraczającej w 2020 roku kwoty 3000 zł (podwyższenie z dotychczas obowiązującego limitu 1000 zł);
zapomóg otrzymanych w przypadku indywidualnych zdarzeń losowych, klęsk żywiołowych, długotrwałej choroby lub śmierci z innych źródeł – do wysokości nieprzekraczającej w 2020 roku kwoty 10 000 zł (podwyższenie z dotychczas obowiązującego limitu 6000 zł);
świadczeń pieniężnych oraz rzeczowych, które pracownik otrzyma w związku z finansowaniem działalności socjalnej, o której mowa w przepisach o ZFŚS, sfinansowanych w całości ze środków ZFŚS lub funduszy związków zawodowych – do wysokości nieprzekraczającej w 2020 i 2021 roku kwoty 2000 zł (podwyższenie z dotychczas obowiązującego limitu 1000 zł). Zwolnienie nie dotyczy bonów, talonów i innych znaków uprawniających do wymiany na towary lub usługi;
dopłat z innych źródeł niż fundusz socjalny i ZFŚS do wypoczynku dzieci i młodzieży do lat 18, zorganizowanego przez podmioty prowadzące działalność w tym zakresie w formie wczasów, kolonii, obozów i zimowisk, w tym również połączonego z nauką, pobytu na leczeniu sanatoryjnym, w placówkach leczniczo‑sanatoryjnych, rehabilitacyjno‑szkoleniowych i leczniczo‑opiekuńczych oraz przejazdów związanych z tym wypoczynkiem i pobytem na leczeniu – do wysokości nieprzekraczającej w 2020 i 2021 roku kwoty 3000 zł (podwyższenie z dotychczas obowiązującego limitu 2000 zł).
Świadczenie postojowe, zakwaterowanie i wyżywienie – zwolnienie z opodatkowania PIT
W przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, wykonujących umowę agencyjną, zlecenia lub inną umowę o świadczenie usług, jeżeli nie podlegają one ubezpieczeniom społecznym z innych tytułów, wypłacone w 2020 roku świadczenie postojowe będzie zwolnione z podatku dochodowego.
Podobnie w przypadku świadczenia pracodawcy na rzecz pracownika polegającego na zapewnieniu w 2020 roku zakwaterowania oraz wyżywienia niezbędnego do realizacji obowiązków pracowniczych zastosowanie będzie miało zwolnienie z podatku dochodowego.
Przesunięcie terminu „podatku od przychodu z budynków”
Przesunięty został termin zapłaty podatku od przychodów z budynków za miesiące marzec–maj 2020 roku do 20 lipca 2020 roku. Warunki łączne do skorzystania z tej możliwości:
spadek o co najmniej 50% przychodów w stosunku do analogicznego okresu z poprzedniego roku oraz
poniesienie negatywnych konsekwencji ekonomicznych z powodu COVID‑19.
Jednorazowe odpisy amortyzacyjne
Wprowadzono możliwość dokonywania jednorazowych odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych, które zostały nabyte w celu produkcji towarów związanych z przeciwdziałaniem COVID‑19, tj. m.in. masek ochronnych, respiratorów, środków odkażających, oraz zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych i WNiP w 2020 roku.
Rezygnacja z uproszczonych zaliczek w 2020 roku
Wprowadzono możliwość rezygnacji przez małych podatników z uproszczonej formy wpłacania zaliczek za miesiące marzec–grudzień 2020 roku. Podstawą obliczenia zaliczek będzie dochód faktycznie osiągany w tym roku. O rezygnacji z zaliczek uproszczonych podatnik powinien poinformować w zeznaniu rocznym składanym za 2020 rok.
Ulga na badania i rozwój
Wprowadzono możliwość rozliczenia ulgi B+R już w zaliczkach na podatek dochodowy dla przedsiębiorstw prowadzących prace badawczo‑rozwojowe, których celem jest opracowanie produktów do przeciwdziałania COVID‑19.
Wprowadzono także możliwość stosowania preferencyjnej stawki 5% z tytułu tzw. IP Box już w zaliczkach na podatek od dochodów osiąganych z kwalifikowanych praw własności intelektualnej, które wykorzystywane są do przeciwdziałania COVID‑19.
Zmiana terminu złożenia CIT‑8
Do 31 maja 2020 roku został przedłużony termin na złożenie deklaracji CIT‑8 oraz wpłaty podatku przez podatników CIT. W przypadku podatników, którzy osiągali wyłącznie dochody podlegające zwolnieniu przedmiotowemu, albo jeśli uzyskane przychody z działalności pożytku publicznego stanowią co najmniej 80% łącznych ich przychodów, termin na złożenie i wpłacenie podatku został przedłużony do 31 lipca 2020 roku.
Zmiana terminów sporządzenia i przesłania niektórych informacji podatkowych
Do piątego miesiąca po zakończeniu roku podatkowego został przedłużony termin na sporządzenie i przekazanie informacji o umowach zawartych z nierezydentami w rozumieniu przepisów prawa dewizowego (przedłużenie stosuje się okresie od 31 marca do 31 maja 2020 roku) oraz do końca piątego miesiąca roku następującego po roku podatkowym na przesłanie przez płatników nierezydentom informacji o dokonanych wypłatach i pobranym zryczałtowanym podatku dochodowym (przedłużenie stosuje się do podmiotów, których rok podatkowy zakończył się pomiędzy 31 grudnia 2019 roku a 31 stycznia 2020 roku).
Zawieszenie terminów dotyczących informacji o cenach transferowych
Wydłużeniu do 30 września 2020 roku ulega termin na złożenie informacji o cenach transferowych (TPR) dla podmiotów powiązanych, których rok obrotowy (dotyczy ustawy o CIT) lub podatkowy (dotyczy ustawy o PIT) rozpoczął się po 31 grudnia 2018 roku i dla których pierwotnie określony dziewięciomiesięczny termin na złożenie informacji o cenach transferowych upływa najpóźniej 29 września 2020 roku.
Dla pozostałych podmiotów powiązanych, tj. dla podmiotów powiązanych, których rok obrotowy (dotyczy ustawy o CIT) lub podatkowy (dotyczy ustawy o PIT) rozpoczął się po 31 grudnia 2018 roku i dla których pierwotny dziewięciomiesięczny termin na złożenie informacji o cenach transferowych upływa 30 września 2020 roku lub później, termin dziewięciomiesięczny zostaje utrzymany.
Zmiany w przepisach Ustawy o VAT oraz przepisach nowelizujących przepisy Ustawy o VAT obejmują:
odroczenie obowiązku składania nowego pliku JPK_VAT (deklaracja wraz z ewidencją) z 1 kwietnia 2020 roku do 1 lipca 2020 roku dla wszystkich podatników;
przesunięcie terminu wejścia w życie nowej matrycy stawek VAT na 1 lipca 2020 roku. Do 30 czerwca 2020 roku będą stosowane dotychczasowe przepisy ustawy o VAT i przepisy wykonawcze do Ustawy o VAT w zakresie stosowania obniżonych stawek opodatkowania;
przesunięcie na 1 lipca 2020 roku terminów związanych w wydawaniem i mocą ochronną Wiążących Informacji Stawkowych;
możliwość wystawienia paragonu do sprzedaży ewidencjonowanej na kasie rejestrującej w formie papierowej lub elektronicznej – naturalnie nie będzie obowiązku wydrukowania paragonu wystawionego w formie elektronicznej.
Już dzisiaj, bez czekania na wejście w życie tzw. tarczy antykryzysowej, przedsiębiorcy mają możliwość podjęcia realnych działań w celu zwiększenia ochrony prowadzonej działalności. W zakresie podatków są to następujące instrumenty:
odroczenie terminu płatności podatku i zapłaty zaległości – na wniosek podatnika terminy płatności podatku mogą być odraczane. Odroczenie następuje na podstawie decyzji organu podatkowego, który jest uprawniony do podjęcia takiej decyzji. Rozstrzygnięcie w tym zakresie powinno zostać wydane najpóźniej do dnia upływu podstawowego terminu płatności;
rozłożenie na raty podatku i zaległości podatkowej – podatnik może wnioskować o rozłożenie na raty zaległości, natomiast organ podatkowy, po złożeniu wniosku, zobowiązany jest przeprowadzić postępowanie w tym zakresie. Możliwe jest ustalenie rat w różnych kwotach, dostosowanych do możliwości płatniczych podatnika, a sam termin płatności raty może być określony przez wskazanie konkretnej daty. Możliwe jest również rozłożenie na raty części podatku lub zaległości;
umorzenie zaległości podatkowej i opłaty prolongacyjnej – podatnik może wnioskować o umorzenie przez organ podatkowy zaległości w całości lub części wraz z odsetkami za zwłokę. Umorzeniu podlega również wynikająca z decyzji kwota opłaty prolongacyjnej;
zwolnienie płatnika z obowiązku pobrania podatku – w uzasadnionych przypadkach, na wniosek podatnika, organ podatkowy może zwolnić płatnika z obowiązku pobrania podatku;
ograniczenie poboru zaliczek na podatek – jeżeli okazałoby się, że zaliczki obliczone według zasad określonych w ustawach podatkowych byłyby niewspółmiernie wysokie, organ podatkowy, na wniosek podatnika, ograniczy pobór zaliczek na podatek;
odroczenie terminów wynikających z przepisów prawa podatkowego – w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym organ podatkowy, na wniosek podatnika, może odroczyć terminy przewidziane w przepisach prawa podatkowego.
