Reklama
Dołącz do liderów przyszłości i zdobądź przewagę! Sprawdź najnowszą ofertę subskrypcji
Kompetencje przywódcze

Czego warto nauczyć się od sów i skowronków, czyli sztuka podejmowania dobrych decyzji

19 listopada 2021 5 min czytania
Zdjęcie Tomasz Kulas - Redaktor "MIT Sloan Management Review Polska", redaktor prowadzący "ICAN Management Review"
Tomasz Kulas
Czego warto nauczyć się od sów i skowronków, czyli sztuka podejmowania dobrych decyzji

Każdy człowiek dysponuje mechanizmem wewnętrznym, który określamy mianem zegara aktywności dobowej. I u każdego z nas zegar ten wyregulowany jest nieco inaczej, co ma ogromny wpływ na podejmowanie (nie)właściwych decyzji biznesowych.

To zegar aktywności dobowej odpowiedzialny jest za regulację naszych stanów czuwania i odpoczynku, czujności i relaksu, skupienia i rozkojarzenia. I właśnie ze względu na sposób tej regulacji w cyklu 24‑godzinnym – oczywiście w pewnym uproszczeniu – ludzi podzielić można na skowronki, sowy i… tych pośrednich, aktywnych w środku dnia. Skowronki to naturalnie osoby, w przypadku których okres największej czujności i skupienia przypada na początek dnia, zaś sowy najaktywniejsze są po południu i wieczorem.

Wybierz właściwy czas na podejmowanie decyzji

Dlaczego o tym piszemy i jaki ma to wpływ na biznes? Naukowcy z Uniwersytetu Centralnej Florydy w dość precyzyjny sposób zbadali, w jaki sposób czas podejmowania decyzji, dopasowany (lub nie) do naszego zegara aktywności dobowej, wpływał na sukces lub porażkę podjętych działań. Dotyczyło to zwłaszcza decyzji o dużym stopniu ryzyka, opartych na niewystarczającej ilości danych, takich jak na przykład inwestycja w jakiś start‑up, będący na wczesnym etapie jego rozwoju.

Na czym polegał eksperyment?

Badanie przeprowadzone zostało w obszarze decyzji finansowych związanych z inwestowaniem społecznościowym, z pomocą kilku popularnych w Stanach Zjednoczonych platform, takich jak Wefunder, Fundable i EquityNet. Umożliwiają one inwestowanie nawet niewielkich kwot każdemu, kto uważa, że wybrana przez niego firma (zwykle start‑up) ma realne szanse na rozwój i warto ją dofinansować.

W pierwszym etapie naukowcy zbadali zegary biologiczne uczestników eksperymentu, dzieląc ich na osoby najskuteczniej funkcjonujące przed południem albo też wieczorem. Następnie ochotnicy zostali poproszeni o zainwestowanie 1000 dolarów w dowolnie wybrane przez siebie firmy, natomiast to naukowcy określali pory dnia, w czasie których musieli dokonywać decyzji – zarówno zgodnie ze swoim zegarem aktywności dobowej, jak i wbrew niemu. Dodatkowo uczestnicy badania raportowali również ogólną ilość snu a także poziom wcześniejszych doświadczeń i wiedzy związanych z finansowaniem społecznościowym. Efekty tych decyzji finansowych zostały zderzone z autentycznymi wynikami finansowymi wybranych firm.

Co się okazało?

Odkryliśmy, że badane przez nas osoby, dokonujące wyboru w czasie, który kolidował z wewnętrznym zegarem ich organizmu (na przykład „skowronki” podejmujące decyzję późnym wieczorem), miały znacznie większą skłonność do popełniania błędów. – tłumaczy Cristiano Guarana, profesor Kelley School of Business na Indiana University i jeden z autorów badania. – Co ważne, to niedopasowanie czasu decyzji i zegara biologicznego pozostaje zwykle niewidoczne dla innych osób uczestniczących w procesie decyzyjnym, ale w dłuższej perspektywie może skutkować znaczącymi stratami finansowymi.

Ogromna waga drobnych detali

To nie pierwszy raz, kiedy podkreślamy, jak ważny jest dobrostan menedżerów, zwłaszcza w kontekście ważnych decyzji biznesowych. Oddzielny wpis poświęciliśmy wcześniej tak – wydawałoby się – banalnej kwestii, jak uczucie głodu i sytości. Banalnej, ale – podobnie jak w tym przypadku – mającej zaskakująco duży wpływ na trafność podejmowanych decyzji.

Tym razem wyniki badania również nie wydają się zaskakujące. Amerykańscy naukowcy wcale „nie odkryli Ameryki”. Dobrze się wyśpij, najedz, podejmuj te najważniejsze decyzje wtedy, gdy twój czas dobowej aktywności umysłowej nastawiony jest na maksymalną efektywność. Tylko tyle i aż tyle, warto o tym pamiętać!

Indeks górny Wyniki badania po raz pierwszy opublikowane zostały na łamach „Journal of Business Venturing” w listopadzie 2021 roku. Indeks górny koniec

PRZECZYTAJ TAKŻE » » »

Czego warto nauczyć się z filmu „Skazani na Shawshank”, czyli o drobiazgach, które mają wpływ na ważne decyzje 

Tomasz Kulas PL

Kultowy film, wspaniałe role głównych aktorów, niesamowity scenariusz pokazujący, jak spryt w połączeniu z ogromną wytrwałością doprowadzają do tego, że dobro ostatecznie zwycięża. Ale jest w nim jeszcze drobny, poboczny wątek, który nabiera wagi w kontekście sztuki podejmowania dobrych decyzji biznesowych. 

Czego warto nauczyć się od Odyseusza, czyli jak wytrwać w postanowieniach noworocznych 

Tomasz Kulas PL

Praca nad sobą – zarówno w kontekście zawodowym, jak i osobistym – wymaga wytrwałości i silnej woli. Każde, nawet najlepsze postanowienie, z czasem jednak słabnie, ale na szczęście możemy je wzmocnić za pomocą prostego wybiegu – kontraktu Odyseusza. 

Anna Kruk: ryzykowne decyzje należy podejmować świadomie 

Anna Kruk PL

Przypadek Jemaime pokazuje, jak cenną umiejętnością jest dopasowanie abstrakcyjnych emocji oraz konceptów do konkretnego produktu.

O autorach
Tematy

Może Cię zainteresować

Multimedia
Metaverse to szansa dla biznesu. Czy Twoja firma jest gotowa?

W świecie zdominowanym przez sztuczną inteligencję, Metaverse może wydawać się technologią drugiego planu. Jednak ignorowanie jej potencjału to błąd strategiczny. Dowiedz się, dlaczego technologia Metaverse, mimo obecnej fazy rozwoju, jest kluczowa dla przyszłości biznesu i jak firmy mogą przygotować się na nadchodzącą transformację.

Horyzontalna ilustracja 3D w stylu hiperrealistycznym przedstawia długą, cienką belkę zawieszoną na centralnym trójkątnym wsporniku. Po lewej stronie belki znajduje się przezroczysty sześcian z delikatnie świecącymi, schematycznymi wzorami przypominającymi układ scalony – symbolizując sztuczną inteligencję. Po prawej stronie – surowy, ciężki kamień o nieregularnej fakturze – symbol ludzkiego myślenia i refleksji. Kompozycja jest idealnie wyważona, a tło utrzymane w subtelnym gradiencie błękitno-beżowego światła tworzy spokojną, kontemplacyjną atmosferę. Czy sztuczna inteligencja osłabia zdolności krytycznego myślenia liderów biznesu?

Sztuczna inteligencja radykalnie przekształca współczesne zarządzanie, stawiając przed liderami fundamentalne pytanie strategiczne. Czy jednocześnie systematyczne poleganie na zaawansowane systemy AI nie prowadzi do erozji kluczowych kompetencji poznawczych kadry kierowniczej?

Analitycy Brookings Institution przedstawili niepokojące ostrzeżenie. Nadmierne zaufanie do systemów AI może systematycznie osłabiać zdolności kreatywnego oraz krytycznego myślenia w organizacjach. Zjawisko to przypomina mechanizm, w którym technologie GPS ograniczyły umiejętności nawigacyjne, a wyszukiwarki internetowe zredukowały potrzebę zapamiętywania faktów.

Mechanizm intelektualnej degeneracji: zaufanie kontra weryfikacja

Kluczowym czynnikiem degradacji poznawczej jest bezwarunkowe zaufanie do technologii. Systemy AI generują pozornie precyzyjne odpowiedzi w ułamkach sekund, w rezultacie tworząc złudne wrażenie nieomylności algorytmów.

Badanie Microsoft/CMU ujawniło krytyczny wzorzec behawioralny. Użytkownicy narzędzi generatywnych automatycznie akceptują propozycje AI bez pogłębionej analizy. Co więcej, szczególnie niebezpieczne okazuje się przekonujące przedstawienie interfejsu algorytmu.

Polacy chcą AI w pracy – ale na własnych zasadach. Co zaufanie do wirtualnych agentów mówi o przyszłości przywództwa?

Coraz więcej firm wdraża wirtualnych asystentów i analityków opartych na sztucznej inteligencji, chcąc zyskać na efektywności i innowacyjności. Ale co na to pracownicy? Najnowsze badanie przeprowadzone przez ASM na zlecenie Salesforce ujawnia jednoznacznie: Polacy są otwarci na AI w miejscu pracy, ale tylko pod warunkiem zachowania kontroli i zrozumienia jej działania.

Gorące serca i brutalna rzeczywistość, czyli o budowaniu empatii w organizacji

Empatia liderów to za mało, gdy systemy, procesy i decyzje organizacji świadczą o braku troski. Oto cztery strategie, które skutecznie adresują to wyzwanie.  W świecie biznesu często słyszymy o „wyścigu szczurów” i bezwzględnym pięciu się po korporacyjnej drabinie „po trupach”. Taki scenariusz często przywodzi na myśl „Władcę Much”, gdzie prym wiodą najsilniejsi, a słabsi muszą ustąpić. Wielu uważa, że aby przetrwać i odnieść sukces, po prostu „trzeba być twardym”. Ale czy to jedyna droga?

Konferencja „Odpowiedzialny biznes w praktyce – zrównoważony rozwój jako klucz do przyszłości”

Podsumowanie

Konferencja „Odpowiedzialny biznes w praktyce – zrównoważony rozwój jako klucz do przyszłości” odbyła się 15 kwietnia 2025 roku z inicjatywy ICAN Institute oraz Partnerów. Wydarzenie było poświęcone tematyce zrównoważonego rozwoju, ESG oraz społecznej odpowiedzialności biznesu.

Obecność licznych przedstawicieli biznesu oraz ich aktywne uczestnictwo w dyskusjach miały istotny wpływ na wysoki poziom merytoryczny konferencji. Wymiana wiedzy, doświadczeń i dobrych praktyk w zakresie ESG stanowiła ważny element wydarzenia, przyczyniając się do kształtowania odpowiedzialnych postaw w środowisku biznesowym oraz wspierania długofalowych, wartościowych inicjatyw.

Pięć lekcji przywództwa dla „twardych” prezesów

Choć może się wydawać, że styl przywództwa oparty na kontroli i wydawaniu poleceń wraca do łask, rzeczywistość pokazuje coś zupełnie innego — to liderzy o wysokiej inteligencji emocjonalnej osiągają lepsze rezultaty

Jak fundusz Apollo wdraża AI w spółkach portfelowych

Apollo Global Management uczyniło ze sztucznej inteligencji priorytet: intensywnie pracuje nad rozwojem zdolności AI w swoich spółkach portfelowych, by uczynić je bardziej konkurencyjnymi i wartościowymi. Firma szczegółowo analizuje, jaki wpływ może mieć wdrożenie AI na projekty w tych spółkach oraz jak ewoluuje wykorzystanie AI w ich branżach. Sukcesy Apollo z ostatnich pięciu lat stanowią dowód, że AI może już dziś tworzyć realną wartość biznesową.

Spójrz na swoją firmę z zewnątrz, aby ocenić jej atuty Chcesz przestać popełniać te same błędy? Spójrz na swoją organizację z zewnątrz!

Liderzy muszą nauczyć się patrzeć na własną organizację oczami innych. Kluczowe znaczenie ma tu umiejętność zdystansowania się wobec osobistych emocji i spojrzenie z zewnątrz, na przykład oczami potencjalnego inwestora. Istotne jest również nawiązanie dialogu z pracownikami lub kontrahentami. Pozwala to dostrzec nowe możliwości oraz ukryte zagrożenia.

„Ślepe punkty” przywództwa

Samoewaluacja  to wyjątkowo trudne zadanie. Tymczasem liderzy stojący na czele organizacji powinni dokonywać jej cyklicznie. I to nie tylko w kontekście oceny samego siebie, ale też całej działalności. Szukając odpowiedzi na strategiczne dylematy, osoby zarządzające często angażują się w prowadzenie coraz to większej liczby badań i analiz. W wielu sytuacjach jednak może się wydawać, że wynikają z nich wciąż te same wnioski i rozwiązania, a cały proces myślowy kołem się toczy. Jak wskazuje ekspertyza McKinsey & Company takie sytuacje mogą pojawiać się wtedy, kiedy pomija się tak zwane ślepe punkty przywództwa. Są to obszary, w których łatwo nie zauważyć istotnych kwestii. To zjawisko może nasilać się ze względu na utarte przekonania, ograniczenia poznawcze lub brak różnorodności perspektyw. Przywódcy są często tak mocno zaangażowani w losy firmy, że nie zauważają swojego zbytniego przywiązania do znanych rozwiązań. Ponadto wielostopniowa struktura hierarchiczna oraz zawiły sposób raportowania może zakrzywiać informacje docierające na szczyt.

Cieśnina Ormuz: ceny ropy i łańcuchy dostaw pod presją

Kiedy wojna wybucha w sercu globalnego szlaku paliwowego, konsekwencje są natychmiastowe: rosną ceny paliw, spadają indeksy, narasta niepewność. Cieśnina Ormuz – wąskie gardło, przez które przepływa jedna trzecia światowej ropy raz jeszcze przypomina, jak bardzo biznes jest uzależniony od geopolityki. Czy Europa i Polska są gotowe na kolejne uderzenie w gospodarkę?

Multimedia
Ukryty rynek pracy menedżerów: nowa rzeczywistość rekrutacyjna

Rynek pracy, szczególnie dla kadry menedżerskiej i C-level, dynamicznie się zmienia. W ostatnich latach obserwowana jest ograniczona liczba publikowanych ofert pracy, a procesy rekrutacyjne wydłużają się, osiągając nawet kilkanaście etapów. Agnieszka Myśliwczyk, IT headhunterka i ekspertka rynku, podkreśla, że nie jest to tyle kryzys, co „wyzwanie”, z którym mierzą się liderzy. Ważne jest także odważne sięganie po nowe, z ciekawością i satysfakcją, bez „dziadowania” czy poczucia zmęczenia życiem. Mimo wyzwań, takich jak ageizm czy podwójna dyskryminacja kobiet 50+, optymizm i proaktywne podejście są kluczowe.

Materiał dostępny tylko dla subskrybentów

Jeszcze nie masz subskrypcji? Dołącz do grona subskrybentów i korzystaj bez ograniczeń!

Subskrybuj

Newsletter

Otrzymuj najważniejsze artykuły biznesowe — zapisz się do newslettera!