Reklama
Dołącz do liderów przyszłości i zdobądź przewagę! Sprawdź najnowszą ofertę subskrypcji
Premium
Komunikacja
Magazyn (Nr 10, sierpień - wrzesień 2021)

Jak zapobiegać cyfrowemu wypaleniu pracowników zdalnych?

1 sierpnia 2021 25 min czytania
Zdjęcie Alicja Kotłowska - Absolwentka Uniwersytetu Oksfordzkiego (Wydział NaukSpołecznych), Szkoły GłównejHandlowej (MiędzynarodoweStosunki Gospodarcze), Oxford Brookes University (MBA i LLMInternational Law), dyrektorka Instytutu Demokracji. Autorka, wydanej w 2020 roku, książki 10prawd o pandemii.
Alicja Kotłowska
Jak zapobiegać cyfrowemu wypaleniu pracowników zdalnych?

Czy twoi pracownicy odczuwają niechęć do korzystania z komputera, przeładowanie informacjami, rozdrażnienie technologią? Digital fatigue, czyli zmęczenie cyfrowe, jest coraz częstszym problemem, negatywnie wpływającym na wydajność pracowników, ich motywację, lojalność i zdrowie psychiczne. Na szczęście badania naukowe oraz eksperci oferują rozwiązania poprawiające dobrostan pracowników i pomagają zmniejszyć przeciążenie technologią.

Home office, flexi work, praca online, praca mobilna, czyli „wyjście” pracy z biura stało się powszechnym zjawiskiem. W ankiecie przeprowadzonej przez Flexjobs 65% pracowników zdalnych zadeklarowało chęć kontynuowania pracy z domu nawet po pandemii, a 58% powiedziało nawet, że będzie szukać nowej posady, jeśli będzie zmuszone do powrotu do biura. Największe atuty pracy z domu według respondentów to brak dojazdu (84%) i oszczędności (75%). Natomiast według artykułu opublikowanego przez serwis Statista Workers Want to Stay Put in Home Office argumentami przeciwko pracy zdalnej są przepracowanie/niemożność „wyłączenia się” (35%), rozpraszanie domowymi sprawami (28%) oraz problemy techniczne (28%).

Obecnie wiele ekspertyz wskazuje na popularność pracy hybrydowej, ale nie do końca jeszcze wiadomo, jakie proporcje czasu spędzanego w biurze i poza nim będą satysfakcjonujące i dla pracowników, i dla pracodawców. Według raportu McKinseya What employees are saying about the future of remote work, w Europie 24% pracowników w ogóle nie chce pracować z domu, ale za to 21% chce pracować trzy dni w tygodniu w domu. Natomiast w USA aż 30% zatrudnionych wybiera wyłącznie home office. Jak widać, preferencje są bardzo różne.

W najbliższych latach wyłoni się zapewne nowy standard pracy hybrydowej, uzależniony z jednej strony od zadowolenia menedżerów z odpowiednio wysokiej wydajności pracowników zdalnych, a z drugiej strony od satysfakcji pracowników z trybu pracy zdalnej oraz od… poziomu ich zmęczenia cyfrowego.

Zmęczenie cyfrowe

Praca zdalna spowodowała nasilenie zmęczenia cyfrowego (digital fatigue), które objawia się: niechęcią do korzystania z komputera, przeładowaniem informacjami, rozdrażnieniem technologią. Długofalowe skutki przeciążenia cyfrowego nie są jednoznaczne, bo nigdy wcześniej technologia nie była tak wszechobecna w życiu zarówno zawodowym, jak i osobistym.

Choć dziś w pracy zdalnej oczywistością jest nieustające używanie narzędzi cyfrowych, to wiele firm nie wypracowało związanych z tym żadnych standardów. Do niedawna pracodawca musiał zadbać głównie o to, aby pracownik nie uciął sobie ręki na hali produkcyjnej lub nie wdychał toksycznych substancji. W biurach dbano o ergonomiczne krzesła i instrukcję obsługi kserokopiarki. Dlatego też normy BHP dotyczą głównie zagrożeń biologicznych, chemicznych i fizycznych. O zagrożeniach dla zdrowia ze strony technologii cyfrowych nie mówi się w tych normach nich zbyt wiele.

Tymczasem w erze cyfrowej transformacji największymi wyzwaniami są te dotyczące dobrostanu pracownika i zadbanie o jego zdrowie psychiczne. Pojawiły się bowiem nowe zagrożenia, głównie dla zdrowia psychicznego, takie jak przeciążenie psychiczne, intensywność pracy, niedopasowanie umiejętności i wymagań do kompetencji, naruszenia prywatności, ograniczenie kontaktu między ludźmi. W wyniku cyfryzacji pracownicy mogą doświadczać rosnącego napięcia między światem wirtualnym a światem rzeczywistym.

Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy zaleca więc opracowanie nowych zasad. Takich, które uregulują kwestię organizacji pracy zdalnej, pozwolą zachować zdrowy balans między życiem zawodowym i osobistym oraz zagwarantują wręcz możliwość wyłączenia się z sieci. Presja, aby być online 24/7 w „zawsze włączonym” świecie pracy może negatywnie wpłynąć na samopoczucie pracowników i pogłębić poziom wypalenia zawodowego.

Wypalenie zawodowe

Wypalenie zawodowe, które obniża wydajność, motywację oraz lojalność pracowników, stało się tak powszechnym zjawiskiem, że już w 2019 roku Światowa Organizacja Zdrowia wprowadziła je do Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób (ICD‑11).

Zastosowanie pracy zdalnej na masową skalę nasiliło problem. Do typowych objawów wyczerpania emocjonalnego, fizycznego i psychicznego spowodowanego nadmiernym i długotrwałym stresem w pracy doszedł lęk o zdrowie, finanse i zatrudnienie, a także wydłużone godziny pracy i zatarcie granic pomiędzy aktywnością zawodową a życiem prywatnym pracowników zdalnych.

Z ankiety przeprowadzonej przez Mental Health America i FlexJobs w lipcu 2020 roku wynika, że 75% pracowników odczuwa wypalenie ze względu na:

  • COVID‑19;

  • finanse osobiste;

  • bieżące wydarzenia;

  • troskę o zdrowie rodziny;

  • gospodarkę;

  • obowiązki zawodowe.

Technologia pozwala wielu firmom obniżać koszty poprzez przejście na pracę zdalną, jednak powszechnie stosowane rozwiązania technologiczne, takie jak wideokonferencje, wręcz całodobowa dyspozycyjność czy brak rozgraniczenia pomiędzy pracą a życiem osobistym, mogą prowadzić do negatywnych skutków psychicznych.

Przygotowany przez Microsoft raport 2021 Work Trend Index wykazał zwiększony poziom cyfrowego zmęczenia z powodu znaczącego wzrostu czasu spędzanego przed ekranem w czasie wideokonferencji, odpisywania na maile i pracy po godzinach. Z raportu tego wyraźnie wynika, że:

  • czas spędzony na spotkaniach Microsoft Teams wzrósł 2,5‑krotnie;

  • przeciętne spotkanie jest o 10 minut dłuższe (czas jego trwania wzrósł z 35 minut do 45 minut);

  • przeciętny użytkownik Teamsa wysyła 45% więcej wiadomości na czacie tygodniowo;

  • 42% więcej wiadomości na czacie wysyła się po godzinach pracy;

  • liczba wiadomości e‑mail wzrosła o 40,6 miliarda;

  • liczba osób pracujących nad współdzielonymi dokumentami wzrosła o 66%;

  • 62% rozmów i spotkań jest niezaplanowanych lub odbywa się ad hoc.

W efekcie dochodzi do cyfrowego zmęczenia, a to przekłada się na ogromne koszty ludzkie. Połowa z badanych przez Microsoft pracowników (54%) czuje się przepracowana, 39% odczuwa wyczerpanie, a w rezultacie aż 20% respondentów uważa, że ich pracodawca nie dba o równowagę między życiem zawodowym a prywatnym zatrudnionych. Sygnały z rynku pracy są niepokojące, pokazują, że narastającemu problemowi wypalenia zawodowego towarzyszy także zmęczenie cyfrowe. Pozostawienie tych problemów bez reakcji menedżerów grozi spadkiem zaangażowania i wydajności oraz utratą pracowników.

Zostało 81% materiału do przeczytania

Materiał dostępny tylko dla subskrybentów

Dołącz do subskrybentów MIT Sloan Management Review Polska Premium!

Kup subskrypcję
O autorach
Tematy

Może Cię zainteresować

dane syntetyczne Dane syntetyczne dają drugą szansę. Tak SAS pomaga firmom pokonać barierę braku danych

Brakuje Ci danych do rozwoju AI, testowania nowych rozwiązań lub podejmowania kluczowych decyzji biznesowych? Nie jesteś sam – dla wielu firm to największa bariera na drodze do postępu. Odkryj, jak dane syntetyczne, inteligentnie generowane informacje naśladujące rzeczywiste zbiory bez naruszania prywatności, otwierają nowe możliwości. Dowiedz się, jak firmy – od ochrony zagrożonych wielorybów po sektor finansowy – wykorzystują je do przełamywania ograniczeń, trenowania skuteczniejszych modeli AI i przyspieszania transformacji. Przeczytaj, dlaczego eksperci SAS prognozują, że dane syntetyczne wkrótce staną się standardem i jak Twoja organizacja może na tym skorzystać.

przywództwo w czasach niepewności Czego potrzebują pracownicy od liderów w czasach niepewności?

W obliczu rosnącej niepewności geopolitycznej, gospodarczej i technologicznej, oczekiwania wobec liderów ulegają zasadniczej zmianie. Jak pokazują badania Gallupa, McKinsey & Company oraz MIT Sloan Management Review, tradycyjne modele przywództwa oparte na hierarchii, kontroli i przewidywalności coraz częściej zawodzą.

Centrum Dowodzenia Cłami: odpowiedź na geopolityczne wstrząsy

W odpowiedzi na rosnącą niepewność geopolityczną i agresywną politykę celną, Boston Consulting Group proponuje firmom stworzenie centrów dowodzenia cłami – wyspecjalizowanych jednostek analizujących zmiany regulacyjne i wspierających szybkie decyzje strategiczne. Artykuł pokazuje, jak takie centrum może pomóc chronić marże, przekształcić kryzys w szansę i wzmocnić odporność firmy w globalnym handlu.

Chief Geopolitics Officer: odpowiedź na zmienność świata

W coraz mniej przewidywalnej rzeczywistości 2025 roku funkcja Chief Geopolitics Officer nie jest chwilową modą, lecz strategiczną odpowiedzią na rosnącą złożoność otoczenia biznesowego. Geopolityka przestała być czynnikiem zewnętrznym, natomiast stała się integralnym elementem zarządzania ryzykiem, planowania rozwoju i budowania przewagi konkurencyjnej. Organizacje, które już teraz integrują kompetencje geopolityczne z procesami decyzyjnymi na poziomie zarządu, zyskują realną odporność na wstrząsy systemowe, szybszy dostęp do informacji oraz zdolność przewidywania i adaptacji.

Europejski Kongres Finansowy 2025 Europejski Kongres Finansowy 2025 pod znakiem geopolityki, bezpieczeństwa i transformacji

W ostatnich latach mapa ryzyk geopolitycznych i gospodarczych uległa gwałtownej zmianie. Agresywna polityka Rosji, napięcia na linii USA–Chiny oraz zmagania liberalnych demokracji z ruchami populistycznymi redefiniują globalny porządek. Europa staje przed fundamentalnymi pytaniami o bezpieczeństwo, integrację i odporność instytucjonalną. To właśnie o tych kluczowych zagadnieniach będzie się toczyć dyskusja podczas Europejskiego Kongresu Finansowego, który odbędzie się 2–4 czerwca w Sopocie.

EKF to jedno z najważniejszych spotkań finansowych w Europie Środkowo-Wschodniej

EKF ma miejsce w Sopocie. W ciągu trzech dni odbędzie się szereg nieskrępowanych debat, podczas których poruszane będą kluczowe tematy wynikające z sytuacji geopolitycznej i narastającej niepewności co do relacji gospodarczych, handlowych i finansowych na świecie, ale także tematyka stabilności europejskiego i polskiego systemu finansowego. Ich owocem będą rekomendacje dotyczące zmian systemowych w polityce gospodarczej, służące bezpiecznemu i zrównoważonemu rozwojowi.

Jak narzędzia GenAI mogą, a jak nie mogą pomóc w prezentacji

Narzędzia GenAI mogą pomóc nam zaoszczędzić czas podczas zbierania materiałów i pisania prezentacji. Jednak liderzy powinni unikać wykorzystywania GenAI zbyt wcześnie w kreatywnym procesie tworzenia prezentacji. Przekaz trafia do odbiorców wtedy, gdy nawiążą z nim więź, a ta więź wynika z trzech bardzo ludzkich umiejętności: naszej zdolności do projektowania strategicznego przekazu, naszej kreatywnej oceny oraz naszej empatii.

Jak koncepcje lean management i just-in-time sprawdzają się w czasach niepewności? Jak lean management i just-in-time sprawdzają się w czasach niepewności?

Nazbyt często reakcją biznesu na niepewne czasy jest nicnierobienie, czyli „czekanie i obserwowanie”. Niestety takie podejście oznacza, że ​​biznes nie jest przygotowany na nadchodzące zmiany. Zdecydowanie lepszym rozwiązaniem jest wykonanie proaktywnych kroków, zmierzających do uzbrojenia firmy w elastyczność, pozwalającą na szybkie reagowania na nieprzewidywalne zdarzenia. Oto, czego uczy nas podejście lean management.

Niepewność to według wielu ekspertów najgorsze, co może spotkać biznes. Nie można bowiem przyjąć za pewnik żadnego z dostępnych rozwiązań. Niektórzy decydują się nie wprowadzać żadnych działań, czekając na jakikolwiek sygnał o stabilizacji. Inni gromadzą zapasy, a jeszcze inni wybierają wręcz odwrotne rozwiązanie – reagowania na bieżąco na poszczególne sygnały. Do zalecanych rozwiązań zalicza się w tej sytuacji koncepcja „szczupłego zarządzania”, która swoimi korzeniami sięga do Japonii lat 80. Chociaż wiele z jej założeń może okazać się trafne, warto pamiętać, że czasy się zmieniły, a warunki gospodarcze podlegają ciągłej ewolucji. W związku z tym nawet do strategii opartej na elastyczności warto podejść z odrobiną dystansu i dostosować ją do wszystkich zmiennych. Jak właściwie zaimplementować lean management, ze szczególnym uwzględnieniem just-in-time, w realiach niepewności gospodarczej, żeby na tym skorzystać z jednoczesną redukcją ryzyka?

Lider przyszłości? Ten, który potrafi współpracować

Współczesne życie zawodowe wymaga nie tylko doskonałości indywidualnej, ale także rozwijania umiejętności współpracy. Mistrzostwo i współdziałanie to dwa filary produktywności i sensu pracy. Autorka pokazuje, że współpraca bywa trudna — krucha, podatna na obojętność i konflikty — ale też niezwykle wartościowa. Poprzez badania, osobiste doświadczenia i refleksje wskazuje, jak relacje, sieci kontaktów oraz świadome budowanie otwartości wpływają na rozwój zawodowy. Kluczowe jest pielęgnowanie postawy opartej na zaufaniu, hojności i ciekawości oraz umiejętność zadania pytania, które zapala iskrę porozumienia i wspólnego działania.

Intuicja w biznesie: Jak świadomie wykorzystywać nieświadome procesy decyzyjne

W dynamicznym środowisku współczesnego biznesu liderzy muszą szybko i skutecznie reagować na rosnącą złożoność oraz niepewność otoczenia. Choć przez dziesięciolecia dominowały podejścia oparte przede wszystkim na racjonalnej analizie danych, najnowsze badania psychologiczne wyraźnie wskazują na coraz większą rolę intuicji – zwłaszcza w sytuacjach wymagających podejmowania złożonych decyzji. Okazuje się, że myślenie intuicyjne, czyli procesy zachodzące poza świadomą percepcją decydenta, może być kluczem do lepszych wyników w sytuacjach, w których świadoma analiza osiąga swoje naturalne ograniczenia.

Niniejszy artykuł przedstawia koncepcję tzw. „deliberacji bez uwagi” (deliberation without attention), opisaną pierwotnie przez Maartena Bosa i jego współpracowników. Wyjaśnia, w jaki sposób menedżerowie mogą świadomie integrować intuicję z analitycznymi metodami decyzyjnymi, by poprawić skuteczność i trafność swoich wyborów.

Niewygodna prawda o modnych stylach zarządzania

Setki teorii, modne style i głośne hasła, a jednak wciąż zadajemy to samo pytanie: co naprawdę sprawia, że lider jest skuteczny? Najnowsze badania pokazują, że odpowiedź jest prostsza (i mniej wygodna), niż się wydaje.  Transformacyjny, autentyczny, służebny, sytuacyjny – słownik współczesnego lidera puchnie od kolejnych „rewolucyjnych” stylów przywództwa. Co kilka lat pojawia się nowy trend, okrzyknięty brakującym elementem układanki skutecznego zarządzania ludźmi.

Materiał dostępny tylko dla subskrybentów

Jeszcze nie masz subskrypcji? Dołącz do grona subskrybentów i korzystaj bez ograniczeń!

Subskrybuj

Newsletter

Otrzymuj najważniejsze artykuły biznesowe — zapisz się do newslettera!