Magazyn „MIT Technology Review” co roku publikuje listę przełomowych technologii. Przyjrzeliśmy się tegorocznemu zestawieniu. Jakie innowacje faktycznie zmienią biznes, nie tylko za oceanem, ale także nad Wisłą?
1. Szczepionki bazujące na mRNA
Ta innowacja już zmienia nasz świat. Tak jak pandemia wywróciła nasze życie do góry nogami, zamknęła wiele biznesów i zahamowała rozwój gospodarczy, tak szczepionka być może pozwoli światu, i gospodarce, wrócić na właściwe tory. Szczególnie szczepionka wykorzystująca mRNA (informacyjny kwas rybonukleinowy), która dostarcza komórce genetycznej instrukcji, jak wyprodukować jedno białek wirusa, a tym samym pobudzić układ odpornościowy do wytworzenia przeciwciał atakujących wirusa SARS‑CoV‑2.
Szczepionka oparta na mRNA ma tę zaletę, że można ją łatwo i szybko modyfikować. Właściwość ta może zmienić medycynę, prowadząc do powstania szczepionek przeciwko różnym chorobom wirusowym.
2. GPT‑3 (autoregresywny model języka AI)
Model predykcji języka trzeciej generacji w serii GPT‑n (Generative Pre‑trained Transformer 3 ; GPT‑3) opracowany przez OpenAI, laboratorium badawcze sztucznej inteligencji to, bardzo rzecz upraszczając, generator tekstów w języku naturalnym. GPT‑3 to duży krok w kierunku ogólnej sztucznej inteligencji – czyli takiej, która imituje ludzkie zdolności kognitywne. GPT‑3 może lepiej niż poprzednie wersje AI rozumieć świat i wchodzić z nim w interakcje. Wyszkolona na tekstach pochodzących z tysięcy książek i Internetu, GPT‑3 może naśladować tekst pisany przez człowieka z niesamowitym – choć czasami dziwacznym – realizmem, co czyni to rozwiązanie najbardziej imponującym modelem językowym, jaki kiedykolwiek powstał przy użyciu uczenia maszynowego.
Rozwój GPT‑3 może mocno zmienić komunikację. Popularyzacja tej technologii może wpłynąć na branżę kreatywną, marketing i media, oraz te wszelkie obszary działalności człowieka, gdzie ważne jest tworzenie treści.
3. TikTok i jego siła
Od momentu wprowadzenia na rynek w Chinach w 2016 roku TikTok stał się jedną z najszybciej rozwijających się sieci społecznościowych na świecie. Cóż takiego spowodowało tę popularność? Otoż algorytmy TikToka odpowiedzialne za obsługę kanału „For You” zmieniły sposób, w jaki ludzie stają się celebrytami Internetu. Właśnie dzięki algorytmom TikTok jest bardziej demokratyczny – w równym stopniu promuje „stare gwiazdy”, jak i „nowe”. W przeciwieństwie do YouTube’a czy Instagrama użytkownikom TikToka łatwiej znaleźć swoją niszę i w niej zaistnieć. W epoce influence marketingu i mikroinfluencerów (bardziej autentycznych w opinii klientów) to idealne rozwiązanie. W Polsce marketingowe wykorzystanie TikToka dopiero się zaczyna, ale potencjał narzędzia doceniają kolejne marki.
4. Nowe baterie litowo‑metalowe
O autach elektrycznych dużo się mówi, ale nie tak dużo się ich sprzedaje czy używa. W teorii są fenomenem, w praktyce kosztownym gadżetem. Dalej są stosunkowo drogie i można nimi przejechać maksymalnie kilkaset kilometrów. Sam proces ładowania jest bardzo długi. Wycieczka elektrykiem z Warszawy w góry czy nad morze praktycznie opada.
Wszystkie te wady mają związek z ograniczeniami akumulatorów litowo‑jonowych. Rewolucją ma być nowa baterią litowo‑metalowa, rozwijana przez start‑up QuantumScape. Według wczesnych wyników testów akumulator może zwiększyć zasięg pojazdu elektrycznego o 80% i może być szybko ładowany. Start‑up zawarł umowę z Volkswagenem, który przewiduje, że do 2025 roku będzie sprzedawać pojazdy elektryczne z nowym typem baterii. Nad Wisłę tego typu auta trafią najwcześniej za kilka lat, ale warto pamiętać, że w świecie technologii w przeciągu dekady czy nawet pięciu lat może dojść do kosmicznych zmian.
5. Walka o dane
Dane są czymś więcej niż ropą XXI wieku. Są nie tylko paliwem, ale też silnikiem maszyny postępu. Kształtują nasze działania, postawy i myśli. Są bardzo ważne, a co z tym idzie, stają się cennym łupem cyberprzestępców. W 2021 rok będzie rokiem walki o dane. Rozgorzeje spór o to, kto jest ich właścicielem. Do tej „bitwy” włączą się zapewne korporacje (dotychczasowi dysponenci danych), rządy (w celu ochrony obywateli, bądź…, by jeszcze skuteczniej ich inwigilować) oraz aktywiści (choćby po to, by innych obywateli przed inwigilacją chronić). W awangardzie zmiany jest Unia Europejska, która po wprowadzeniu rozporządzenia o ochronie danych (RODO) szykuje się do odebrania władzy nad danymi obywateli Unii dużym firmom technologicznym, takim jak Google i Facebook. Zmiany w obszarze ochrony danych i budowania zaufania mogą zmienić wiele modeli biznesowych, ograniczając pole działania organizacjom żyjącym z kradzieży (wymuszania) danych i ich sprzedaży.
6. Rewolucja wodorowa
Wodór zawsze był intrygującym, potencjalnym zamiennikiem paliw kopalnych. Spala się czysto, nie emitując dwutlenku węgla. Zarazem jest gęsty energetycznie (ma dużą kaloryczność) i łatwo się go magazynuje. Jak dotąd większość wodoru wytwarzano z gazu ziemnego; proces jest brudny i energochłonny, ale zmiana nadchodzi. Zielony wodór może być wytwarzany w procesie elektrolizy wody. Problem polega na tym, że koszt pozyskania wodoru jest ciągle dosyć wysoki. Historia odnawialnych źródeł energii uczy jednak, że koszt produkcji takiej energii spada wykładniczo. Być może już w tym roku produkcja wodoru stanie się na tyle opłacalna, że czeka nas wodorowa rewolucja.
7. Technologia trackingowa
Gdy koronawirus zaczął rozprzestrzeniać się na całym świecie, początkowo wydawało się, że cyfrowe śledzenie kontaktów może nam pomóc. Aplikacje na smartfony mogły używać GPS lub Bluetooth do tworzenia mapy spotkań, po to, by kontrolować, czy mieliśmy kontakt z osobą zakażoną.
Jednak idea cyfrowego śledzenia kontaktów nie rozwinęła się tak jak się spodziewano i nie wpłynęła na zahamowanie rozwoju wirusa. Zawinił brak zaufania do korporacji technologicznych i rządów. W Polsce aplikacjęStop‑COVID‑19 zainstalowało około miliona osób, co sprawia, że jest ona praktycznie bezużyteczna.
Pomimo niepowodzenia akcji (może poza Singapurem) idea aplikacji śledzących położenie może być rozwiązaniem, które upowszechni się przy innych kolejnych epidemiach. O ile same aplikacje powstaną na drodze społecznej umowy, a ich kod będzie transparentny i „czysty”.
8. Dokładna geolokalizacja
Dzisiejszy GPS ma dokładność w zakresie od 5 do 10 metrów, ale już nowe hiperdokładne technologie pozycjonowania określają położenie przedmiotu czy osoby z dokładnością do kilku centymetrów lub milimetrów. Otwiera to nowe możliwości ich zastosowania, od ostrzeżeń w sytuacjach zagrożeń (np.: o osuwiskach) po rozwój robotów dostawczych aż po autonomiczne samochody.
Stworzony w czerwcu 2020 roku system nawigacji BeiDou (po chińsku Wielki Wóz) zapewnia dokładność pozycjonowania od 1,5 do 2 metrów. Wszędzie, na całym świecie. To duży przełom w dziedzinie geolokalizacji.
9. Dalszy (niedo)rozwój sztucznej inteligencji
Pomimo ogromnego postępu w sztucznej inteligencji w ostatnich latach, AI wciąż popełnia fatalne błędy. W ostatnim czasie głośno było o wpadce AI, która usunęła z sieci instruktażowe filmiki szachowe. Poszło o hasła „biały bije czarnego”, co AI uznała za rasizm.
Nie tylko z „myśleniem” jest problem u AI. Dużym wyzwaniem jest rozumienie i opanowanie poznania zmysłowego. Niemal ludzkie widzenie, patrzenie, czucie dla AI pozostaje wciąż poza zasięgiem jej możliwości. Niemniej rozwój sztucznej inteligencji jest priorytetem dla biznesu na całym globie, więc w przeciągu najbliższych 10 miesięcy możemy spodziewać się niejednego przełomowego (albo tylko głośnego) rozwiązania.
*umieszczone przez MIT Technology Review na pozycji 9 przejście do świata zdalnego pominęliśmy w tym zestawieniu. Na temat pracy zdalnej pisaliśmy bardzo dużo w ostatnim czasie i odsyłamy zainteresowanych do tekstów poniżej.
PRZECZYTAJ:
Fizyczne konsekwencje długotrwałej pracy zdalnej
Podtrzymywanie sieci pracowniczych w wirtualnym miejscu pracy
