Reklama
Dołącz do liderów przyszłości i zdobądź przewagę! Sprawdź najnowszą ofertę subskrypcji
Premium
Komunikacja
Magazyn (Nr 11, październik - listopad 2021)

Jak transformacyjni liderzy prowadzą firmy w czasach kryzysu

1 października 2021 14 min czytania
Zdjęcie Jose Flores - Główny analityk w oddziale Boston Consulting Group w Londynie
Jose Flores
Zdjęcie Christian Gruß - Dyrektor zarządzający i partner w oddziale Boston Consulting Group w Kopenhadze, a także jeden z liderów BCG TURN
Christian Gruß
Zdjęcie Lars Fæste - Dyrektor zarządzający i starszy partner w oddziale Boston Consulting Group w Hongkongu. Zarządza działalnością BCG w regionie Wielkich Chin. Jest także założycielem BCG TURN, jednostki BCG specjalizującej się we wspieraniu prezesów firm w procesach restrukturyzacji
Lars Fæste
Jak transformacyjni liderzy prowadzą firmy w czasach kryzysu

Pandemia COVID‑19 zmieniła wiele aspektów życia biznesowego, jednak paląca potrzeba transformacji w organizacjach pozostaje tak samo aktualna jak zawsze. Można nawet powiedzieć, że kryzys jeszcze bardziej ją uwydatnił. Większość firm wprowadziła błyskawiczne działania mające na celu dostosowanie się do nowej sytuacji.

Obecne wyzwanie polega na tym, by wdrożone środki stały się swego rodzaju fundamentem dla dalszego rozwoju, bazą dla długofalowych, szerszych inicjatyw, dzięki którym firma zyska dobrą pozycję na przyszłość. A ta przyszłość może jawić się jako permanentny stan nadzwyczajny.

Czerpiąc z doświadczenia BCG, czyli z ponad 750 udanych procesów transformacji przedsiębiorstw, wyłoniliśmy pięć cech, które pozwolą prezesom skuteczniej wdrażać duże i ważne zmiany w ich organizacjach. Proponowane przez nas tezy zostały przetestowane w przeróżnych warunkach gospodarczych, w tym na rynkach wschodzących, w recesji, a także w okresach biznesowych turbulencji. Każdy prezes rozważający lub już przeprowadzający transformację – czyli naprawdę każdy prezes – powinien potraktować je priorytetowo.

Sprawdzony zestaw działań

Pięć cech charakterystycznych dla transformacyjnych prezesów opracowaliśmy już w 2018 roku. Jednak od tego czasu wiele się w świecie biznesu zmieniło. Mamy do czynienia z rosnącą polityczną niepewnością w Europie, do tego nieustannie wzmacniają się napięcia na linii USA – Chiny. Połączenie zachodzących zmian oznacza większą presję, jaką rzeczywistość wywiera na firmy oraz zarządzające nimi zespoły, a nowy koronawirus tylko utrudnia i tak już niełatwą sytuację. W wyniku tego wszystkiego wiele organizacji z przeróżnych branż i regionów świata musi walczyć o stabilizację przychodów, dalszy wzrost dzięki nowym cyfrowym kanałom sprzedaży i redukcję kosztów. A co najważniejsze, muszą wprowadzić rozwiązania cyfrowe do wszystkich aspektów swojej działalności operacyjnej i handlowej, by zyskać na elastyczności. Transformacja to sposób na pokonanie przeszkód, jednak jej przeprowadzenie nigdy chyba nie było trudniejsze.

ZOBACZ 11 WYDANIE „ICAN Management Review” »

Marketing pod cyfrową presją 

Czym jest „nowoczesny marketing”? Większość z nas pomyśli zapewne o zwinnej kampanii cyfrowej, innowacyjnej aplikacji mobilnej czy inspirujących kreacjach udostępnianych w wielu kanałach. I choć te przykłady są jak najbardziej trafne, to jednak „nowoczesny marketing” jest czymś znacznie większym. Pod tym pojęciem należy rozumieć umiejętność wykorzystania wszystkich drzemiących w firmie kompetencji, aby zapewnić klientom jak najlepsze doświadczenia, a tym samym napędzać wzrost.

Jednak spełnienie tej obietnicy wymaga nowego sposobu działania, pozwalającego firmie całkowicie skoncentrować się na kliencie i jego doświadczeniach. Postanowiliśmy więc zbadać, jak zmieniają się rola, zadania i pozycja działu marketingu w polskich firmach, i wyniki tego badania publikujemy w artykule Marketing pod cyfrową presją, który otwiera szeroki blok poświęcony temu newralgicznemu obszarowi firmy. Badanie wskazało pewne rozbieżności w rozumieniu zachodzących zmian pomiędzy prezesami a szefami marketingu. Dlatego w kolejnym tekście, zatytułowanym Co każdy CEO powinien wiedzieć dziś o marketingu, przybliżamy tajniki działań promocyjnych i sprzedażowych w cyfrowych czasach. Zachęcam też do lektury artykułów Marketing napędzany przez dane (i prezesa) oraz Wielki reset: marketing oparty na danych. Podpowiadamy w nich, jak wykorzystać szanse tkwiące w precyzyjnym docieraniu do konsumentów.

Turbulentne czasy zmieniły nie tylko marketing, lecz całe firmy. Jak sobie radzić ze współczesnymi wyzwaniami, podpowiadamy w artykule Jak transformacyjni liderzy prowadzą firmy w czasach kryzysu. Dobrym wzorem do naśladowania w niestabilnym otoczeniu może być np. kapela jazzowa. O tym, jak naśladować tych mistrzów improwizacji, mówi artykuł Czego liderzy mogą nauczyć się od jazzmanów.

Zapraszamy do lektury!

Zważywszy na ogrom wyzwania, przed jakim stoją prezesi, potrzebują oni zestawu sprawdzonych działań, dzięki którym zaplanują i wdrożą w swoich firmach ważne i niezbędne zmiany. Transformacyjni liderzy organizacji mają pięć poniższych cech wspólnych.

Szybko podejmują zdecydowane działania i inicjują oficjalny program transformacji. Większość organizacji już rozpoczęła nowe inicjatywy, będące reakcją na pandemię, między innymi redukcję kosztów, testowanie różnych modeli e‑commerce, stabilizację łańcuchów dostaw, a także wykorzystanie technologii do poprawy komunikacji i zaangażowania zarówno wśród pracowników, jak i klientów. Wszystkiego tego dokonano, budując zespoły łączące atrybuty wielu obszarów funkcyjnych, działające w warunkach ogromnej niepewności. Teraz prezesi muszą niezwłocznie wykorzystać ich fundamentalne działania i podjąć śmielsze kroki, by zapewnić swoim organizacjom sukces. Wyniki przeprowadzonych przez nas badań wskazują, że historycznie 57% przedsiębiorstw rozpoczynało szeroko zakrojoną transformację w ciągu roku od poważnego spadku całkowitej stopy zwrotu dla akcjonariuszy (ang. total shareholder return – TSR). Te zdecydowane działania prowadziły do większego prawdopodobieństwa dalszego powodzenia, zarówno w ujęciu krótkofalowym, jak i w dłuższej perspektywie.

W dłuższej perspektywie zwiększanie przychodów ma większy wpływ na powodzenie transformacji niż cięcia kosztów.

Formalne programy transformacji ze skoordynowanymi celami, działaniami i kamieniami milowymi dają inwestorom poczucie większej pewności, a także prowadzą do wyższych wycen przedsiębiorstw w odniesieniu do ich zysków. Dobrze zarządzana transformacja daje szybsze rezultaty, zapewnia dyscyplinę, zakłada pracę nad wytworzeniem nowych niezbędnych zdolności i umiejętności, a także wprowadza w organizacji skuteczną komunikację wewnętrzną i zewnętrzną.

Co ważne, niekorzystne okoliczności w sferze ekonomicznej nie są powodem, by odwlekać niezbędne przemiany. Wręcz przeciwnie, mogą one stać się dla kadry zarządzającej okazją do sprawdzenia się w boju. Badania prowadzone przez BCG sugerują, że chociaż podczas czterech ostatnich kryzysów gospodarczych w Stanach Zjednoczonych spora część firm została dotknięta spadkiem przychodów i zysków, to istnieje jednak grupa „zwycięzców”, w której obie te wartości wzrosły.

Indeks górny Uwaga: Przeciętne wyniki odnotowane w czterech okresach dekoniunktury w USA następujących od 1986 roku; wzrost sprzedaży oraz marży EBIT w porównaniu z trzyletnim poziomem bazowym z okresu poprzedzającego spowolnienie gospodarcze, dla amerykańskich firm o wartości sprzedaży min. 50 milionów dolarów. EBIT = zysk przed spłatą odsetek i opodatkowaniem; p.p. = punkt procentowy. Źródła: S&P Compustat; S&P Capital IQ; analiza BCG Henderson Institute. Indeks górny koniec

Uwalniają generowane na bieżąco zyski, dając możliwość finansowania transformacji, i przekonująco komunikują potrzebę przemian. Ponieważ zmiany w świecie biznesu następują coraz szybciej, firmy nie mogą już poświęcać sześciu miesięcy na planowanie, a następnie kilku lat na przeprowadzenie transformacji. W dzisiejszej rzeczywistości trzeba od razu przejść do działań, które przyniosą szybkie i wymierne rezultaty, wygenerować zyski na pokrycie kosztów przyszłych projektów.

Zostało 58% materiału do przeczytania

Materiał dostępny tylko dla subskrybentów

Dołącz do subskrybentów MIT Sloan Management Review Polska Premium!

Kup subskrypcję
O autorach
Tematy

Może Cię zainteresować

Multimedia
Metaverse to szansa dla biznesu. Czy Twoja firma jest gotowa?

W świecie zdominowanym przez sztuczną inteligencję, Metaverse może wydawać się technologią drugiego planu. Jednak ignorowanie jej potencjału to błąd strategiczny. Dowiedz się, dlaczego technologia Metaverse, mimo obecnej fazy rozwoju, jest kluczowa dla przyszłości biznesu i jak firmy mogą przygotować się na nadchodzącą transformację.

Horyzontalna ilustracja 3D w stylu hiperrealistycznym przedstawia długą, cienką belkę zawieszoną na centralnym trójkątnym wsporniku. Po lewej stronie belki znajduje się przezroczysty sześcian z delikatnie świecącymi, schematycznymi wzorami przypominającymi układ scalony – symbolizując sztuczną inteligencję. Po prawej stronie – surowy, ciężki kamień o nieregularnej fakturze – symbol ludzkiego myślenia i refleksji. Kompozycja jest idealnie wyważona, a tło utrzymane w subtelnym gradiencie błękitno-beżowego światła tworzy spokojną, kontemplacyjną atmosferę. Czy sztuczna inteligencja osłabia zdolności krytycznego myślenia liderów biznesu?

Sztuczna inteligencja radykalnie przekształca współczesne zarządzanie, stawiając przed liderami fundamentalne pytanie strategiczne. Czy jednocześnie systematyczne poleganie na zaawansowane systemy AI nie prowadzi do erozji kluczowych kompetencji poznawczych kadry kierowniczej?

Analitycy Brookings Institution przedstawili niepokojące ostrzeżenie. Nadmierne zaufanie do systemów AI może systematycznie osłabiać zdolności kreatywnego oraz krytycznego myślenia w organizacjach. Zjawisko to przypomina mechanizm, w którym technologie GPS ograniczyły umiejętności nawigacyjne, a wyszukiwarki internetowe zredukowały potrzebę zapamiętywania faktów.

Mechanizm intelektualnej degeneracji: zaufanie kontra weryfikacja

Kluczowym czynnikiem degradacji poznawczej jest bezwarunkowe zaufanie do technologii. Systemy AI generują pozornie precyzyjne odpowiedzi w ułamkach sekund, w rezultacie tworząc złudne wrażenie nieomylności algorytmów.

Badanie Microsoft/CMU ujawniło krytyczny wzorzec behawioralny. Użytkownicy narzędzi generatywnych automatycznie akceptują propozycje AI bez pogłębionej analizy. Co więcej, szczególnie niebezpieczne okazuje się przekonujące przedstawienie interfejsu algorytmu.

Polacy chcą AI w pracy – ale na własnych zasadach. Co zaufanie do wirtualnych agentów mówi o przyszłości przywództwa?

Coraz więcej firm wdraża wirtualnych asystentów i analityków opartych na sztucznej inteligencji, chcąc zyskać na efektywności i innowacyjności. Ale co na to pracownicy? Najnowsze badanie przeprowadzone przez ASM na zlecenie Salesforce ujawnia jednoznacznie: Polacy są otwarci na AI w miejscu pracy, ale tylko pod warunkiem zachowania kontroli i zrozumienia jej działania.

Gorące serca i brutalna rzeczywistość, czyli o budowaniu empatii w organizacji

Empatia liderów to za mało, gdy systemy, procesy i decyzje organizacji świadczą o braku troski. Oto cztery strategie, które skutecznie adresują to wyzwanie.  W świecie biznesu często słyszymy o „wyścigu szczurów” i bezwzględnym pięciu się po korporacyjnej drabinie „po trupach”. Taki scenariusz często przywodzi na myśl „Władcę Much”, gdzie prym wiodą najsilniejsi, a słabsi muszą ustąpić. Wielu uważa, że aby przetrwać i odnieść sukces, po prostu „trzeba być twardym”. Ale czy to jedyna droga?

Konferencja „Odpowiedzialny biznes w praktyce – zrównoważony rozwój jako klucz do przyszłości”

Podsumowanie

Konferencja „Odpowiedzialny biznes w praktyce – zrównoważony rozwój jako klucz do przyszłości” odbyła się 15 kwietnia 2025 roku z inicjatywy ICAN Institute oraz Partnerów. Wydarzenie było poświęcone tematyce zrównoważonego rozwoju, ESG oraz społecznej odpowiedzialności biznesu.

Obecność licznych przedstawicieli biznesu oraz ich aktywne uczestnictwo w dyskusjach miały istotny wpływ na wysoki poziom merytoryczny konferencji. Wymiana wiedzy, doświadczeń i dobrych praktyk w zakresie ESG stanowiła ważny element wydarzenia, przyczyniając się do kształtowania odpowiedzialnych postaw w środowisku biznesowym oraz wspierania długofalowych, wartościowych inicjatyw.

Pięć lekcji przywództwa dla „twardych” prezesów

Choć może się wydawać, że styl przywództwa oparty na kontroli i wydawaniu poleceń wraca do łask, rzeczywistość pokazuje coś zupełnie innego — to liderzy o wysokiej inteligencji emocjonalnej osiągają lepsze rezultaty

Jak fundusz Apollo wdraża AI w spółkach portfelowych

Apollo Global Management uczyniło ze sztucznej inteligencji priorytet: intensywnie pracuje nad rozwojem zdolności AI w swoich spółkach portfelowych, by uczynić je bardziej konkurencyjnymi i wartościowymi. Firma szczegółowo analizuje, jaki wpływ może mieć wdrożenie AI na projekty w tych spółkach oraz jak ewoluuje wykorzystanie AI w ich branżach. Sukcesy Apollo z ostatnich pięciu lat stanowią dowód, że AI może już dziś tworzyć realną wartość biznesową.

Spójrz na swoją firmę z zewnątrz, aby ocenić jej atuty Chcesz przestać popełniać te same błędy? Spójrz na swoją organizację z zewnątrz!

Liderzy muszą nauczyć się patrzeć na własną organizację oczami innych. Kluczowe znaczenie ma tu umiejętność zdystansowania się wobec osobistych emocji i spojrzenie z zewnątrz, na przykład oczami potencjalnego inwestora. Istotne jest również nawiązanie dialogu z pracownikami lub kontrahentami. Pozwala to dostrzec nowe możliwości oraz ukryte zagrożenia.

„Ślepe punkty” przywództwa

Samoewaluacja  to wyjątkowo trudne zadanie. Tymczasem liderzy stojący na czele organizacji powinni dokonywać jej cyklicznie. I to nie tylko w kontekście oceny samego siebie, ale też całej działalności. Szukając odpowiedzi na strategiczne dylematy, osoby zarządzające często angażują się w prowadzenie coraz to większej liczby badań i analiz. W wielu sytuacjach jednak może się wydawać, że wynikają z nich wciąż te same wnioski i rozwiązania, a cały proces myślowy kołem się toczy. Jak wskazuje ekspertyza McKinsey & Company takie sytuacje mogą pojawiać się wtedy, kiedy pomija się tak zwane ślepe punkty przywództwa. Są to obszary, w których łatwo nie zauważyć istotnych kwestii. To zjawisko może nasilać się ze względu na utarte przekonania, ograniczenia poznawcze lub brak różnorodności perspektyw. Przywódcy są często tak mocno zaangażowani w losy firmy, że nie zauważają swojego zbytniego przywiązania do znanych rozwiązań. Ponadto wielostopniowa struktura hierarchiczna oraz zawiły sposób raportowania może zakrzywiać informacje docierające na szczyt.

Cieśnina Ormuz: ceny ropy i łańcuchy dostaw pod presją

Kiedy wojna wybucha w sercu globalnego szlaku paliwowego, konsekwencje są natychmiastowe: rosną ceny paliw, spadają indeksy, narasta niepewność. Cieśnina Ormuz – wąskie gardło, przez które przepływa jedna trzecia światowej ropy raz jeszcze przypomina, jak bardzo biznes jest uzależniony od geopolityki. Czy Europa i Polska są gotowe na kolejne uderzenie w gospodarkę?

Multimedia
Ukryty rynek pracy menedżerów: nowa rzeczywistość rekrutacyjna

Rynek pracy, szczególnie dla kadry menedżerskiej i C-level, dynamicznie się zmienia. W ostatnich latach obserwowana jest ograniczona liczba publikowanych ofert pracy, a procesy rekrutacyjne wydłużają się, osiągając nawet kilkanaście etapów. Agnieszka Myśliwczyk, IT headhunterka i ekspertka rynku, podkreśla, że nie jest to tyle kryzys, co „wyzwanie”, z którym mierzą się liderzy. Ważne jest także odważne sięganie po nowe, z ciekawością i satysfakcją, bez „dziadowania” czy poczucia zmęczenia życiem. Mimo wyzwań, takich jak ageizm czy podwójna dyskryminacja kobiet 50+, optymizm i proaktywne podejście są kluczowe.

Materiał dostępny tylko dla subskrybentów

Jeszcze nie masz subskrypcji? Dołącz do grona subskrybentów i korzystaj bez ograniczeń!

Subskrybuj

Newsletter

Otrzymuj najważniejsze artykuły biznesowe — zapisz się do newslettera!