Strona główna > Autorzy > Katarzyna Kowalska
Konsultant ICAS Poland, psycholog.
W złożonym, nieprzewidywalnym świecie utrzymanie równowagi i zdolności działania osób i zespołów staje się coraz większym wyzwaniem – Program Wsparcia Pracowników ICAS EAP pomaga pracownikom i zarządzającym skutecznie odpowiadać zarówno na problemy indywidualne, jak i kryzysy na masową skalę.
EMOCJI NIE DA SIĘ POZOSTAWIĆ za progiem firmy. O tym, że trudności osobiste przeżywamy nadal, będąc w pracy, a problemy życia zawodowego przynosimy do domu, nie trzeba nikogo przekonywać. Wraz z rosnącym zrozumieniem tego faktu następował rozwój programów wsparcia pracowników (Employee Assistance Program – EAP). Pracodawcy, zamiast jedynie wymagać gotowości, efektywności i skupienia na pracy, zdecydowali się tworzyć pracownikom warunki do tego, żeby mogli oni poradzić sobie z problemami, zanim te zakłócą ich działanie. Idea EAP się sprawdziła, bo zyskują na niej obie strony. Pracownik korzysta z wiedzy i doświadczenia psychologów, terapeutów, coachów, mentorów, prawników i finansistów, a firma redukuje koszty absencji i prezenteizmu, buduje kompetencje zespołu i staje się pożądanym miejscem pracy.
W ICAS Poland, opierając się na globalnym doświadczeniu ICAS International, wdrażamy w Polsce EAP już prawie dziesięć lat. Ostatnie lata nauczyły nas, że programy wsparcia są dobre w takim stopniu, w jakim dopasowują się do zmieniającego się świata. Mają bowiem pomagać pracownikom radzić sobie z wyzwaniami, które niesie życie. W marcu 2020 roku 30% problemów naszych klientów wiązało się z pandemią, w styczniu 2022 – 45% dotyczyło Polskiego Ładu, w marcu 2022 – 25% miało związek z wojną.
Każdy kryzys to inne wyzwania. COVID oznaczał epidemię samotności, Polski Ład – niepokój dotyczący osobistych finansów. Wojna spowodowała lęk o bezpieczeństwo własne i najbliższych. W badaniach IBRIS przeprowadzonych w ostatnich dniach lutego 80% Polaków deklarowało, że boi się wojny i jej skutków. Liczba zgłoszeń, jakie trafiły do ICAS EAP, związanych z lękiem, przyjętych w 2022 roku już przekroczyła liczbę zgłoszeń w tej kategorii z całego roku 2021.
Na linii ICAS EAP, dostępnej całodobowo dla naszych klientów:
udzielamy wsparcia osobom bezpośrednio i pośrednio dotkniętym wojną – tym, którzy słyszeli uderzające we własny dom bomby, tym, którzy przerażające szczegóły znają z opowieści krewnych i gości przyjętych pod swój dach, i tym, którzy obrazy zniszczeń oglądają w telewizji;
rozmawiamy z ludźmi różnych narodowości – z Ukraińcami, którzy doświadczają wojny w najbardziej traumatyczny sposób, z Polakami, którzy w niej pomagają i są potencjalnymi zagrożonymi, ale także z przeciwnymi wojnie Rosjanami;
pomagamy w najróżniejszych kwestiach praktycznych – prawnych, organizacyjnych i finansowych, dotyczących wjazdu do Polski, zasad sprowadzania rodzin z Ukrainy, ale i z Rosji, ponownego wyjazdu na Ukrainę, legalizacji pobytu, podejmowania lub oferowania zatrudnienia, wynajmu i udostępniania mieszkań, opieki medycznej i nauki szkolnej, sprowadzania zwierząt, uzyskiwania świadczeń i transferu środków;
wspieramy psychologicznie wszystkich potrzebujących – osoby przybyłe z Ukrainy w radzeniu sobie z traumą i odbudowywaniu poczucia bezpieczeństwa, w adaptacji i odnajdowaniu wiary w przyszłość; Polaków – w przezwyciężaniu lęku, który utrudnia funkcjonowanie i nie pozwala spać, łagodzeniu przeciążenia związanego z ciągłym śledzeniem wiadomości i zmniejszaniu poczucia bezradności; Rosjan – w uporaniu się ze wstydem i presją oraz obcością we własnych rodzinach;
świadczymy „pomoc dla pomagających” („help the helper”) – wszystkim, u których udzielanie wsparcia innym powoduje nadmierne obciążenie trudnymi emocjami, którzy mają trudności z określeniem granic własnego zaangażowania lub w obliczu ogromu cierpienia innych czują opór przed zatroszczeniem się o własne potrzeby.
Od pierwszego dnia wojny prowadzimy też działania skierowane do zespołów:
organizujemy otwarte spotkania online z psychologami oraz terapeutami polskimi i ukraińskimi, zapewniające pracownikom przestrzeń do podzielenia się myślami i emocjami, pozwalające się wzmocnić – okazały się one ogromnie potrzebne i przyciągnęły już tysiące osób;
uczymy, jak dbać o siebie i innych w obliczu wojny, która jest tak blisko – nasi psychologowie przygotowali dla osób objętych programem webinaria, materiały i artykuły, w których odnoszą się do najczęstszych reakcji na wojnę i pokazują, co możemy zrobić jako jednostki i zbiorowości, by nie poddać się lękom i w sytuacji, na którą mamy ograniczony wpływ, zachować poczucie sprawczości;
specjalne webinaria poświęciliśmy kwestii pomocy dzieciom – jeszcze niedawno nikt z nas nie myślał, że będzie musiał objaśniać dzieciom trwającą wojnę, potrzebujemy więc przyspieszonej edukacji w tym zakresie;
menedżerom proponujemy specjalne warsztaty online, obejmujące zagadnienia udzielania „pierwszej pomocy psychologicznej” innym osobom i odpowiadające na pytania, jak rozmawiać w tym czasie z pracownikami, by nie eskalować napięć i nie ulegać zbiorowej panice, ale zachować zdolność wykonywania swoich codziennych zadań, bo tak też przeciwstawiamy się destrukcji, jaką niesie wojna;
zbieramy najczęściej pojawiające się pytania z zakresu prawa, śledzimy zmiany w polskich regulacjach prawnych i przygotowujemy webinaria wyjaśniające zagadnienia, które są ważne dla osób objętych programem.
Dowiedz się więcej na icas.pl, a jeśli chcesz poznać naszą ofertę dla Twojej firmy, przedstawimy Ci nasz sposób działania i plany subskrypcyjne, a także umożliwimy przetestowanie EAP w praktyce.
W ICAS udaje nam się budować długoterminowe relacje z firmami i wspólnie rozwijać program EAP. W sytuacjach nadzwyczajnych ta współpraca staje się jeszcze intensywniejsza. Przygotowujemy rozwiązania na podstawie informacji z działów HR i jeśli trzeba, dopasowujemy je do konkretnej firmy. Taka elastyczność jest ważna, bo kolejne kryzysy pokazują, że przedsiębiorstwa (podobnie jak ludzie) doświadczają ich na różne sposoby. W pandemii większość firm organizowała pracę zdalną, ale z zupełnie innymi wyzwaniami musiały się zmierzyć przedsiębiorstwa produkcyjne, które nie miały takiej opcji. Sytuacja wojny jest bardziej wymagająca dla firm, które mają ścisłe związki osobowe czy ekonomiczne z Ukrainą lub prowadzą interesy z Rosją. Dla nas zrozumienie aktualnych i przyszłych potrzeb jest kluczem do skutecznego pomagania, które spełnia swój cel, a przy tym pozostaje efektywne czasowo i kosztowo.
Podczas pandemii firmy zaczęły uważniej przyglądać się temu, w jaki sposób mogą pomagać swoim pracownikom w zachowaniu zdrowia i równowagi psychicznej. A my, jako twórcy i dostawcy programu wsparcia pracowników, musieliśmy zmierzyć się z wielokrotnie większym zapotrzebowaniem na nasze usługi. Oto czego nauczyliśmy się przez ten rok oraz co wydaje nam się ważne.
Pierwsze programy wsparcia pracowników (EAP, Employee Assistance Program) powstały już 100 lat temu. Zakres wsparcia oferowanego za pośrednictwem EAP z czasem się rozszerzał, a osoby zmagające się z życiowym trudnościami mogły porozmawiać z kompetentnym specjalistą. Do wsparcia psychologicznego dołączono doradztwo prawne oraz finansowe, a następnie pomocą objęto dodatkowo rodziny pracowników. Przez wiele lat istnienia EAP na świecie wszędzie tam, gdzie firmy zauważały trudności, które przeszkadzały ludziom efektywnie pracować, program przychodził z pomocą. Nie inaczej było i jest podczas pandemii.
Ostatnie miesiące naznaczone rozprzestrzenianiem się COVID‑19 przyniosły fundamentalną zmianę w obszarze dbania o zdrowie psychiczne pracowników. Wcześniej wsparcie psychologiczne było oferowane jako jeden z wielu benefitów mających poprawiać dobrostan zatrudnianych osób. Obecnie coraz częściej uznawane jest za konieczny element sprawnego działania firmy, równie ważny dla jej efektywności, jak płynność finansowa czy zarządzanie łańcuchem dostaw. A z pewnością za ogniwo niezbędne do realizacji planów.
Pracownicy firm, które wdrożyły u siebie EAP, otrzymują bezpłatną pomoc specjalistów: psychoterapeutów, prawników, finansistów, trenerów biznesu. Każdy może anonimowo skontaktować się i podczas rozmowy z konsultantem otrzymać natychmiastowe wsparcie emocjonalne, gdy np. zmaga się z przeciążeniem i stresem, coś szwankuje w jego relacjach lub musi poradzić sobie ze stratą. W sprawach prawnych, finansowych czy menedżerskich dyżurujący konsultanci ICAS starają się określić specyfikę problemu, by następnie skontaktować pracownika z właściwym specjalistą. Od początku pandemii odbieramy bowiem znacznie więcej telefonów. Zaobserwowaliśmy wzrost liczby zgłoszeń dotyczących problemów we wszystkich kategoriach:
problemy osobiste: w porównaniu z 2019 rokiem liczba zgłoszeń dotyczących lęku i niepokoju w 2020 roku wzrosła o 220%, trudności w relacjach partnerskich – o 153%, wsparcia osoby bliskiej – o 127%;
problemy związane z pracą: stres, presja, przeciążenie wzrosły o 234%, o pomoc dotyczącą wsparcia pracownika/ współpracownika pytano o 212% częściej, a liczba zapytań dotyczących sposobów na uzyskanie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym wzrosła o 167%;
problemy prawne: naszym prawnikom zgłaszano o 158% więcej spraw konsumenckich, pomocy dotyczącej spadków i testamentów poszukiwano o 112% częściej, a w zakresie radzenia sobie z długami i kwestiami komorniczymi odnotowaliśmy o 75% większą liczbę zgłoszeń.
Zarówno w odniesieniu do życia prywatnego, jak i zawodowego wzrosła liczba zapytań dotyczących tego, jak okazywać wsparcie osobom z najbliższego otoczenia. Gdy ktoś obserwuje, że z bliską osobą, pracownikiem czy współpracownikiem dzieje się coś niepokojącego, kontaktuje się z naszymi doradcami za pośrednictwem infolinii, by porozmawiać o swoich spostrzeżeniach i usłyszeć, jak powinien zareagować, by udzielić mądrej pomocy.
Aby nasz program EAP odpowiadał wymaganiom obecnych czasów, postanowiliśmy rozszerzyć jego zakres. Dotychczas skupialiśmy się na rozwiązywaniu indywidualnych problemów pracowników, co i tak służyło całym organizacjom. Niedomknięte sprawy, problemy finansowe czy prawne oraz inne codzienne rozterki osób zatrudnionych negatywnie wpływają na ich efektywność. Rozwiązanie kłopotów pracownika jest zatem pośrednio rozwiązaniem problemu organizacji. Ale patrzenie tylko przez pryzmat pojedynczych osób to za mało, gdy firmy zmagają się z coraz większymi problemami wynikającymi z kiepskiej kondycji całych zespołów.
Kultura zjada strategię na śniadanie – tak Peter Drucker podsumował kiedyś rolę, jaką kultura organizacyjna odgrywa w rozwoju firmy. Może być ona czynnikiem wzrostu, ale też porażki organizacji. Tymczasem podczas pandemii to właśnie kultura organizacyjna stała się kluczowym czynnikiem umacniającym więź pracowników z ich pracodawcami. Takie wnioski płyną z badania, które ICAN Research przeprowadził na potrzeby piątego już numeru naszego magazynu.
W artykule Chcesz przetrwać kryzys? Wzmocnij kulturę organizacyjną przedstawiamy wyniki naszego badania. Wskazują one jasno, że kryzys najlepiej zniosły te firmy, które zbudowały solidną kulturę organizacyjną. Ale pokazały też, że firmowa kultura wymaga stałej pielęgnacji, co nie jest łatwe w przypadku pracy zdalnej. Symbole firmowej codzienności, takie jak nowoczesne biura wypełnione ludźmi, zostały zastąpione domowymi pieleszami, a garnitury i garsonki – dresami i kapciami. Niestety, z czasem może osłabnąć poczucie więzi z firmą, a wraz z nim zaangażowanie. I tu zaczyna się rola liderów. To właśnie oni, wpływając na zachowania innych i kształtując firmowe zasady postepowania, sprzyjają zaangażowaniu pracowników. Czy są jakieś uniwersalne działania liderów prowadzące do takiej kultury? Na to pytanie odpowiadamy w artykule Kultura firmy i przywództwo a zaangażowanie pracowników.
Kryzys wywołany pandemią koronawirusa zmienił świat i postawił przed przywódcami nowe wyzwania, które daleko wychodzą poza firmową kulturę. Siedem czynników kształtujących „następną normalność” opisujemy w artykule Przyszłość nie będzie taka, jaką miała być. Jednym z kluczowych wyzwań zmieniającego się świata jest utrzymanie wysokiej efektywności. Receptę na to wystawił Mateusz Sobieraj, prezes adCookie, który opracował zestaw ośmiu zasad efektywności i zacząć je stosować, podnosząc najpierw wydajność własną, a potem swojego zespołu. Zasady te opisujemy w artykule Czas to pieniądz, nie marnuj go. Bądź produktywny!
Polecamy też pozostałe artykuły!
Otrzymuj najważniejsze artykuły biznesowe — zapisz się do newslettera!