Podczas pandemii firmy zaczęły uważniej przyglądać się temu, w jaki sposób mogą pomagać swoim pracownikom w zachowaniu zdrowia i równowagi psychicznej. A my, jako twórcy i dostawcy programu wsparcia pracowników, musieliśmy zmierzyć się z wielokrotnie większym zapotrzebowaniem na nasze usługi. Oto czego nauczyliśmy się przez ten rok oraz co wydaje nam się ważne.
Pierwsze programy wsparcia pracowników (EAP, Employee Assistance Program) powstały już 100 lat temu. Zakres wsparcia oferowanego za pośrednictwem EAP z czasem się rozszerzał, a osoby zmagające się z życiowym trudnościami mogły porozmawiać z kompetentnym specjalistą. Do wsparcia psychologicznego dołączono doradztwo prawne oraz finansowe, a następnie pomocą objęto dodatkowo rodziny pracowników. Przez wiele lat istnienia EAP na świecie wszędzie tam, gdzie firmy zauważały trudności, które przeszkadzały ludziom efektywnie pracować, program przychodził z pomocą. Nie inaczej było i jest podczas pandemii.
Pogotowie antykryzysowe
Ostatnie miesiące naznaczone rozprzestrzenianiem się COVID‑19 przyniosły fundamentalną zmianę w obszarze dbania o zdrowie psychiczne pracowników. Wcześniej wsparcie psychologiczne było oferowane jako jeden z wielu benefitów mających poprawiać dobrostan zatrudnianych osób. Obecnie coraz częściej uznawane jest za konieczny element sprawnego działania firmy, równie ważny dla jej efektywności, jak płynność finansowa czy zarządzanie łańcuchem dostaw. A z pewnością za ogniwo niezbędne do realizacji planów.
Pracownicy firm, które wdrożyły u siebie EAP, otrzymują bezpłatną pomoc specjalistów: psychoterapeutów, prawników, finansistów, trenerów biznesu. Każdy może anonimowo skontaktować się i podczas rozmowy z konsultantem otrzymać natychmiastowe wsparcie emocjonalne, gdy np. zmaga się z przeciążeniem i stresem, coś szwankuje w jego relacjach lub musi poradzić sobie ze stratą. W sprawach prawnych, finansowych czy menedżerskich dyżurujący konsultanci ICAS starają się określić specyfikę problemu, by następnie skontaktować pracownika z właściwym specjalistą. Od początku pandemii odbieramy bowiem znacznie więcej telefonów. Zaobserwowaliśmy wzrost liczby zgłoszeń dotyczących problemów we wszystkich kategoriach:
problemy osobiste: w porównaniu z 2019 rokiem liczba zgłoszeń dotyczących lęku i niepokoju w 2020 roku wzrosła o 220%, trudności w relacjach partnerskich – o 153%, wsparcia osoby bliskiej – o 127%;
problemy związane z pracą: stres, presja, przeciążenie wzrosły o 234%, o pomoc dotyczącą wsparcia pracownika/ współpracownika pytano o 212% częściej, a liczba zapytań dotyczących sposobów na uzyskanie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym wzrosła o 167%;
problemy prawne: naszym prawnikom zgłaszano o 158% więcej spraw konsumenckich, pomocy dotyczącej spadków i testamentów poszukiwano o 112% częściej, a w zakresie radzenia sobie z długami i kwestiami komorniczymi odnotowaliśmy o 75% większą liczbę zgłoszeń.
Zarówno w odniesieniu do życia prywatnego, jak i zawodowego wzrosła liczba zapytań dotyczących tego, jak okazywać wsparcie osobom z najbliższego otoczenia. Gdy ktoś obserwuje, że z bliską osobą, pracownikiem czy współpracownikiem dzieje się coś niepokojącego, kontaktuje się z naszymi doradcami za pośrednictwem infolinii, by porozmawiać o swoich spostrzeżeniach i usłyszeć, jak powinien zareagować, by udzielić mądrej pomocy.
Dbałość o zdrowie psychiczne to gra zespołowa
Aby nasz program EAP odpowiadał wymaganiom obecnych czasów, postanowiliśmy rozszerzyć jego zakres. Dotychczas skupialiśmy się na rozwiązywaniu indywidualnych problemów pracowników, co i tak służyło całym organizacjom. Niedomknięte sprawy, problemy finansowe czy prawne oraz inne codzienne rozterki osób zatrudnionych negatywnie wpływają na ich efektywność. Rozwiązanie kłopotów pracownika jest zatem pośrednio rozwiązaniem problemu organizacji. Ale patrzenie tylko przez pryzmat pojedynczych osób to za mało, gdy firmy zmagają się z coraz większymi problemami wynikającymi z kiepskiej kondycji całych zespołów.
Dlatego wzbogaciliśmy tradycyjną ofertę EAP o systemowe rozwiązania dla grup pracowniczych (zobacz więcej w ramce Indywidualne i grupowe wsparcie pracowników). Coraz częściej mówimy o zdrowiu psychicznym już nie tylko w wymiarze problemów jednostki, ale też w odniesieniu do całych grup, uwzględniając przy tym potrzebę rozwoju kompetencji niezbędnych do utrzymania równowagi zespołów. Stworzenie środowiska pracy uwzględniającego bezpieczeństwo psychiczne, zapobiegającego narastaniu stresu, powinno być priorytetem firm w postpandemicznej rzeczywistości. Nie uda się tego zrobić bez wsparcia zespołów.
Indywidualne i grupowe wsparcie pracowników
U podstaw programów EAP leży pomoc pojedynczym pracownikom w rozwiązywaniu ich codziennych problemów. Jednak podczas pandemii stało się jasne, że firmy potrzebują wsparcia obejmującego całe grupy pracownicze.
Badania pokazują, że najlepsze zespoły mają jedną wspólną cechę: szeroko rozumiane poczucie emocjonalnego i psychicznego bezpieczeństwa. A o nie trzeba zadbać, identyfikując potencjalne zagrożenia i stosując właściwe środki zapobiegawcze czy łagodzące. W wirze zmian wywołanych cyfryzacją firm i hybrydyzacją pracy łatwo nie podjąć tematu zdrowia psychicznego i skupić się na działalności podstawowej. Podwładni potrzebują wsparcia swoich liderów. Organizacje, którym udaje się zadbać o równowagę życiową zatrudnianych osób, zyskują przewagę nad innymi. Kiedy ludzie czują się bezpiecznie i są wypoczęci, rewanżują się większym zaangażowaniem, ciekawszymi pomysłami i lojalnością. A to przekłada się na efektywność, siłę i odporność organizacji. Przypomnijmy jednak, że takie korzyści nie są dziełem przypadku, lecz efektem świadomej zespołowej pracy, do której gorąco namawiamy.
