Reklama
Dołącz do liderów przyszłości i zdobądź przewagę! Sprawdź najnowszą ofertę subskrypcji
Komunikacja
Magazyn (Nr 5, czerwiec 2020)

Zarządzanie przepływem pomysłów w warunkach pandemii

1 czerwca 2020 8 min czytania
Zdjęcie Alex "Sandy" Pentland - Dyrektor wydziału i założyciel ośrodka badawczego MIT Connection Science, który obejmuje Media Lab Institute for Data Systems and Society oraz Initiative on the Digital Economy.
Alex "Sandy" Pentland
Zarządzanie przepływem pomysłów w warunkach pandemii

Narzędzia i taktyki umożliwiające maksymalnie efektywne komunikowanie się i podejmowanie decyzji przy równoczesnym minimalizowaniu rozprzestrzeniania się choroby.

Większość organizacji ma charakter hierarchiczny lub scentralizowany, więc przywódcy wyższego szczebla znajdują się w ich centrum. Prowadzą do nich wszystkie drogi. Przywódcy są zazwyczaj starsi i mają więcej problemów zdrowotnych. W czasie pandemii – jak ta, której właśnie doświadczamy, wywołana przez wirusa COVID‑19 – standardowe struktury organizacyjne stanowią przepis na katastrofę w wymiarze zarządzania, ponieważ osoby na wyższych stanowiskach przeważnie przechodzą chorobę najciężej.

Wszyscy przekonaliśmy się już, że utrzymywanie dystansu w kontaktach międzyludzkich utrudnia chorobie rozprzestrzenianie się. W kontekście pracy fizyczna separacja oznacza często przejście do przestrzeni wirtualnej, do czego mamy mnóstwo narzędzi. Jednak biorąc pod uwagę, że przepływ pomysłów i procesy decyzyjne odbywają się głównie w kierunku umiejscowionych centralnie osób (wyższego szczebla) i od nich, niezbędny wysiłek związany z zapobieganiem transmisji choroby może utrudniać również niezbędną pracę polegającą na kierowaniu firmą. Jest to prawda, po części dlatego że nieoficjalne rozmowy (takie jak przypadkowe pogawędki w korytarzu lub przy kawie) wpływają niemal w połowie na jakość decyzji. Jeśli więc działając głównie w przestrzeni wirtualnej, będziemy bazować na typowych procesach przekazywania pomysłów i podejmowania decyzji, jakość działań może podupadać. To problem, który nie ma łatwego rozwiązania.

Co zatem robić, aby przeciwdziałać rozpowszechnianiu choroby, równocześnie gwarantując przepływ koncepcji potrzebny organizacji nastawionej na wysokie wyniki, a zarazem chronić zdrowie psychiczne ludzi, zaufanie i solidarność? W niniejszym artykule opisuję kilka często uzupełniających się taktyk i narzędzi, które mamy do dyspozycji. Część, które wymieniam z nazwy, opracowały firmy wydzielone z mojego laboratorium na MIT, ale są to zaledwie przykłady z katalogu zawierającego naprawdę mnóstwo opcji.

Maksymalizacja przepływu pomysłów

Kiedy kontakty osobiste zostają w dużym stopniu ograniczone, otrzymujemy o wiele mniej typowych sygnałów fizycznych (takich jak mowa ciała, wyraz twarzy itd.), które zazwyczaj kierują naszym zachowaniem i pomagają nam w podejmowaniu decyzji. Nadal jednak potrzebujemy poczucia bliskości – świadomości, że możemy autentycznie wyciągnąć rękę do innych ludzi, a oni do nas. Takie prawdziwe dwukierunkowe kontakty są nam niezbędne nie tylko dla zdrowia psychicznego, ale również do swobodnego przepływu pomysłów.

Jedna z metod pozwalających przywódcom oceniać, czy ludzie wciąż utrzymują szczere, produktywne i satysfakcjonujące relacje, polega na ich ciągłym mierzeniu. Wymaga to śledzenia – oprócz kontaktów fizycznych i położenia pracowników – wzorców komunikacji cyfrowej, a także wysiłków na rzecz ich równoważenia, aby maksymalizować przepływ pomysłów i minimalizować rozprzestrzenianie wirusa.

Na przykład dostawca oprogramowania i usług doradczych Humanyze mierzy trajektorie telekonferencji, kontaktów telefonicznych i e‑mailowych w firmie, przy czym ze względu na ochronę prywatności nie przegląda zawartości komunikacji. Następnie tworzy wykres, który w przybliżeniu opisuje przepływ pomysłów w organizacji, co pokazuje, kiedy pracownicy nie są zaangażowani, które grupy są bardzo zwarte i gdzie istnieją wąskie gardła. Informacje te umożliwiają modyfikowanie trajektorii komunikacji, struktur współpracy i innych systemów wspierających przepływ pomysłów. Takie modyfikacje będą coraz ważniejsze w miarę zachodzących w kolejnych tygodniach i miesiącach zmian w naszych grafikach i trybach pracy.

Obniżanie kosztów społecznych

W odróżnieniu od pytania „Czy wszyscy się zgadzają?” podczas spotkania, w którym ludzie uczestniczą osobiście (lub nawet z użyciem technologii wideo), takie narzędzia do podejmowania decyzji jak niejawne głosowania redukują społeczne koszty związane z wyrażaniem sprzeciwu. Donośne głosy, które zagłuszają innych, mają mniejszy wpływ na sytuację, co buduje szerszy fundament zaufania, ponieważ sygnalizuje, że liczą się opinie wszystkich uczestników.

Firma Riff Analytics, która analizuje wideokonferencje w czasie rzeczywistym, subtelnie przypomina ludziom, aby sobie nawzajem nie przeszkadzali i nie przekrzykiwali innych. Jej sterowane przez AI „bodźce” (w formie wykresów informacji zwrotnych lub prywatnych wiadomości na czacie) zachęcają ekstrawertyków, aby starali się rzadziej narzucać ton rozmów, a introwertyków, aby nie czuli się wyobcowani. Kiedy wszyscy wiedzą, że zostali wysłuchani, wzrasta poczucie przynależności do grupy, a jakość podejmowanych decyzji poprawia się.

Narzędzia firmy Cogito zwracają uwagę na ton głosu (ale nie na słowa) w czasie rozmów z telefonicznym ośrodkiem obsługi i przypominają pracownikom, kiedy powinni coś powiedzieć, zwracają im uwagę, jeśli są zbyt gadatliwi lub że powinni mówić głośniej. Przypomnienia te poprawiają zaangażowanie klientów, ale przede wszystkim mają pozytywny wpływ na poziom stresu pracowników i wskaźniki rotacji. Narzędzia Cogito można również stosować do analizowania komunikacji werbalnej między pracownikami firmy.

Nagradzanie za przepływ pomysłów

Aby wzmacniać solidarność, warto wypróbować giełdę pomysłów, gdzieludzie publikują swoje koncepcje, a w razie ich akceptacji przez innych zdobywają nagrody. Badania wskazują, że giełda pomysłów nie jest optymalnym narzędziem do podejmowania rzeczywistych decyzji, ale sprawdza się całkiem nieźle, jeśli chcemy odkryć, co się dzieje w organizacji, poznać obawy ludzi oraz (w przypadku skutecznego wdrożenia) dowiedzieć się, czy pracownicy czują, że ich pomysły są zauważane i wykorzystywane.

Koncepcję nagród przyznawanych przez równorzędnych pracowników można też stosować bardziej powszechnie. Członkowie zespołu mogą raz na tydzień w (tajnym) głosowaniu wybierać współpracownika, który jest ich zdaniem najbardziej pomocny lub najlepiej udziela innym wsparcia emocjonalnego. Następnie firma powinna przydzielić zwycięzcy premię (należy jednak zastrzec, że nikt nie może wygrać więcej niż raz w miesiącu, aby głosowanie nie przerodziło się w konkurs popularności). Nagrody przyznawane przez równorzędnych pracowników sygnalizują zwycięzcom, że ludzie, z którymi pracują, doceniają ich starania. Wykazano, że premie rozdysponowywane przez współpracowników poprawiają zaufanie i solidarność w zespołach, a tego nam szczególnie potrzeba, gdy nie możemy utrzymywać kontaktów fizycznych.

Wzmacnianie więzi, minimalizowanie bezpośrednich kontaktów

Na długo przed wybuchem pandemii koronawirusa powstał termin „kumple na czas grypy” (flu buddies). Tak jak dzieci nawiązują przyjaźnie na obozach lub w szkole, kiedy jesteś sam w domu z powodu choroby (albo kwarantanny), powinieneś znaleźć kogoś, z kim będziesz się regularnie zdalnie komunikować (często przy użyciu technologii wideo). Jeśli chcesz, możesz z „kumplem” rozmawiać o sprawach firmowych, ale ludzie głównie wymieniają się pomysłami, jak zapewnić dzieciom rozrywkę, kiedy nie chodzą do szkoły, a rodzice pracują z domu, opowiadają, jak dbają o swoje bezpieczeństwo, i poruszają wszystkie inne tematy, które służą wzmacnianiu więzi społecznych.

Zachęć ludzi, aby wybrali sobie kumpli, daj im czas na nawiązanie relacji i nagradzaj za to zachowanie w dowolny pozafinansowy sposób, który pasuje do kultury pracy w waszej firmie. Na przykład w miejsce wspólnych posiłków (które odbywają się w normalnych okolicznościach) doliczaj „czas na wideopogaduszki z kumplem” do godzin pracy lub nagradzaj punktami, które można zbierać i wymieniać na dostarczane pracownikom do domów smakołyki.

Solidne dowody pokazują, że takie kontakty międzyludzkie poprawiają nasze zdrowie psychiczne, a posiadanie konkretnej osoby, do której można się zwrócić w chwili potrzeby lub kryzysu, jest szczególnie pomocne. Promowanie regularnych interakcji z ludźmi w czasie, gdy należy ograniczać do minimum kontakt fizyczny, może znacznie pomóc w podtrzymywaniu potrzebnego każdej organizacji wsparcia społecznego.

Unikanie depresji

Z myślą o promowaniu zdrowia psychicznego serwis Ginger oferuje wszechstronne usługi wsparcia. Gwarantuje, że każdy użytkownik, który wyśle do niego SMS, uzyska w ciągu 60 sekund kontakt na żywo z coachem i możliwość rozmowy na temat swoich problemów. Celem jest złagodzenie depresyjnych nastrojów i innych negatywnych emocji i duże firmy udostępniają usługi Ginger wszystkim pracownikom. Takie serwisy są szczególnie cenne w czasach kryzysu, kiedy trudniej uzyskać osobiste wsparcie od współpracowników czy nawet od specjalistów opieki zdrowotnej.

Zalecane przez lekarzy izolowanie się od ludzi, które ma spowolnić rozprzestrzenianie się choroby, oraz dbanie o higienę mają kluczowy wpływ na nasze zdrowie fizyczne. Musimy jednak uświadomić sobie wpływ izolacji na zdrowie psychiczne, zaufanie i solidarność w organizacjach, których działalność zapewnia ludziom źródło utrzymania oraz poczucie celu. Musimy wciąż utrzymywać przepływ pomysłówi maksymalizować efektywne podejmowanie decyzji w czasie, kiedy firmy i ich pracownicy są bardziej rozproszeni niż kiedykolwiek wcześniej.

Ponieważ przywódcy i menedżerowie pomagają ludziom realizować długofalową wizję i strategię przedsiębiorstw, musimy wdrażać narzędzia, które umożliwią nam takie modyfikowanie nawyków, abyśmy dostosowali się do nowej rzeczywistości. Mam nadzieję, że dzieląc się tu swoimi pomysłami i podpowiadając kilka pomocnych narzędzi i taktyk, wniosłem wartościowy wkład w to szybko zachodzące zjawisk

O autorach
Tematy

Może Cię zainteresować

Multimedia
Metaverse to szansa dla biznesu. Czy Twoja firma jest gotowa?

W świecie zdominowanym przez sztuczną inteligencję, Metaverse może wydawać się technologią drugiego planu. Jednak ignorowanie jej potencjału to błąd strategiczny. Dowiedz się, dlaczego technologia Metaverse, mimo obecnej fazy rozwoju, jest kluczowa dla przyszłości biznesu i jak firmy mogą przygotować się na nadchodzącą transformację.

Horyzontalna ilustracja 3D w stylu hiperrealistycznym przedstawia długą, cienką belkę zawieszoną na centralnym trójkątnym wsporniku. Po lewej stronie belki znajduje się przezroczysty sześcian z delikatnie świecącymi, schematycznymi wzorami przypominającymi układ scalony – symbolizując sztuczną inteligencję. Po prawej stronie – surowy, ciężki kamień o nieregularnej fakturze – symbol ludzkiego myślenia i refleksji. Kompozycja jest idealnie wyważona, a tło utrzymane w subtelnym gradiencie błękitno-beżowego światła tworzy spokojną, kontemplacyjną atmosferę. Czy sztuczna inteligencja osłabia zdolności krytycznego myślenia liderów biznesu?

Sztuczna inteligencja radykalnie przekształca współczesne zarządzanie, stawiając przed liderami fundamentalne pytanie strategiczne. Czy jednocześnie systematyczne poleganie na zaawansowane systemy AI nie prowadzi do erozji kluczowych kompetencji poznawczych kadry kierowniczej?

Analitycy Brookings Institution przedstawili niepokojące ostrzeżenie. Nadmierne zaufanie do systemów AI może systematycznie osłabiać zdolności kreatywnego oraz krytycznego myślenia w organizacjach. Zjawisko to przypomina mechanizm, w którym technologie GPS ograniczyły umiejętności nawigacyjne, a wyszukiwarki internetowe zredukowały potrzebę zapamiętywania faktów.

Mechanizm intelektualnej degeneracji: zaufanie kontra weryfikacja

Kluczowym czynnikiem degradacji poznawczej jest bezwarunkowe zaufanie do technologii. Systemy AI generują pozornie precyzyjne odpowiedzi w ułamkach sekund, w rezultacie tworząc złudne wrażenie nieomylności algorytmów.

Badanie Microsoft/CMU ujawniło krytyczny wzorzec behawioralny. Użytkownicy narzędzi generatywnych automatycznie akceptują propozycje AI bez pogłębionej analizy. Co więcej, szczególnie niebezpieczne okazuje się przekonujące przedstawienie interfejsu algorytmu.

Polacy chcą AI w pracy – ale na własnych zasadach. Co zaufanie do wirtualnych agentów mówi o przyszłości przywództwa?

Coraz więcej firm wdraża wirtualnych asystentów i analityków opartych na sztucznej inteligencji, chcąc zyskać na efektywności i innowacyjności. Ale co na to pracownicy? Najnowsze badanie przeprowadzone przez ASM na zlecenie Salesforce ujawnia jednoznacznie: Polacy są otwarci na AI w miejscu pracy, ale tylko pod warunkiem zachowania kontroli i zrozumienia jej działania.

Gorące serca i brutalna rzeczywistość, czyli o budowaniu empatii w organizacji

Empatia liderów to za mało, gdy systemy, procesy i decyzje organizacji świadczą o braku troski. Oto cztery strategie, które skutecznie adresują to wyzwanie.  W świecie biznesu często słyszymy o „wyścigu szczurów” i bezwzględnym pięciu się po korporacyjnej drabinie „po trupach”. Taki scenariusz często przywodzi na myśl „Władcę Much”, gdzie prym wiodą najsilniejsi, a słabsi muszą ustąpić. Wielu uważa, że aby przetrwać i odnieść sukces, po prostu „trzeba być twardym”. Ale czy to jedyna droga?

Konferencja „Odpowiedzialny biznes w praktyce – zrównoważony rozwój jako klucz do przyszłości”

Podsumowanie

Konferencja „Odpowiedzialny biznes w praktyce – zrównoważony rozwój jako klucz do przyszłości” odbyła się 15 kwietnia 2025 roku z inicjatywy ICAN Institute oraz Partnerów. Wydarzenie było poświęcone tematyce zrównoważonego rozwoju, ESG oraz społecznej odpowiedzialności biznesu.

Obecność licznych przedstawicieli biznesu oraz ich aktywne uczestnictwo w dyskusjach miały istotny wpływ na wysoki poziom merytoryczny konferencji. Wymiana wiedzy, doświadczeń i dobrych praktyk w zakresie ESG stanowiła ważny element wydarzenia, przyczyniając się do kształtowania odpowiedzialnych postaw w środowisku biznesowym oraz wspierania długofalowych, wartościowych inicjatyw.

Pięć lekcji przywództwa dla „twardych” prezesów

Choć może się wydawać, że styl przywództwa oparty na kontroli i wydawaniu poleceń wraca do łask, rzeczywistość pokazuje coś zupełnie innego — to liderzy o wysokiej inteligencji emocjonalnej osiągają lepsze rezultaty

Jak fundusz Apollo wdraża AI w spółkach portfelowych

Apollo Global Management uczyniło ze sztucznej inteligencji priorytet: intensywnie pracuje nad rozwojem zdolności AI w swoich spółkach portfelowych, by uczynić je bardziej konkurencyjnymi i wartościowymi. Firma szczegółowo analizuje, jaki wpływ może mieć wdrożenie AI na projekty w tych spółkach oraz jak ewoluuje wykorzystanie AI w ich branżach. Sukcesy Apollo z ostatnich pięciu lat stanowią dowód, że AI może już dziś tworzyć realną wartość biznesową.

Spójrz na swoją firmę z zewnątrz, aby ocenić jej atuty Chcesz przestać popełniać te same błędy? Spójrz na swoją organizację z zewnątrz!

Liderzy muszą nauczyć się patrzeć na własną organizację oczami innych. Kluczowe znaczenie ma tu umiejętność zdystansowania się wobec osobistych emocji i spojrzenie z zewnątrz, na przykład oczami potencjalnego inwestora. Istotne jest również nawiązanie dialogu z pracownikami lub kontrahentami. Pozwala to dostrzec nowe możliwości oraz ukryte zagrożenia.

„Ślepe punkty” przywództwa

Samoewaluacja  to wyjątkowo trudne zadanie. Tymczasem liderzy stojący na czele organizacji powinni dokonywać jej cyklicznie. I to nie tylko w kontekście oceny samego siebie, ale też całej działalności. Szukając odpowiedzi na strategiczne dylematy, osoby zarządzające często angażują się w prowadzenie coraz to większej liczby badań i analiz. W wielu sytuacjach jednak może się wydawać, że wynikają z nich wciąż te same wnioski i rozwiązania, a cały proces myślowy kołem się toczy. Jak wskazuje ekspertyza McKinsey & Company takie sytuacje mogą pojawiać się wtedy, kiedy pomija się tak zwane ślepe punkty przywództwa. Są to obszary, w których łatwo nie zauważyć istotnych kwestii. To zjawisko może nasilać się ze względu na utarte przekonania, ograniczenia poznawcze lub brak różnorodności perspektyw. Przywódcy są często tak mocno zaangażowani w losy firmy, że nie zauważają swojego zbytniego przywiązania do znanych rozwiązań. Ponadto wielostopniowa struktura hierarchiczna oraz zawiły sposób raportowania może zakrzywiać informacje docierające na szczyt.

Cieśnina Ormuz: ceny ropy i łańcuchy dostaw pod presją

Kiedy wojna wybucha w sercu globalnego szlaku paliwowego, konsekwencje są natychmiastowe: rosną ceny paliw, spadają indeksy, narasta niepewność. Cieśnina Ormuz – wąskie gardło, przez które przepływa jedna trzecia światowej ropy raz jeszcze przypomina, jak bardzo biznes jest uzależniony od geopolityki. Czy Europa i Polska są gotowe na kolejne uderzenie w gospodarkę?

Multimedia
Ukryty rynek pracy menedżerów: nowa rzeczywistość rekrutacyjna

Rynek pracy, szczególnie dla kadry menedżerskiej i C-level, dynamicznie się zmienia. W ostatnich latach obserwowana jest ograniczona liczba publikowanych ofert pracy, a procesy rekrutacyjne wydłużają się, osiągając nawet kilkanaście etapów. Agnieszka Myśliwczyk, IT headhunterka i ekspertka rynku, podkreśla, że nie jest to tyle kryzys, co „wyzwanie”, z którym mierzą się liderzy. Ważne jest także odważne sięganie po nowe, z ciekawością i satysfakcją, bez „dziadowania” czy poczucia zmęczenia życiem. Mimo wyzwań, takich jak ageizm czy podwójna dyskryminacja kobiet 50+, optymizm i proaktywne podejście są kluczowe.

Materiał dostępny tylko dla subskrybentów

Jeszcze nie masz subskrypcji? Dołącz do grona subskrybentów i korzystaj bez ograniczeń!

Subskrybuj

Newsletter

Otrzymuj najważniejsze artykuły biznesowe — zapisz się do newslettera!