Firma Rebread wykorzystuje czerstwy chleb do produkcji kosmetyków i produktów spożywczych, takich jak kwas chlebowy i preparaty probiotyczne. Twórcy start‑upu opowiadają o szansach i wyzwaniach towarzyszących prowadzeniu biznesu zgodnie z koncepcją gospodarki cyrkularnej.

Świadomość, że troska o środowisko to nie tylko popularne hasło, ale również szansa na stworzenie dobrze funkcjonującego modelu biznesowego, towarzyszyła nam praktycznie od momentu powstania firmy. Obecnie model biznesowy Rebread opiera się na współpracy z sektorem detalicznym oraz z producentami. Każdego miesiąca kilka ton czerstwego chleba wykorzystujemy do wytworzenia przede wszystkim produktów spożywczych, jak również kosmetyków, a ponadto prowadzimy międzynarodową działalność badawczo‑rozwojową i konsultingową. Jednak początki wcale nie były proste, a doświadczenie nauczyło nas, że tworzenie biznesu w harmonii z ekologią wymaga otwartości na eksperymenty oraz nauki metodą prób i błędów.

Historia firmy Rebread rozpoczęła się w 2017 roku, gdy w Krakowie otworzyliśmy „Handelek”, mały lokal gastronomiczny, w którym serwowano śniadania z dobrej jakości świeżym pieczywem. W okolicy funkcjonowały wówczas dwie piekarnie rzemieślnicze, w których towar schodził jak przysłowiowe świeże bułeczki, dlatego w 2019 roku postanowiliśmy obok lokalu uruchomić również własną piekarnię. Niestety, w kolejnym roku firmę boleśnie dotknęła pandemia, która drastycznie zmieniła zachowania konsumentów. To wówczas po raz pierwszy odczuliśmy problem niesprzedanego pieczywa. Poznaliśmy przy okazji olbrzymią skalę marnotrawstwa pieczywa w Polsce, które, jak się okazało, miało miejsce jeszcze przed pandemią. Według aktualnych danych Federacji Polskich Banków Żywności, co sekundę w naszym kraju do kosza trafiają 184 bochenki chleba.

Gdy szukaliśmy pomysłu, który pozwoli nam uporać się z problemem niesprzedanego pieczywa, trafiliśmy w sieci na historię piekarni z Austrii, która wykorzystywała taki chleb do produkcji alkoholu kraftowego. Postanowiliśmy przetestować ten pomysł i stworzyliśmy recepturę kraftowej okowity, mocnego alkoholu rzemieślniczego, w której kilogram czerstwego pieczywa przypada na półlitrową butelkę alkoholu o mocy 43%. Alkohol powstawał w 100% z niesprzedanego pieczywa. Połączenie chleba i wódki przyniosło spory wydźwięk w mediach i przyciągnęło do nas pierwszych klientów.

Ale każdy kij ma dwa końce. Pomimo dużego zainteresowania medialnego Rebread szybko spotkał się z nieufnością ze strony inwestorów. Zwrócili oni uwagę, że mimo że firma ma dobre intencje, to w polskim społeczeństwie, w którym występuje problem alkoholowy, taka inwestycja może być strzałem w kolano. Dlatego ponownie usiedliśmy przed komputerem w poszukiwaniu inspiracji i przeczytaliśmy mnóstwo artykułów na ten temat. Znaleźliśmy około 40 innych pomysłów, jak wykorzystać zwrócone pieczywo. Wybraliśmy trzy z nich, na których postanowiliśmy się skupić, i skontaktowaliśmy się z ekspertami, którzy mieli doświadczenie w tym obszarze. Następnie stworzyliśmy dedykowany zespół, którego celem było opracowanie nowych produktów. Skoncentrowaliśmy się na trzech rodzajach produktów, którymi były:

• napoje bezalkoholowe;

• zamienniki mięsa i owoców morza (hodowla pleśni jadalnych na niesprzedanym pieczywie, źródło alternatywnych protein);

• kosmetyki (m.in. peelingi).

Na realizację tych ambitnych z naszej perspektywy pomysłów mogliśmy sobie pozwolić dzięki środkom pozyskanym od naszego anioła biznesu oraz wciąż niewielkim przychodom z lokalnej sprzedaży okowity. Początkowe sukcesy przekonały również Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, od którego otrzymaliśmy dofinansowanie w ramach programu Bridge Alfa. Środki te pozwoliły nam rozszerzyć działalność oraz kupić dodatkowy sprzęt do naszego małego laboratorium, w którym powstają biofermenty, oraz do suszarni.

Dotację z NCBR wykorzystaliśmy głównie na opracowanie i produkcję zamienników mięsa. W lutym 2023 roku ukończyliśmy pierwszy etap badań z Uniwersytetem Rolniczym w Krakowie, w wyniku których powstała receptura produktów, które wkrótce (po przeprowadzeniu kolejnych badań) mogą trafić na rynek. Podpisaliśmy też pierwszy duży kontrakt z firmą w Hiszpanii na opracowanie zamienników kalmarów. O ile poszukiwanie alternatywy dla mięsa jest uzasadnione z racji negatywnego wpływu produkcji przemysłowej na środowisko, o tyle w przypadku owoców morza mamy do czynienia z problemem niskiej zasobności łowisk. Europejscy producenci szukają już aktywnie zamienników ryb, które funkcjonalnie – w smaku, w strukturze i w składzie – przypominają owoce morza, i my doskonale wpisujemy się w ten trend.

Skalowanie biznesu poprzez partnerów

Nasza historia pokazuje, że zakłócenia rynku, dla większości firm będące zagrożeniem, można przekuć również na szanse, które nie tylko pozwolą przeciwdziałać zagrożeniom, ale również popchnąć biznes na nowe tory. Z naszej perspektywy, jako założycieli Rebread, w pewnym momencie najważniejszym wyzwaniem stało się nie tylko uporanie się z problemem niesprzedanego przez nas pieczywa, ale uratowanie jak największej ilości niewykorzystanego chleba i stworzenie takiego modelu biznesowego, który pozwalałby w zrównoważony sposób rosnąć przedsiębiorstwu, a równocześnie zamienić czerstwe pieczywo z odpadu w surowiec, który można ponownie wykorzystać, oszczędzając przy tym zasoby, energię i środowisko naturalne.