Szacowana wartość aktywów będących w zarządzaniu instytucji finansowych, których czynniki ESG są kluczowe dla wyboru strategii inwestycyjnych, z roku na rok jest coraz większa. Według EY w 2016 roku wynosiła 22,8 bilionów dolarów, w 2021 – 37,8, a w 2025 roku przekroczy 50 bilionów dolarów.
Społeczna odpowiedzialność biznesu (Corporate Social Responsibility – CSR) to koncepcja, która jakiś czas temu zagościła w wielu przedsiębiorstwach. Chociaż dotyczy ona zrównoważonego rozwoju, w praktyce jej działania w obliczu rosnącego kryzysu klimatycznego okazały się niewystarczające, dlatego dzisiaj to pojęcie jest zastępowane szerszym – ESG, czyli environmental, social and corporate governance (komponenty, na bazie których tworzone są ratingi i oceny pozafinansowe przedsiębiorstw, państw i innych organizacji; oznaczają: E – Środowisko, S – Społeczna odpowiedzialność i G – Ład korporacyjny).
CEO globalnych spółek (82%) postrzegają zrównoważony rozwój i czynniki związane z ESG jako kluczowe w kontekście podejmowanych decyzji strategicznych. A w Polsce? Co prawda obserwujemy skokowe wręcz zainteresowanie tą tematyką, ale rzeczywistość jest zdecydowanie różna w sferze deklaratywnej od tej, która przejawia się w codziennym działaniu firm – wynika z badania EY „Czy polski biznes jest zrównoważony?”
Główne wnioski
Według raportu EY polskie przedsiębiorstwa bardzo szeroko definiują zrównoważony rozwój. W jego ramach biorą pod uwagę takie elementy jak środowisko (klimat, zasoby naturalne, zanieczyszczenia, gospodarka obiegu zamkniętego), różnorodność (prawa człowieka, ochrona konsumentów, odpowiedzialność w łańcuchu dostaw), strukturę zarządzania (polityki i procedury, relacje z pracownikami, wynagrodzenie kadry kierowniczej, zarządzanie ryzykiem). W takim pojmowaniu zrównoważonego rozwoju chodzi o to, aby być organizacją społecznie odpowiedzialną wobec siebie, swoich interesariuszy i wobec opinii publicznej oraz budować długoterminową wartość (long term value – koncentracja na tworzeniu długoterminowego, zrównoważonego wzrostu i wartości fundamentalnej biznesu).
Okazuje się jednak, że choć 90% przedsiębiorstw deklaruje, iż ich misja zawiera aspekty związane z ESG, tylko 67% ją realizuje. Równocześnie jedynie 17% ankietowanych publikuje raporty dotyczące ESG. Tymczasem presja na zrównoważony rozwój będzie rosnąć, ponieważ obecnie dla 57% organizacji istotne jest, czy wybrany przez nie kontrahent spełnia kryteria organizacji dbającej nie tylko o czysty zysk. Nie chodzi jednak o ideologię, a o wizerunek i… jednak ciągle pieniądze. Głównym motorem takiego postępowania są bowiem oczekiwania konsumentów (71%) oraz partnerów handlowych (59%).
Z raportu wynika też, że 48% badanych firm przełożyło założenia strategii zrównoważonego rozwoju na poszczególne obszary funkcjonowania biznesu.
W szczegółach rzeczywistość skrzeczy
Analiza odpowiedzi respondentów pokazuje, że istotna część przedsiębiorstw realizuje działania wymagające najmniejszego wysiłku. Tymczasem powinny się przyjrzeć konkretnym zagrożeniom i szansom, jakie zmiany klimatu stwarzają dla ich działalności – i w jaki sposób mogą ograniczyć swój wpływ na klimat. Na przykład priorytetem w zakresie ESG największych światowych przedsiębiorstw jest ograniczanie śladu węglowego, czego nie można powiedzieć o rodzimych firmach.
Na pytanie: czy firma angażuje się obecnie w działania prośrodowiskowe, 91% odpowiedziało, że segreguje odpady, 83% korzysta z rozwiązań energooszczędnych, ale tylko 60% coś robi w kwestii ograniczania śladu węglowego i emisji COIndeks dolny 22. Jeszcze mniej, bo 28%, przejmuje się marnowaniem żywności. Z kolei 7% w ogóle nie zamierza się tym zajmować, a 44% dopiero zastanawia się, jak problem marnotrawstwa rozwiązać.
Choć globalne ocieplenie stanowi największe wyzwanie w skali światowej, dla polskich firm największymi wyzwaniami środowiskowymi są: zanieczyszczenie plastikiem (49%), jakość powietrza (46%) oraz zanieczyszczenie odpadami (40%). Dopiero na czwartym miejscu (31%) ankietowani wskazali kwestię globalnego ocieplenia i zmian klimatu. Na niedobory wody, mimo że Polska stepowieje, wskazało tylko 21% respondentów, a na negatywny wpływ przedsiębiorstw na środowisko jeszcze mniej – 8%.
Jak widać z powyższego, polski biznes chce być postrzegany jako zrównoważony, ale potrzebuje jeszcze czasu, aby z poziomu deklaracji przejść na poziom dobrych praktyk.
Firmy, które nadal będą ignorować odpowiedzialność społeczną i środowiskową, mogą być narażone na sankcje regulacyjne. (Jedną z inicjatyw Europejskiego Zielonego Ładu są działania legislacyjne związane z należytą starannością due diligence w łańcuchach dostaw). Muszą się też liczyć się z utratą klientów, ponieważ zrównoważony rozwój wchodzi już dziś w łańcuchy dostaw organizacji działających w naszym kraju. Więcej niż co druga firma wskazuje, że przy wyborze dostawców, surowców, technologii, środków transportu istotne są dla niej właśnie takie kryteria. Poza tym te, które dbają o ESG, już dziś otrzymują od swoich klientów „premię za ryzyko” i mogą liczyć na preferencyjne źródła finansowania.
O badaniu
Badanie przeprowadzone przez Instytut Badań Rynkowych i Społecznych na zlecenie EY zostało zrealizowane w lutym 2022 na reprezentatywnej próbie (200) dużych firm działających co najmniej na rynku ogólnopolskim i zatrudniających minimum 200 pracowników w skali kraju. Respondentami byli decydenci lub inne osoby kompetentne w sferze działań w obszarze zrównoważonego rozwoju w swoich przedsiębiorstwach.
