Streszczenie: Innowacje odgrywają kluczową rolę w budowaniu przewagi konkurencyjnej zarówno dla przedsiębiorstw, jak i całych gospodarek. Firmy, które inwestują w rozwój nowatorskich technologii, mają większe szanse na zdobycie dominującej pozycji na rynku. Podobnie kraje, które stawiają na innowacyjność, mogą osiągnąć wzrost gospodarczy oraz poprawić warunki ekonomiczne i społeczne swoich obywateli. Wspieranie innowacji jest zatem fundamentem trwałego rozwoju gospodarczego, co jest szczególnie istotne dla państw Unii Europejskiej, w tym Polski. Współczesne trendy w biznesie wskazują, że dynamika i oryginalność pomysłów są ważniejsze niż wielkość firmy. Dlatego istotne jest, aby nowe idee otrzymywały wsparcie już na wczesnym etapie, zanim przekształcą się w ugruntowane przedsięwzięcia. Takie podejście jest bardziej efektywne niż tradycyjne formy wsparcia dla istniejących biznesów. Forum Inwestycyjne w Tarnowie od kilku lat koncentruje się na omawianiu nowych trendów w biznesie, wpływu innowacyjnych technologii na rozwój przedsiębiorczości i gospodarki oraz na opracowywaniu skutecznych form wspierania innowacji. Inicjatorem tego przedsięwzięcia jest Fundacja Instytut Studiów Wschodnich, niezależna organizacja pozarządowa, której główną misją jest wzmacnianie dobrych relacji między państwami Europy Środkowej i Wschodniej. Jej najważniejszym projektem jest Forum Ekonomiczne w Krynicy, które od lat dziewięćdziesiątych stanowi platformę do debaty na tematy polityczne, gospodarcze i społeczne, zyskując renomę jednego z największych i najbardziej uznanych wydarzeń w Europie Środkowo-Wschodniej.
Firmy, które postawią na rozwój innowacyjnych technologii, wygrają rywalizację o zdobycie rynku. Kraje, które postawią na innowacje, zwyciężą w wyścigu o wzrost gospodarczy i miejsce państwa w świecie oraz poprawią warunki ekonomiczne i społeczne swoich obywateli. Dlatego właśnie innowacja jest jedną z podstaw trwałego rozwoju gospodarczego krajów Unii Europejskiej, w tym Polski.
Zdaniem przewodniczącego rady programowej Forum Ekonomicznego w Krynicy, Zygmunta Berdychowskiego, w naszych czasach wielkość firmy nie jest tak ważna jak jej dynamika oraz ciekawy pomysł na biznes. „Taka idea powinna otrzymać wsparcie od razu, gdy się pojawi, a nie wówczas, gdy wyda owoc w postaci ukształtowanego przedsięwzięcia, przybierze formę wielkiej korporacji. Takie rozwiązanie jest bardziej efektywne niż stosowane dotychczas formy wsparcia dla osób prowadzących biznes” – uważa Zygmunt Berdychowski.
Nowe trendy w biznesie, wpływ innowacyjnych technologii na rozwój przedsiębiorczości i gospodarki oraz opracowanie skutecznych form wspierania innowacji – to najważniejsze zagadnienia od kilku lat omawiane podczas Forum Inwestycyjnego w Tarnowie. Inicjatorem tego przedsięwzięcia jest Fundacja Instytut Studiów Wschodnich – niezależna pozarządowa organizacja, której główna misja polega na wzmacnianiu dobrych relacji między państwami środkowej i wschodniej Europy. Jej najważniejszym przedsięwzięciem jest Forum Ekonomiczne w Krynicy. Organizowane od lat dziewięćdziesiątych stanowi platformę do debaty poświęconej zagadnieniom politycznym, gospodarczym i społecznym. W ciągu kilkunastu lat zyskało renomę jednego z największych, kompleksowych i najbardziej uznanych wydarzeń w Europie Środkowo‑Wschodniej.
Drugie przedsięwzięcie Instytutu to tarnowskie Forum, na którym od dwóch lat jest przyznawana nagroda „Start‑up Award” przeznaczona dla niezależnych i kreatywnych przedsiębiorców, a także programistów oraz ekspertów od nowych technologii. Do ostatniej edycji konkursu zgłoszono kilkadziesiąt projektów, nie tylko z Polski, ale również z Bułgarii i Ukrainy. „Celem Konkursu Start‑up Award jest promowanie najlepszych praktyk z dziedziny innowacji stosowanych przez przedsiębiorców. Zwycięzca oprócz prestiżowego tytułu otrzymuje także nagrodę pieniężną w wysokości 100 tysięcy złotych, a to jest kwota rekordowa w dotychczasowych konkursach dla start‑upów w Polsce” – podkreśla Zygmunt Berdychowski.
Ponadto podczas Forum Inwestycyjnego zrealizowany został Projekt Małopolska Przestrzeń Innowacji dla najciekawszych projektów start‑upowych z województwa małopolskiego, regionu aspirującego do roli lidera innowacji. Projekt Małopolska Przestrzeń Innowacji jest skierowany do przedsiębiorców z województwa małopolskiego, którzy wdrażają innowacyjne rozwiązania w biznesie, współpracują lub planują rozpocząć współpracę z jednostkami naukowymi w celu wprowadzenia lub rozwoju innowacyjnego produktu lub usługi głównie z obszaru nauki o życiu, zrównoważonej energii oraz technologii informacyjnej i komunikacyjnej.
Innowacje – obok konkurencyjności i rozwoju sektora małych i średnich przedsiębiorstw – to motory wzrostu gospodarczego. Europa Środkowo‑Wschodnia pod względem innowacji wydaje się dotrzymywać kroku pozostałym krajom Unii Europejskiej. Z tego powodu temat innowacji jest obecny na Forum Ekonomicznym już od wielu lat. W ramach XXVI Forum Ekonomicznego w Krynicy zostaną zorganizowane panele dyskusyjne poświęcone innowacji. W trakcie rozmów zostaną poruszone m.in. kwestie związane z rolą innowacji w zapewnieniu konkurencyjności naszego regionu, wpływem nowych technologii na świat biznesu oraz digitalizacją gospodarki i e‑commerce. W tegorocznym Forum Innowacji wezmą udział urzędnicy państwowi, przedstawiciele instytucji unijnych, eksperci i przedsiębiorcy z kilkunastu krajów.
Jak finansować start‑up
Jednym z najczęściej powtarzających się określeń stosowanych do opisywania innowacyjnej gospodarki jest „start‑up”. Dla rozwoju innowacji niewiele pojęć ma równie istotne znaczenie, o czym świadczy chociażby kilka definicji tego pojęcia. Start‑up to przede wszystkim nowe przedsięwzięcie biznesowe. Z badań European Startup Monitor wynika, że europejskie inicjatywy tego typu mają średnio 2,5 roku. Najstarsze start‑upy funkcjonują w Szwecji (5,3 roku), a najmłodsze – w Rumunii (1,3 roku). Tego typu firmy znajdują się w fazie rozwojowej, co oznacza funkcjonowanie w warunkach podwyższonej niepewności. Dzięki temu są dobrze przygotowane do nagłej zmiany sytuacji na rynku. Najważniejszym elementem większości definicji start‑upów jest komponent technologiczny. Najczęściej bowiem tego typu przedsięwzięcia kojarzą się z firmami działającymi w szeroko rozumianej branży IT, tacy giganci, jak: Google, Facebook i Hewlett‑Packard, wyrośli ze start‑upów. Historie ich sukcesu są często przytaczane dla przyciągnięcia inwestorów.
Będąc w fazie rozwoju, przedsiębiorstwa te stosunkowo rzadko na siebie zarabiają, za to ich utrzymanie jest dość kosztowne. W celu finansowania tego rodzaju działalności założyciele zwykle pozyskują inwestorów w formule venture capital lub seed capital. Sposobów finansowania start‑upów jest znacznie więcej, a najbardziej powszechnym są oszczędności założycieli przedsiębiorstwa. Wiele firm korzysta również z pieniędzy rodziny i przyjaciół. Innymi popularnymi sposobami finansowania są wsparcie tzw. aniołów biznesu oraz pożyczki bankowe (zobacz ramkę Źródła finansowania start‑upów).
Innowacja tworzy przewagę
Polska jest jednym z najbardziej drenowanych ze specjalistycznych talentów krajów Unii Europejskiej. Mimo relatywnie wysokiego, 23., miejsca w Indeksie Innowacyjności Państw zajmujemy dopiero 38. miejsce w Indeksie Atrakcyjności dla Talentów. Inwestycja w wykształcenie inżynierów, technologów i specjalistów branż zaawansowanych technologii nie daje oczekiwanego zwrotu, kiedy korzyści gospodarcze ich pracy zawodowej przypadają państwom przyciągającym polskie talenty. Dążąc do poprawy swojej oferty rozwojowej, prawnej, infrastrukturalnej i finansowej, Polska powinna przeciwdziałać drenażowi talentów do państw oferujących lepsze warunki rozwoju. Najbardziej zamożne kraje świata przez pierwsze 13 lat minionego wieku odnosiły sukcesy pod względem wyszukiwania, kształcenia i zatrzymania w kraju osób mających talenty inżynieryjne – obecnie na milion mieszkańców przypada ponad cztery tysiące aktywnych badaczy. Świadomość bezwzględnych korzyści z przyjmowania do kraju uzdolnionych naukowców oraz inżynierów rośnie. Ocenia się, że nawet mimo zastosowania różnorodnych udogodnień gospodarka Stanów Zjednoczonych (w latach 2006–2012 co trzecia debiutująca na giełdzie spółka była założona przez imigranta) nie prowadzi wystarczająco dobrej polityki przyciągania talentów z obszarów high‑tech.
Wsparcie dla innowacji
Fundacja Startup Hub Poland (w ramach raportu Diagnoza ekosystemu start‑upów w Polsce) wskazała cztery obszary, w których powinniśmy uatrakcyjnić ofertę przyciągania talentów. Są to: ogólne warunki prowadzenia działalności gospodarczej, wsparcie finansowe i merytoryczne, awans osobisty oraz promocja polskich szans rozwojowych. Startup Hub Poland jest fundacją non‑for‑profit, której celem jest kumulacja w Polsce krajowego i zagranicznego kapitału intelektualnego poprzez tworzenie start‑upów technologicznych. Od 2012 roku fundacja poszukuje talentów inżynieryjnych za granicą, głównie w regionie Europy Środkowej i Wschodniej oraz w polskich ośrodkach emigracji naukowej i biznesowej. W tym celu fundacja zaprojektowała i przetestowała pierwsze w regionie modele zachęt inwestycyjnych dla pionierów innowacji z kraju i zagranicy (inkubator, akcelerator, fundusz zalążkowy typu proof of concept). Misją fundacji jest uczynienie Polski hubem innowacji dla całego regionu i skuteczniejsze przyciąganie oraz zatrzymywanie tzw. inteligentnego kapitału wysokiego ryzyka, mobilizacja krajowych inwestorów oraz utrzymanie przy ich pomocy rodzimych talentów high‑tech w kraju.
Fundacja rekomenduje również pełną adaptację języka angielskiego do formularzy i formalności prowadzenia działalności gospodarczej. Powszechne wprowadzenie w Polsce anglojęzycznej dokumentacji np. w urzędach mogłoby przynieść spore korzyści. Mając na uwadze wykorzystanie nowoczesnego oprogramowania w administracji oraz stosunkowo dobrą znajomość języka angielskiego w Polsce, można przypuszczać, że wprowadzenie drugiego języka w relacjach biznesowych mogłoby odbyć się całkiem sprawnie.
Aplikujący do pilotażowych programów fundacji Startup Hub Poland twierdzili, że to właśnie oferty finansowa i merytoryczna przesądziły o wyborze Polski jako docelowego miejsca prowadzenia działalności innowacyjnej, a nie przystanku tranzytowego. Nasz kraj ma pilotażowe doświadczenia inkubacyjne i akceleracyjne, które wymagają skalowania. Programy grantowe i dotacje celowe na tzw. proof of principle oraz proof of concept powinny premiować zespoły międzynarodowe lub organizować konkursy dla pomysłodawców przyjeżdżających i powracających do Polski. Z kolei fundusze VC należy zachęcać do samodzielnego przyciągania i selekcji najlepszych technologii pochodzących z zagranicy. Podobnie trzeba motywować polskie fundusze do koinwestycji w polskie podmioty zagranicznych odpowiedników. Wstępna pozytywna decyzja inwestycyjna funduszu typu seed‑capital powinna otwierać drogę dla wynalazców spoza strefy Schengen do uproszczonego i szybkiego postępowania wizowego. Najlepszym powstałym w ten sposób spółkom i ich zagranicznym założycielom należy umożliwić konkurowanie o granty finansowe, które w razie wygranej służyłyby rozwojowi technologii.
Innowatorzy z regionu Europy Środkowo‑Wschodniej pragną rozwijać swoje kompetencji biznesowe. Ponad połowa zespołów start‑upowych ankietowanych przez fundację Startup Hub Poland (57,5%) ma niewystarczające umiejętności w obszarze strategii pozyskiwania kapitału. A ponad 40% ankietowanych odczuwa potrzebę rozwijania umiejętności z zakresu marketingu i public relations, chcą też wiedzieć, jak zaprezentować projekt przed inwestorami i klientami. Umiejętności tworzenia strategii komercjalizacji potrzebuje blisko 38%.
Przyciągnąć talenty
Wynalazcom spoza naszego kraju należy ułatwić udział w gremiach doradczych i organizacjach branżowych, w których chce uczestniczyć ta ambitna i aspirująca do odgrywania ważnej roli społecznej grupa. Paszport za sukces biznesowy lub naukowy byłby elementem motywacyjnym dla imigrantów spoza Unii Europejskiej, a także narzędziem zwiększenia produktywności rynkowej i zawodowej emigrantów.
W USA w latach 2006‑12 imigranci współtworzyli 92 spółki debiutujące na Wall Street, czyli 33% wszystkich debiutów. Wśród założycieli Google’a, Intela, eBaya, Facebooka, LinkedIn czy SanDisk są dzieci imigrantów z Rosji, Węgier, Francji, Brazylii, Niemiec, Izraela czy Indii. Gdyby imigranckie, amerykańskie innowacyjne spółki z finansowaniem VC potraktować jako odrębne państwo, jego giełda byłaby 16. rynkiem świata, silniejszym od giełd w Rosji czy RPA. O potencjale imigracji w rozwoju sektora high‑tech w USA świadczy też liczba naukowców i inżynierów obcego pochodzenia na uczelniach. Z badań National Science Foundation wynika, że bronią oni 60% prac magisterskich i aż 65% doktoratów w obszarze elektryki.
Innowacja tworzy przewagę
Jak pokazują doświadczenia fundacji Startup Hub Poland, perspektywa długotrwałego zaangażowania (prolonged profit) może stanowić dla przyjeżdżającego do kraju start‑upowca warunek konieczny pozostania w Polsce. Relokacja bez stabilnego planu rozwoju kariery, często z rodziną, niesie ze sobą życiowe ryzyko. Kluczowym czynnikiem wpływającym na zmianę planów rezydenta jest oferta rozwoju kariery naukowej lub biznesowej w okresie przekraczającym okres dotychczasowego zobowiązania zawodowego, planu naukowego czy kontraktu przemysłowego. Doktorat wdrożeniowy, czyli umożliwienie wynalazcom kontynuowania kariery naukowej w Polsce na podstawie komercjalizowanej w start‑upie technologii, stanowi metodę pogodzenia aspiracji naukowych z pracą nad rozwojem własnej firmy. Wyselekcjonowane talenty, przedstawiając projekt – wykonalny, konkurencyjny i oparty na oryginalnych prawach własności intelektualnej – powinny otrzymać ofertę kilku następujących po sobie lub alternatywnych możliwości rozwoju (specjalne stypendium naukowe, grant badawczy, inkubację typu PoC, akcelerację, inwestycję seed/VC, dotację celową). W ten sposób zostaje wytyczona ścieżka rozwoju osobistego, która wyznacza atrakcyjny horyzont dla pomysłodawcy i ogranicza ryzyko życiowej decyzji, jaką jest przeprowadzka do innego kraju.
Polska należy do najbardziej drenowanych ze specjalistycznych talentów krajów UE.
Obecne programy inkubacyjne, grantowe i publiczno‑prywatne instrumenty finansowe typu PoC seed mogłyby stanowić konkurencyjną zachętę nie tylko dla obcokrajowców, ale i polskich wynalazców przebywających na emigracji, którzy zgłaszają gotowość powrotu do kraju. Nie są one jednak skoordynowane i prezentowane jako kontynuacja tego samego procesu, a wiedza o nich jest trudno dostępna. Postuluje się konsolidację promocji tych programów razem z grantami typu Homing , First Team, Welcome czy Polonez i koherentną, wskazującą nie jedną, a całe sekwencje możliwości dalszego rozwoju w Polsce, komunikację wśród wskazanych grup talentów. Takie działanie należy prowadzić we współpracy z organizacjami polonijnymi, stowarzyszeniami naukowymi i branżowymi, wydziałami promocji handlu i inwestycji, mediami polonijnymi, społecznościami social media, a nawet polskimi parafiami za granicą.
Liczby wskazują, że Polska ma doskonałe warunki, aby stać się prawdziwym zagłębiem start‑upów. W całym kraju istnieje już ponad 40 ośrodków badań i rozwoju oraz około 450 uczelni. Nie bez znaczenia dla tworzenia specyficznej kultury start‑upów jest również dość powszechna znajomość języka angielskiego wśród młodych ludzi, którzy najczęściej decydują się na rozpoczęcie innowacyjnej działalności. Na korzyść naszego kraju przemawia również sytuacja gospodarcza. W ciągu ostatniej dekady Polska uzyskała rekordowy skumulowany wzrost PKB. Co więcej, w Polsce można uzyskać dofinansowanie na tworzenie innowacji. Łącznie na ten cel zarezerwowano ponad 10 miliardów euro w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój oraz Regionalnych Programów Operacyjnych.
Przyszłość innowacji w IT
Innowacja tworzy przewagę
Oczekiwania biznesu wobec IT są obecnie wyższe niż kiedykolwiek wcześniej. Firmy inwestują w najnowsze technologie, szukając sposobów na utrzymanie przewagi rynkowej, co wymaga olbrzymiego zaangażowania i sprawności działów IT.
Liderzy biznesu chcą jak najszybciej rozpocząć korzystanie z hybrydowych rozwiązań, które łączą zmodernizowane centra danych z chmurą obliczeniową. Szukają nowych aplikacji biznesowych, kształtujących pozytywne doświadczenia klienta i mających realny wpływ na wyniki finansowe zarządzanych przez nich firm. Oczekują głębszego spojrzenia biznesowego i partnerstwa, które umożliwi oddanie coraz większych obszarów działania firmy w ręce zewnętrznych specjalistów IT, bez konieczności budowania drogich, wyspecjalizowanych rozwiązań.
Klienci oczekują szybkiego reagowania na ich zmieniający się biznes. Innowacyjność widziana jest jako dodatkowa wartość rozwiązań technologicznych, a także jako część całego podejścia biznesowego, a więc wyznaczania nowych ścieżek współpracy i przenoszenia świadczenia usług IT w coraz to nowy wymiar. Dzisiejszy rynek to nie tylko transformacja cyfrowa oparta na nowych produktach i rozwiązaniach, ale również na zarządzaniu doświadczeniami klienta.
Rynek usług IT musi wyjść naprzeciw tym oczekiwaniom i stać się partnerem biznesowym klientów. Wymaga się od nas znajomości już nie tylko naszej branży, ale także branży klienta. Musimy przewidywać trendy, ścieżki rozwoju, proponować przełomowe rozwiązania, a wszystko przy zachowaniu najwyższych norm bezpieczeństwa. IT nie będzie tylko wsparciem dla biznesu, ale jego integralną częścią.
Jako branża musimy nauczyć się, że innowacje to nie tylko cyfryzacja, rewolucyjne aplikacje czy oprogramowanie. Innowacje to nowy sposób myślenia. I właśnie tego nowego sposobu podejścia do pracy oczekuje biznes.
Perspektywy dla rozwoju innowacji w opiece medycznej
Innowacja tworzy przewagę
Zdaniem wielu ekspertów, podzielamy je także w Medicover, jesteśmy obecnie u progu rewolucyjnych zmian w opiece medycznej. Innowacje, które zmienią organizację procesu opieki, poprawią przede wszystkim jakość i efekty terapii, pozwolą na większą samodzielność i wygodę pacjentów. Jednocześnie wpłyną na ograniczenie stale rosnących kosztów. W mojej opinii będą one polegały głównie na:
Cyfryzacji i szerokim wprowadzeniu telemedycyny, w tym konsultacji z lekarzem poprzez platformy internetowe i mobilne, ale także monitorowaniu parametrów istotnych w chorobach przewlekłych ze wsparciem tzw. coachów zdrowia, którymi mogą być na przykład odpowiednio przeszkolone pielęgniarki.
Przesunięciu profilaktyki do życia codziennego, z pogłębionym zaangażowaniem każdego człowieka (samoopieka) dzięki większej wiedzy o zdrowym stylu życia i wsparciu poprzez aplikacje oraz urządzenia mobilne (smartfony, różnego rodzaju zegarki, opaski i mierniki). Ten obszar ma także duży potencjał w leczeniu chorób przewlekłych, w których ważna jest świadomość pacjenta i jego współpraca w procesie terapii.
Analityce opartej na dużych zbiorach danych pochodzących z systemów medycznych, elektronicznej historii choroby i zasobów internetowych, z wykorzystaniem programów kognitywnych i sztucznej inteligencji. Dane te będą stanowiły wsparcie dla lekarzy, ale także wsparcie dla pacjentów w samoopiece.
Uważnie śledzimy każdy z wymienionych trendów. Prowadzimy prace pilotażowe, a ostatnio również zmieniamy model opieki zdrowotnej, aby dla dobra pacjentów wykorzystać najnowsze rozwiązania. Mam na myśli zwiększenie udziału usług telemedycznych, uruchomienie aplikacji mobilnych, analizowanie danych medycznych oraz informacji od pacjentów dla lepszego dostosowania oferty do potrzeb zdrowotnych pacjentów Medicover.
Ten tekst posiada komentarze ekspertów:
Rzeczywistość coraz bardziej cyfrowa
Grzegorz Rycaj PL
Szacuje się, że w 2020 roku stopień ucyfrowienia światowej gospodarki sięgnie 25%.
Cyfrowa medycyna zmienia model opieki zdrowotnej w Polsce
Piotr Soszyński PL
Cyfryzacja i Internet mogą zrewolucjonizować opiekę zdrowotną.
